نوع هیدروکربن سبک و هیدروکربن سنگین از جمله مقوله های مهم در صنعت نفت و گاز است که ابعاد بسیار گسترده ای دارد؛ در این مقاله، ما به معرفی این دو نوع هیدروکربن می پردازیم و تفاوت های بین آن ها را تشریح می کنیم.
1. تعریف هیدروکربن سبک:
هیدروکربن سبک به هیدروکربن هایی اطلاق می شود که دارای طول زنجیره کربنی بسیار کوتاهی هستند، این نوع هیدروکربن عمدتاً شامل متان (CH4)، اتان (C2H6)، پروپان (C3H8) و بوتان (C4H10) است؛ این هیدروکربن ها به صورت گازی در دما و فشار استاندارد وجود دارند و درعین حال در شرایط طبیعی به صورت مایع در زیر زمینی یا دریاها ذخیره می شوند.
2. تعریف هیدروکربن سنگین:
هیدروکربن سنگین به هیدروکربن هایی اطلاق می شود که دارای طول زنجیره کربنی طولانی تر از هیدروکربن های سبک هستند؛ آنها شامل نفت خام، گاز خام و مواد مایع شامل قطره های قسمت نیمه جامد و کوپال است، این هیدروکربن ها در شرایط طبیعی به صورت مایع وجود دارند و معمولاً در صنعت پالایش نفت استفاده می شوند.
3. تفاوت در ویژگی های فیزیکی:
نوع هیدروکربن سبک و سنگین در ویژگی های فیزیکی خود تفاوت های قابل توجهی دارند، هیدروکربن سبک به صورت گازی در دما و فشار استاندارد وجود دارند، در حالی که هیدروکربن سنگین به صورت مایع یا حتی به صورت قطره های قسمت نیمه جامد ارائه می شوند.
4. تفاوت در استفاده های صنعتی:
دو نوع هیدروکربن سبک و سنگین استفاده های متفاوتی در صنایع مختلف دارند، هیدروکربن سبک به عنوان سوخت برای خانگی، صنعت و حمل و نقل استفاده می شود؛ از طرف دیگر هیدروکربن سنگین در صنایع نفتی استفاده می شود از جمله پالایش نفت، تولید سوخت های جامد و مایع، تولید قیر و مواد مشتق شده از نفت و گاز.
5. تفاوت در تغییر حالت فیزیکی:
نوع هیدروکربن سبک و سنگین در دما و فشار متفاوتی به صورت مایع عرضه می شوند، هیدروکربن سبک در دما و فشار استاندارد به صورت گازی وجود دارد و هیدروکربن سنگین به صورت مایع در دما و فشار استاندارد ظاهر می شود.
6. تفاوت در استخراج دو نوع هیدروکربن:
استخراج هیدروکربن های سبک نسبتاً ساده است و معمولاً از سنگ معدنی نیمه متحرک استخراج می شوند، در عوض استخراج هیدروکربن های سنگین معمولاً به امتیاز فنون پیچیده تری انجام می شود، مانند تقطیر و فرآیندهای پالایش نفت.
در نتیجه، فرق بین هیدروکربن سبک و سنگین در ویژگی های فیزیکی، استفاده صنعتی، تغییر حالت فیزیکی و روش استخراج این دو نوع هیدروکربن مشخص است؛ هر دوی این دسته ها از اهمیت بسیاری برخوردار هستند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
7. تفاوت در راهبرد های تولید:
تولید هیدروکربن سبک در عملیات استخراج نفت و گاز طبیعی بدون نیاز به پالایش و فرآوری بیشتر انجام می شود؛ این به این معنی است که بعد از استخراج از مخازن زیرزمینی، این هیدروکربن ها به صورت مایع یا گازی قابل استفاده هستند، به عنوان مثال گاز طبیعی که به صورت متان است، معمولاً بعد از استخراج صرفاً پالایش و فرآوری نمی شود و می توان به صورت مایع یا گازی استفاده کرد.
همچنین، تولید هیدروکربن سنگین نیاز به فرآیندهای پیچیده تر دارد که اکثراً در صنایع نفتی مورد استفاده قرار می گیرد؛ این فرآیندها شامل پالایش نفت، تقطیر، فراوری و تصفیه هیدروژن می شوند، این فرآیندها باعث افزایش کیفیت و سازش هیدروکربن سنگین می شوند و به طور معمول منجر به تولید محصولات پالایش نفتی مانند بنزین، دیزل و قیر می شود.
8. تاثیر بر محیط زیست:
مصرف هیدروکربن سبک به عنوان منبع انرژی خالص تر و سبک تر است و می تواند منجر به کاهش آلودگی هوا شود، با توجه به اینکه احتراق هیدروکربن سبک باعث تولید کمترین میزان مواد آلاینده مخربی مانند گازهای گلخانه ای، ذرات معلق و دی اکسید گوگرد می شود، از آن به عنوان جایگزین مناسب برای سوخت های فسیلی سنگین بهره برداری می شود.
از سوی دیگر، هیدروکربن سنگین به دلیل دارا بودن زمینه کربنی طولانی تر و ترکیبات نیتروژن و گوگرد بیشتر نسبت به هیدروکربن سبک، منجر به افزایش آلودگی ها و اثرات زیست محیطی می شود، با توجه به اینکه هیدروکربن سنگین در پالایش نفت استفاده می شود، جداسازی و تصفیه این هیدروکربن ها برای کاهش اثرات زیست محیطی و محافظت از منابع طبیعی بسیار حائز اهمیت است.
فرق هیدروکربن سبک و سنگین در ویژگی های فیزیکی، استفاده صنعتی، تغییر حالت فیزیکی، روش استخراج و تاثیر بر محیط زیست وجود دارد؛ هر دو نوع هیدروکربن اهمیت بسیاری در صنایع مختلف دارند اما برای حفظ محیط زیست و کاهش اثرات آلودگی، استفاده از هیدروکربن سبک به عنوان جایگزین مناسب توصیه می شود.
