وضعیت تجارت کاشی و سرامیک در سال 2019 رو به رشد بوده و میتوان از شرایط فراهم شده در این حوزه به شدت سود برده و ثروت زیادی به دست آورد.
کلاس آنلاین دکتر فلاح تحلیل کالای صادراتی یک سری از کشورها هستند که قدرت تولید ندارند، کارخانه ندارند یا کارخانه هایشان تخریب شده است، پس در واقع یک بازار بسیار مناسبی است برای اینکه روی این کشورها کار کرد و می شود این ها را هدف گیری کرد. کشورهایی که از لحاظ زیر ساختی خیلی کار می کنند ضمن اینکه ما الان کشورهایی داریم در آسیای میانه، نزدیک و هم مرز خودمان که این ها به خاطر آن مسائل اقتصادی و استراتژی هایی که در حوزه کلان دارند، دارند از لحاظ زیر ساختی خیلی کار می کنند مثلاً مثل آذربایجان و گرجستان. ساخت و سازهایی که در این کشورها می شود در واقع نیاز به محصولات این چنینی (کاشی و سرامیک) را برای آن ها افزایش می دهد، یا همین کشور امارات که همچنان در حال توسعه است، حالا ۷ منطقه ای که دارد که اکثراً فقط دوبی آن را می‌شناسند همه شان در حال توسعه هستند. یا قطر، کویت یا حتی عربستان این ها چون در مسیر ایجاد زیر ساخت های مختلف و در مسیر رشد اقتصادی هستند نیازشان به چنین مواردی افزایش پیدا می کند و شما می توانید روی این حوزه کار کنید. بیشترین رشد سهم صادراتی ایران بیشترین رشد سهم صادراتی ایران را در چهار سال گذشته اگر بررسی کنیم می بینیم یک کشور به اسم کنیا داشتیم که سهمی معادل با ۳۶۸ درصد داشته است حالا جز ۱۰ تا ۱۵ اولویت اول ما نیست و خیلی با کشوری مثل آذربایجان و گرجستان فاصله دارد اما این رشد نشانه این است که در کنیا هم دارد یک سری اتفاق هایی می افتد. کنیا هم یک سری برنامه های اقتصادی کلان پیاده کرده است که نیاز به ساخت و ساز خیلی گسترده دارد و در واقع وارداتش بازار خیلی عالی است، یعنی شما علاوه بر اینکه هم می توانید این سهم فعلی را حفظ کنید در واقع می توانید به این سهم اضافه هم بکنید.
- بیشتر بخوانید: کاشی و سرامیک یزد
دلیل واردات کاشی و سرامیک ایتالیا قطر ۱۶۱ درصد و ایتالیا هم 103 درصد رشد داشته است، یکی از دلایل واردات کاشی و سرامیک در ایتالیا بحث خود تنوع محصول است، حالا طرح های خاصی که تولید کنندگان ما می توانند آن جا از طراح های حرفه ای که تسلط دارند به خصوص روی طرح های اصیل ایرانی استفاده کنند. دلیل دیگر، بحث کیفیت بالای محصول خود ایتالیا است یعنی ایتالیا به خاطر اینکه بر روی کاشی و سرامیک های لوکس کار می کند برای خود مردم ایتالیا (مردم متوسط به پایین ایتالیا) یک کالای گران محسوب می شود و آنها برای استفاده از کالای ارزان تر باید تولیدات کشورهای دیگر که با قیمت پایین تر تولید می کنند را خریداری کنند. مثل اینکه مثلا من نمی توانم الان بروم لوازم خانگی آلمانی خریداری کنم برای همین سراغ لوازم خانگی چینی می روم، در ایتالیا ما یک بازار مناسبی داریم، البته در بخشی از اروپا هم به همین شکل است حالا آن هایی که در واقع زندگی بهتری در اروپا دارند و درآمد سالانه شان بالاتر است، به هر حال یک بخشی از جمعیت، به محصولات ارزان تر نیاز دارند و می شود به این شکل به بازار نگاه کرد. توجه به بخش لوکس کار اما به نظر ما آرادی ها، باید حتی به آن بخشی که بخش لوکس کار هم هست توجه کرد و قطعاً ما با یک برندینگ درست و بازاریابی صحیح و پیدا کردن یک محصولی که در واقع خاص باشد و یا یک مزیتی در طرح، ابعاد، ویژگی‌های خاص خود محصول داشته باشد قطعاً می شود بازارهای اروپا را هم نشانه گرفت و آنجا هم هدف گذاری کرد. وضعیت وارداتی ایران در عین حالی که ما وضعیت صادراتی مان این بوده است اما یک وضعیت وارداتی هم داشتیم، ما بیشتر از 160 میلیون دلار واردات در سال ۲۰۱۹ داشتیم که اول از همه این واردات از چین بوده است که البته بخش لوکسش را ما از ایتالیا و آلمان وارد کردیم. دلیل واردات از چین اما اینکه بیشترین واردات از چین بوده است قطعا دلایل مختلفی داشته است که یکی از این دلایل همان نوع تفکر مردم است که بیشتر روی واردات سوار شده است و فکر می کنند که سود در واردات است و می خواهند هر چیزی را وارد کنند، به جای اینکه روی یک محصول بومی که ما خودمان داریم و به راحتی می توانیم روی صادرات آن کار کنیم و علاوه بر اینکه ما خودمان سود هنگفتی بدست می آوریم به نفع جامعه و کشور خودمان هم کار می کنیم و با برند کشور خودمان در این حوزه هم پیشرفت کنیم، این یکی از معضلاتی بوده است که حالا در بخش های مختلف هم وجود دارد اما اینجا بیشتر به چشم می آید.
- بیشتر بخوانید: کاشی و سرامیک لعابدار
دلیل اختلاف بین صادرات و واردات کاشی ایران البته این اختلافی که الان ایجاد شده است بین مثلاً تقریباً ۱۰۰ میلیون دلار صادرات و ۱۶۰ میلیون دلار واردات، بیشتر به خاطر همان افت صادرات ما است یعنی به خاطر معضلاتی که در تولید به وجود آمده است، مشکلاتی که در حوزه تولید است باعث شده است که تولید کننده نا امید شود و وقتی که بازار را خالی می گذارد خود به خود نیاز در بازار به وجود می آید برای همین به دنبال واردات محصول می رود و سعی می کند که از یک کشور دیگری مثل مثلاً چین وارداتش را انجام دهد، که امیدواریم با یک تفکر درست این مسئله بالعکس شود. در سال اخیر ۶۹ درصد سهم واردات چین بوده است، یعنی بیشتری واردات ما از چین بوده است که ۱۰ درصد سهم ایتالیا بوده و ۷ درصد هم برای آلمان بوده است حالا اینجا امارات، هند و ترکیه هم سهم اندکی دارند اما امارات تولید کننده نیست و بیشتر مبدا صادراتی است. استفاده از امارات به عنوان یک پایگاه برای صادرات محصول به جای اینکه ما برعکس فکر کنیم یعنی بگوییم امارات به عنوان یک کشوری که می تواند مبدا صادرات کالای ما باشد مبداء واردات کالای ما شده است که این خودش یک نوع پتانسیل است و با پورت ها و بنادر پیشرفته ای که در امارات است امارات ارتباطات بزرگی به عنوان یک مرکز بیزینس جهانی و مرکز تجارت است و فرصت های بسیار زیادی را فراهم می کند تا با ارتباط گیری با شرکت هایی که خیلی از آن ها در امارات شعبه دارند ما می توانیم محصول خودمان را معرفی کنیم و از امارات به عنوان یک پایگاه برای صادرات محصولات خودمان استفاده کنیم. محصول کاشی ایران بیشترین رشد سهم وارداتی ایران از لهستان و بلغارستان بوده است، که ما بحث تولید را گفتیم، بحث مزیت های تولید این محصول را گفتیم که به چه صورت است و دوباره به مزیت های صادراتی کاشی و سرامیک اشاره می کنیم. مزیت های صادراتی کاشی و سرامیک اولا این محصول در سال های اخیر پیشرفت های بسیار زیادی داشته است، متریالش در داخل کشور وجود دارد یعنی تمام مواد اولیه تقریباً در ایران است، سوخت در ایران ارزان است یعنی برای حمل و نقل این محصول برای ما خیلی مفید است که قیمت حمل و نقل را کاهش می دهد و باعث می شود که بهای تمام شده محصول کاهش پیدا کند. نیروی انسانی هم با توجه به ارزش پول ما نسبت به بقیه جای دنیا ارزان حساب می شود و تجهیزات و تکنولوژی هم که در این مدت، در این حوزه وارد شده است هم تجهیزات خیلی خوبی هستند یعنی یک پتانسیل بسیار زیادی را ایجاد می کند که ما بتوانیم در رنگ، مدل، کیفیت و بسته بندی های مختلف این محصول را تولید کنیم. محصولی است که خراب نمی شود و اگر بماند هم دچار آسیب نمی شود، یعنی مثل میوه یا لباس نیست که بپوسد یا خراب شود و این خودش باعث می شود که شرایط را برای صادرات این محصول مهیا کند و از طرف دیگر این محصول یک مزیت خوبی که دارد این است که در یک صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد که این صنعت، صنعت بزرگی است، صنعت ساختمان و ساخت و ساز.
فروختن محصولات جانبی در کنار کاشی و سرامیک یعنی وقتی شما دارید این متریال را می فروشید در کنارش می توانید چیزهای دیگر را هم به عنوان محصولات جانبی به خریدار معرفی کنید، اگر شما هم تاجر باشید این تکنیک را استفاده می کنید یعنی یک محصول را معرفی می کنید و در کنارش یک محصول مکمل را هم پیشنهاد می دهید. برای خیلی ها شاید این اتفاق افتاده است که مثلا برای خرید چایی وارد مغازه می شوند ولی فروشنده نبات و شکلات را هم به آن ها نشان می دهد که این ها را هم داریم و شما می توانید آن ها را خریداری کنید، در این بازار هم همچین چیزی وجود دارد. یعنی شما دارید کاشی و سرامیک می فروشید ولی در کنار آن می توانید مثلاً چسب کاشی را هم بفروشید، یا سیمان و ایزوگام را هم به عنوان زیر ساخت به فروش برسانید، این ها چیزهایی هستند که در کشور ما خیلی زیاد تولید می شوند حتی کسی که اینجا خوب کار کند می تواند در حوزه شیر آلات و تجهیزات مربوط به آن هم وارد شود و آنها را هم به عنوان وسایل جانبی بفروشد. خصوصاً برای کشورهایی که الان ضعف دارند، کشورهایی که الان از لحاظ زیر ساختی، تولید، معضلاتی که دارند مثلا جنگ زده هستند مثل عراق و سوریه، این ها کشورهایی هستند که تازه دوباره دارند شروع می کنند، ساخت و ساز می کنند، اینها کشورهایی هستند که پتانسیل بالایی دارند و می شود روی این کشورها کار کرد. برخی از موانع صادراتی سرامیک در ایران بخشی از موانع با بقیه محصولات مشترک است و یک بخشی از این موانع مربوط به تولید است، اگر کسی خودش در فرآیند تولید هست باید به این قضیه دقت کند یا اگر تاجر است و می خواهد صادرات انجام دهد باید با تولید کننده در مورد این قضیه صحبت شود، بحث کیفیت متریال، تجهیزات، ماشین آلات، نوع بسته بندی، حتی زیبایی بسته بندی اثر گذار است. یکی از چیزهایی که الان در پک به آن توجه نمی شود بحث زیبا شناسی پکیج ها است، استفاده از یک طراح با هزینه خیلی کم و یک طراح یا گرافیست حرفه ای می تواند یک پک زیبا برای شما طراحی کند حتی برای محصولاتی که شاید در ظاهر هم خیلی پکشان اهمیت نداشته باشد. رعایت استانداردهای صادراتی شما وقتی بازار هدف را شناسایی کنید، مثل همان مباحثی که داشتیم، قوانین صادراتی آن کشور، استانداردهای کیفی که آن کشور مدنظرش دارد اینها همه باید از قبل مطالعه شوند و شما با هدف گذاری سراغ کشور مقصد بروید و آنجا را به عنوان مقصد صادراتی در نظر بگیرید. امر حمل و نقل به حمل و نقل هم همان طور که اشاره کردیم باید توجه شود، حمل و نقل هم راهکار دارد یعنی الان برای محصول ما که دارد صادر می شود ما سعی و تلاشمان این است که بتوانیم هزینه حمل و نقل را تا آنجایی که می توانیم کاهش دهیم و زیر ساخت های حمل و نقل در کشور ما آنچنان که باید باشد نیست و ضعف دارد. اما یکی از ضعف های دیگری هم که دارد این است که ما شرکت های حرفه ای حمل و نقل یا لجستیک در ایران نداریم، شرکت هایی هستند که دارند این کارها را انجام می دهند اما روی دانش و علم کار نمی کنند. ما الان علم حمل و نقل داریم، یعنی برنامه ریزی حمل و نقل داریم، یک رشته دانشگاهی تا مقطع دکترا است، طرف کارش همین است یعنی با مدل های ریاضی، ساده ترین یا اصطلاحاً کوتاه ترین مسیر برای رسیدن به مقصد را به شما نشان می دهد و محاسبات لازم را انجام می دهد یعنی نقطه بهینه ای را برای شما پیدا می کند که شما بتوانید حمل و نقل را با هزینه کم انجام دهید، مثلاً چند بار حمل کنم؟ یا اگر چطوری حمل و نقل کنم به نفعم است؟ این ها در نهایت باعث می شوند که هزینه های شما کاهش پیدا کنند.
بحث بازاریابی نامناسب بحث دیگری که توجه زیادی به آن نمی شود بحث بازاریابی نامناسب است، اینکه شما باید از دانش روز استفاده کنید، دانش روز اینترنت، دیجیتال مارکتینگ، فضای مجازی و سایت های خوب است که باید از آنها کمک گرفت، اگر من نمی توانم این کار را انجام دهم باید حتما از یک مشاور کمک بگیرم، کسانی که الان در آراد برندینگ هستند و دارند فعالیت می کنند و زمینه همین مسائل را فراهم می کنند. تجارت نیاز به صبر دارد تجارت نیاز به صبر دارد، یک نکته ای که خیلی از دوستان باید به آن توجه کنند همین است، به هر حال درست است که الان دنیا دنیای چابکی است و آدم دوست دارد که سریع تر به اصل سرمایه خودش برسد و بعد به سود دهی برسد اما صبر هم نیاز است، یعنی شما باید یک تعادلی را ایجاد کنید. تا برند جا بیفتد یا اصطلاحا روی غلتک بیافتد آن استارته سنگین است و این مقداری زمان بر است اما وقتی روی غلتک بیافتد دیگر می رود و با سرعت زیادی حرکت می کند و به قول ما که در حوزه اقتصاد مدیریت کار می کنیم یک اورشوتی در کسب و کار شما رخ می دهد که آن وقت دیگر فرصت سر خاراندن را هم ندارید، پس این ها نکاتی هستند که باید حتماً رعایت شوند و از متخصصین حتما استفاده شود. چطور باید بازار را پیدا کنیم در حوزه کاشی و سرامیک مثلا اگر شما بخواهید به کشوری مثل روسیه بفرستید اول باید بدانید مردم روسیه از چه مدل کاشی و سرامیک خوششان می آید، یعنی نیاز به تحقیقات بازار است، باید سرچ و مطالعه شود، بعد من چطور محصول را معرفی کنم؟ چطور سمپل را بفرستم؟ در فضای سایبری و اینترنت چطور می شود این محصول را معرفی کرد؟ چطور می شود با تجاری که آن سمت هستند یعنی در روسیه هستند و در این حوزه فعالیت می کنند ارتباط برقرار کرد؟ این ها همه مواردی هستند که نیاز به علم، دانش و تجربه دارند. و قطعاً باید این دقت نظر را در ما به وجود بیاورد که بله، شما باید فکر و تلاش و مطالعه کنید و از دوستانی که در این حوزه تجربه دارند استفاده کنید و از علم و دانش بهره بگیرید تا بتوانید به مزیت های این تجارت و این بیزینس دست پیدا کنید. جمع بندی درباره محصول کاشی و سرامیک حالا به صورت کلی که ما بخواهیم جمع بندی درباره خود محصول داشته باشیم و بحثمان را در مورد خود این محصول یعنی محصول کاشی و سرامیک ببندیم، اولین چیزی که ما باید در بخش کاشی و سرامیک به آن توجه کنیم ظرفیت های منطقه است. همانطور که اشاره کردیم باید روی کشورهایی که الان در منطقه ما هستند و چند کشور اول وارد کننده کاشی و سرامیک از ایران مثل ازبکستان، تاجیکستان، گرجستان، روسیه، امارات و قطر بیشتر کار کنیم چون آنها دارند واردات خیلی بیشتری را انجام می دهند و حجم بالایی را در این حوزه دارند کار می کنند و ما می توانیم بازار مان را حتی در کشورهای اطراف توسعه و رشد دهیم. ترکیه همان طوری که اشاره کردیم متریال ارزانی نسبت به ما ندارد و حتی ظرفیت متریالش هم کمتر است، در آنجا سوخت گران تر است اما مثلاً میزان صادراتی که داشته است خیلی خیلی بیشتر از ما بوده است و حدود 7 یا 8 برابر ما صادرات داشته است، این نشان می دهد که پتانسیل وجود دارد و این ما هستیم که در واقع داریم ضعیف کار می کنیم و باید قوی تر کار کنیم. پتانسیل استفاده از مسیرهای صادراتی نکته دیگری که باز در این زمینه می شود اشاره کرد این است که کشورهای دیگری که در خود اروپا هم هستند (ما با آمریکا به عنوان بزرگترین وارد کننده کاری نداریم و آن را کنار می گذاریم)، این ظرفیت و پتانسیل را دارند که از مسیرهای صادراتی استفاده کنند. حتی اگر فرض کنیم خود ترکیه (استانبول) می تواند یک مسیر صادراتی باشد، شرکت های مختلف هستند و ما برای رفتن به ترکیه ویزا هم نمی خواهیم، دفاتر مختلف می توان آنجا شکل داد و حتی از آن موسسات مشاوره ای و تجاری و بیزینسی که حالا در حوزه صادرات کار می کنند (مانند خیلی از دوستان در آراد) می توان کمک گرفت که چطور می شود از ترکیه محصولات را به کشورهای اروپایی صادر کرد چون به هر حال ترکیه یک موقعیت فوق العاده خوبی دارد و محل اتصال اروپا و آسیا است و خود این یک فرصت مناسب را در اختیار ما قرار می دهد. فرصت صادرات به کشورهای خارجی مثلا فرض کنید که کشور عراق شاید در سال های اخیر بیشتر از ۳۰۰ میلیون دلار مثلاً در هر سال به طور متوسط ۳۰۰ یا ۴۰۰ و حتی ۵۰۰ میلیون دلار کالاهای مختلف وارد کرده است یعنی این نیازمندی کشور را نشان می دهد چون شما می دانید وضعیتش به چه صورت است و فرصت بسیار مناسبی است که روی این کشور کار کرد. پس کشورهای عراق، پاکستان، گرجستان، ترکمنستان، افغانستان، روسیه، قرقیزستان و ازبکستان همه کشورهایی هستند که در واقع می توانند به ما فرصت این را بدهند که ما صادرات بسیار خوبی را به این کشورها داشته باشیم. وضعیت و پتانسل ما در صادرات یک گزارشی تحت عنوان صادرات ایران در نیمه اول سال ۱۳۹۹ اخیراً منتشر شده است، در این اینفوگرافیک آمده است که در نیمه اول یعنی ۶ ماه اول سال، ما از مجموع صادرات کشور که معادل حدود ۱۳ و نیم میلیارد دلار است که بیشتر از ۵ میلیارد دلار، یعنی نزدیک به ۴۰ درصد کل صادرات مان به کشورهای عربی اختصاص داشته است. در واقع این ظرفیت ها را نشان می دهد یعنی دارد به ما آلارم می دهد که کجا می شود بیشتر کار کرد، این آماری است که خود گمرک منتشر کرده است البته نسبت به مشابه سال قبل ما کاهش ۳۴ درصدی هم داشتیم و مشابه سال قبل یعنی حدود ۶ ماه اول سال ۹۸ ما حدود ۲۰ میلیارد یا ۲۱ میلیارد دلار صادرات داشتیم که این نشان از کاهش است. که البته یک بخش احتمال کاهش به خاطر وضعیت تولید در داخل است و اینکه متاسفانه بخش زیادی از تولید کننده های ما آن موقعی که همه چیز خوب است و در داخل دارند حسابی می فروشند و همه چیز روی روال است نمی آیند به افزایش ظرفیت خودشان فکر کنند نمی آیند به افزایش سهم شان در بازارهای بین المللی فکر کنند و خیلی راحت از کنار آن می گذرند و این دقیقا یعنی اینکه آنها فقط نوک بینی خود را ببینند و آینده را نبینند. پیدا کردن بازارهای بین المللی چون ما می دانیم که در یک منطقه بی ثباتی هستی و هر لحظه ممکن است یک اتفاقی بیفتد و شما باید پیش بینی ها را از قبل داشته باشید و اگر مثلاً فرض کنید یک شرکت ایکس از قبل آمده بود و بازارهای بین المللی را پیدا کرده بود و با آنها ارتباط برقرار کرده بود چون محصول کاشی است و یک محصول حساسیت زایی هم نیست که حالا بگوییم در تحریم و ... هستیم و این خودش در واقع یک فرصت است و این می شود که این ها بازارهای بین المللی را پیدا می کردند. و اگر تولید مثلاً ساخت و ساز در چند سال اخیر در کشور افت پیدا کرده است پس فروش داخلی پایین آمده است و من به جای اینکه به فروش داخلی نگاه کنم الان به بازارهای بین المللی فکر می کردم و با توجه به نرخ ارز و ارزش پول ما الان کلی سود هم می کردم چون شما صادر می کردید و ارز وارد کشور می کردید و به دلار پول می گرفتید و این خودش یعنی یک فرصت بزرگ. اضافه کردن زبان عربی به سایت عراق ۳ میلیارد دلار در شش ماه اول از ما واردات داشته است، امارات 2 میلیارد، عمان ۱۶۵ میلیون دلار، کویت ۷۳ میلیون دلار، قطر ۶۲ میلیون دلار و می بینید که این جایگاه کشورهای عربی است که آن اهمیت را نشان می دهد. یکی از نشانه ها این است که وقتی سایت راه اندازی می کنید اگر زبان عربی را هم داشته باشید بد نیست، وقتی شما سایت دارید و زبان فارسی و انگلیسی را انتخاب می کنید سعی کنید زبان عربی هم داشته باشید چون شما با این کشورها فعالیت دارید، کاری زیادی دارید و ارتباط دارید، به هر حال از لحاظ فرهنگی به این ها نزدیک هستیم، در یک منطقه هستیم، یک دین داریم و این باعث می شود که بشود راحت تر ارتباط برقرار کرد. در شهریور ماه که ماه آخر ۶ ماه اول سال است ما رشد محسوسی داشتیم هر چند که یک مقداری هم مشکل در بحث ارز جایگزین داشتیم ولی رشد داشتیم یعنی توجه تولید کنندگان و تجار داخل به این بخش جلب شد و دارند در این دو و سه ماه اخیر یعنی شهریور، مهر و آبان به این حوزه بیشتر توجه می کنند و سعی می کنند که با تلاش و فعالیت و پیدا کردن بازارهای بین المللی صادرات را افزایش دهند.
مقایسه ارزش ماهیانه صادرات غیرنفتی ایران نمودارهای مقایسه ای که ارزش ماهیانه صادرات غیرنفتی ایران در ۶ ماهه سال های ۹8 و ۹9 را با هم مقایسه می کنند و شرایط صادرات غیرنفتی را دارد به ما نشان می دهد که به چه صورت است مثلاً در شهریور ما بیشتر از ۲ میلیارد دلار صادرات داشتیم که این هم عدد قابل توجهی است.
