روغن کنجد خوراکی، روغنی است که از دانه کنجد گرفته می‌شود و خواص های زیادی برای سلامتی و زیبایی بدن و پوست و مو دارد. انواع مختلفی از این روغن وجود دارد که هر کدام طعم و عطر متفاوتی دارند و نحوه مصرف هر کدام از آنها متفاوت است. این روغن بین روغن‌های خوراکی دیگر به ملکه‌ی روغن‌ها مشهور است.
- بیشتر بخوانید: روغن جوانه گندم
روغن کنجد خوراکی
دانه های کنجد بعد از فشرده شدن، روغنشان استخراج می شود. روغن کنجد خوراکی به طور مستقیم هم قابل مصرف است و نیازی به تصفیه شیمیایی ندارد بنابراین طعم و عطر و خواص طبیعی روغن حفظ می شود.
این روغن دارای خواص بسیاری است؛ با توجه به انواع چربی های مختلف، شناخت چربی های سالم و مفید برای بدن و مصرف آن ها بسیار مهم است. روغن کنجد سرشار از چربی های اشباع نشده و چربی های غیر اشباع می باشد و میزان چربی اشباع شده ی آن بسیار کم است به این ترتیب روغن کنجد برای سلامت قلب بسیار مفید بوده و به کنترل سطح کلسترول کمک می کند.
روغن کنجد خوراکی با میزان کم چربی های اشباع شده و ترانس، التهاب و کلسترول را کاهش داده و هیچ مشکلی برای سلامت قلب ایجاد نمی کند. این روغن با دارا بودن مقدار زیادی زینک می تواند به تراکم استخوان ها کمک کند، سرشار از مواد مغذی و ویتامین E هست، بسیار سبک است و جذب بسیار پایینی دارد. روغن کنجد طعم آجیلی و معطری دارد و به دلیل خواص ضدالتهابی آن جایگزین سالم تری در برابر سایر روغن های گیاهی در نظر گرفته شده، به ویژه غنی از اسیدهای چرب امگا 6 است.
- بیشتر بخوانید: روغن پالم خوراکی
اسیدهای چرب امگا 6 نوعی چربی غیراشباع چندگانه هستند، که برای رژیم غذایی بسیار ضروری است و نقش مهمی در پیشگیری از بیماری قلبی ایفا می کند. بهتر است هنگام پخت و پز با حرارت کم تا متوسط استفاده شود. این روغن را پس از استفاده می توان از صافی رد کرده و دوباره با آن پخت و پز کرد.
روغن کنجد به دو شکل روغن کنجد بو داده و روغن کنجد معمولی است. روغن کنجد بو داده را از دانه های بو داده کنجد درست می کنند و رنگش تیره تر است برای افزودن طعم آجیلی و دودی غذاها به کار می رود، روغن کنجد معمولی را از دانه های کنجد غیر بو داده تولید می کنند هر دو روغن ها باید در یخچال نگهداری شود تا از فاسد شدنشان جلوگیری کرد.
روغن کنجد در مقایسه با دیگر روغن های گیاهی، مواد غیرقابل صابونی بیشتری دارد، مواد غیرقابل صابونی شامل استرول ها، تری ترپن الکل ها، توکوفرول ها و لیگنان های کنجد است. روغن کنجد یکی از منابع غنی استرول های گیاهی (فیتواسترول) می باشد.
- بیشتر بخوانید: روغن خوراکی خارجی
فیتواسترول ها یا استرول های گیاهی رقیب کلسترول در جذب هستند و تری ترپن الکل ها، توکوفرول ها و لیگنان های کنجد می باشد. روغن کنجد یکی از منابع غنی استرول های گیاهی(فیتواسترول) می باشد. فیتواسترول ها یا استرول های گیاهی رقیب کلسترول در جذب هستند. روغن کنجد به عنوان روغن خوراکی فشار خون و پراکسیداسیون چربی را کاهش داده و وضعیت آنتی اکسیدان در بیماران با فشار خون فشار خون بالا را افزایش می دهد.
استفاده از روغن کنجد در رژیم غذایی به تولید سروتونین، که به احساس مثبت و حفظ استرس مزمن کمک می کند، کمک می کند. یک قاشق سوپ خوری روغن کنجد را با معده خالی بخورید و 20 دقیقه در دهان نگه داشته و بعد تف کنید، سموم بدن را خارج و به بهداشت دهان کمک زیادی می کند.
روغن کنجد دارای مقدار زیادی آهن بوده و به همین دلیل یکی از بهترین درمان های خانگی برای کم خونی و دیگر مشکلات کمبود آهن است از دیگر مزایای این روغن: کاهش ابتلا به سرطان روده، یک تغذیه غذایی مفید برای کاهش وزن، روغن کنجد دارای ویتامین هایی چون ویتامین B1 و B2 و اسید فولیک و ویتامین E است که برای تکامل جنین و ارتقاء سلامتی مادر باردار بسیار مفید است.
استفاده از روغن کنجد خوراکی در سه ماهه دوم بارداری، باعث تأمین کلسیم می شود، امگا 3 بالایی دارد و روی ضریب هوشی کودک تاثیر می گذارد. دانه کنجد می تواند به عنوان منبع کلسیم مناسب در دوران بارداری نیز به شمار رود، در سه ماهه سوم بارداری املاح و ویتامین های متعددی از جمله کلسیم برای تکمیل سیستم عصبی جنین نیاز است که مادرهای باردار می توانند بخشی از آن را با خوردن کنجد تامین کنند.
البته زنان باردار در مصرف روغن کنجد نباید زیاده روی کنند زیرا زیاده روی در آن موقعیت جنین را به خطر انداخته و احتمال سقط جنین افزایش پیدا می کند. استفاده از یک یا دو قاشق غذا خوری روغن کنجد باعث چرب شدن روده ها شده و کند و مشکل یبوست را برطرف می کند. همچنین باعث سلامت استخوان ها می شود و در پیشگیری از خشکی مفاصل و پوکی استخوان در میانسالی و سنین بالا موثر است.
روغن کنجد خوراکی طبع گرمی دارد و در برنامه غذایی ورزشکاران بسیار پر کاربرد است، باعث حفظ شادابی و جوانی می شود، به صافی صدا و خشونت حلق کمک می کند، برای کسانی که میخواهند چاق شوند مناسب است، باعث کاهش خستگی می شود، کسانی که مطالعه زیاد دارند از این روغن استفاده کنند، همچنین افراد سوداوی مزاج هم روزی یک قاشق از این روغن را بخورند.
می توان از روغن کنجد برای سرخ کردن مواد غذایی با شعله ملایم استفاده کرد، باید بدانیم که روغن های طبیعی و فرآوری نشده نباید روی شعله زیاد قرار داده شوند زیرا حرارت زیاد باعث می شود این روغن ها پایداری خودشان را از دست بدهند و بسوزند. سوختن روغن هم باعث می شود غذا طعم بدی پیدا کند و هم مواد سرطان زا در آن روغن و غذا ایجاد شود، روغن کنجد به دلیل مزه مطبوع و طبیعی که دارد برای استفاده زیادی می شود.
نکته هایی که باید قبل از مصرف روغن کنجد خوراکی بدانیم: کنجد یک ماده ی حساسیت‌زایی است که بسیاری از افراد به آن حساسیت دارند این حساسیت می‌تواند یا خفیف باشد یا بسیار شدید و کشنده، درصورت بروز حساسیت به این روغن بهتر است که استفاده نشود.
مصرف بی‌رویه و بیش از حد روغن کنجد موجب چاقی و افزایش وزن می‌شود این روغن در کاهش قند خون و فشارخون مؤثر است اما در صورت مصرف داروهای دیابت یا فشارخون ممکن است میان آنها و این روغن تداخلی ایجاد شود.
از این روغن برای مزه دار کردن سبزیجات سرخ شده، برنج، نودل، مرغ، سوپ و سالاد استفاده می شود. خیلی از افراد بوی روغن کنجد را دوست ندارند می توانند از تصفیه شده آن استفاده کنند که بدون بو هست گرچه بعد از یه مدت به بوی آن عادت خواهند کردند این روغن بسیار گران است اما بسیار سالم و کم ضرر تر از دیگر روغن های گیاهی است.