خرید اسانس و روغن زیره سبز امروزه یکی از موادی که در دنیا به ارزش خوارکی و دارویی آن توجه فراوانی شده و مورد خرید و فروش بسیاری از تاجران ومصرف کنندگان جهان قرار گرفته است، اسانس یا روغن زیره سبز می باشد.
که علاوه بر دانه و پودر آن در صنایع خوراکی و دارویی به آن توجه فراوانی شده است. و ما در این مقاله قصد داریم به معرفی خواص اسانس زیره سبز و عوارض جانبی آن در هنگام مصرف و بررسی ماندگاری این ماده ی با ارزش در شرایط مختلف بپردازیم.
پایداری نگه داری اسانس زیره سبز تحت تاثیر دما زیره سبز (C.uminum cyminum L) یکی از مهم ترین گیاهانی است که برای اختلالات معده شناخته شده است در این مطالعه اثرات دمای نگهداری بر کیفیت اسانس زیره سبز مورد بررسی قرار گرفت.
تغییرات در ترکیبات اسانس در طول نگهداری به مدت شش ماه در یخچال (4 درجه سانتیگراد)، فریزر (20- درجه سانتیگراد) و در دمای اتاق (25 درجه سانتیگراد) شناسایی شد.
ترکیبات اصلی اسانس میوه های زیره سبز در شرایط مختلف نگهداری، آلدئید زیره متعلق به مونوترپن ها و p-cymene اکسیژن دار و β-پینن متعلق به هیدروکربن های مونوترپن بود. نتایج نشان داد که در دمای اتاق، نسبت ترکیبات با دمای جوش پایین تر مانند β-پینن (1.57-10.03٪) و p-cymene (14.93-24.9٪) کاهش یافت.
- بیشتر بخوانید: اسانس گیاه اسطوخودوس
با این حال، آلدئید زیره (45.45-64.31٪) در طول ذخیره سازی روغن زیره افزایش یافته است. علاوه بر این، ترکیبات روغن کمترین تغییرات را نشان دادند و C. cyminum کیفیت اولیه خود را در دمای پایین حفظ کرد.
اسانس‌ها مایعات معطر و فراری هستند که از گونه‌ها و قسمت‌های مختلف گیاهان و ادویه‌ها یی مانند گل، ریشه، پوست، برگ‌ها، دانه‌ها، پوست میوه‌ها و چوب آنها به دست می‌آیند که با بو و طعمی قوی و عموماً مطبوع شناخته می‌شوند.
قرن ها است که این مواد به طور گسترده در صنایع پزشکی، عطرسازی و آرایشی استفاده می شود. علاوه بر آن به عنوان بخشی از ادویه ها یا گیاهان دارویی به غذاها اضافه می شوند. آنها عوامل بیولوژیکی فعال بسیار قوی و طبیعی با خواص مختلف را تشکیل می دهند.
آن ها دارای طیف وسیعی از خصوصیات دارویی مرتبط به دلیل خواص آنتی اکسیدانی، ضد قارچی، ضد باکتریایی، ضد انگلی و حشره کش خود هستند که منجر به زمینه وسیعی از کاربردها می شود.
روغن ها و اسانس ها مخلوط های پیچیده ای از اجزای شیمیایی مختلف هستند که عمدتاً شامل هیدروکربن ها، مونوترپن ها و سسکوی ترپن ها با فرمول کلی (C5H8)n می باشند.
علاوه بر این، ترکیبات اکسیژن دار شامل الکل ها، آلدهیدها، استرها، اترها، کتون ها، فنل ها و اکسیدهای به دست آمده از این هیدروکربن ها است.
گیاه زیره سبز C.uminum cyminum یک داروی گیاهی شناخته شده در ایران، گیاهی یک ساله از خانواده چتریان است. منشا و خواستگاه آن کشورهای مصر، ترکستان و شرق نواحی مدیترانه است. علاوه بر این، این گیاه به طور گسترده در ایران، چین، هند، مراکش، جنوب روسیه، ژاپن، اندونزی، الجزایر و ترکیه کشت می شود.
میوه زیره علاوه بر اینکه قرن‌هاست به عنوان یک منبع دارویی و درمانی خواص دارویی مطرح بوده است، مزه و طعم فوق العاده ای را به مواد غذایی اضافه می‌کند.
در طب سنتی، از زیره به عنوان مدر، ضد اسپاسم، ضد نفخ، محرک، قابض و همچنین یک درمان در برابر سوء هاضمه، نفخ، دندان درد، اسهال، کولیک، صرع و یرقان استفاده می شود علاوه بر این، میوه‌های زیره حاوی یک روغن فرار تازه زرد رنگ (2 تا 5 درصد در وزن) هستند که عطر و ارزش دارویی خاصی را به میوه‌های رسیده می‌بخشد.
نتایج تحقیقات نشان داد که اسانس میوه های زیره دارای فعالیت های ضد قارچی، ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی بالایی است. بنابراین به عنوان اسانس یا افزودنی در نگهداری مواد غذایی نیز استفاده می شود.
- بیشتر بخوانید: اسانس گیاه باریجه
مطالعات فیتوشیمیایی زیادی برای بررسی ترکیب اسانس زیره سبز انجام شده است که بیان می کنند که اجزای اصلی اسانس زیره، ترکیبات اکسیژن دار، به ویژه آلدئیدها هستند که بارزترین آنها آلدئید زیره در انواع مختلف است.
درصدها، تنوع در ترکیب شیمیایی اسانس ها، اگرچه از نظر ژنتیکی کنترل می شود، اما ممکن است تحت تأثیر منشاء و شرایط محیطی، مراحل برداشت و پس از برداشت مانند فصل و مرحله فنولوژیکی برداشت، روش های خشک کردن و استخراج، شرایط نگهداری قرار بگیرد.
و زمان و روش تقطیر، که منجر به مقدار اسانس بالاتر و کیفیت بهتر می شود. علاوه بر این، با توجه به بررسی های قبلی، ترکیب اسانس ها به دلیل پردازش و ذخیره سازی روغن جدا شده تغییر می کند.
عوامل متعددی مانند دما، نور و در دسترس بودن اکسیژن تأثیر بسیار مهمی بر فرآیندهای اصلاح دارند. اثرات شرایط مختلف نگهداری بر روی ترکیب اسانس لئونوروس، (Leonurus cardiac)، مایورانا هرتنسیس ( Majorana hortensis)، رزا داماسسینا (Rosa damascene) (گلبرگ ها)، تیمس دنایی (Thymus daenensis) و میرتوس کوبیس (Myrtus communis) قبلا مورد مطالعه قرار گرفته است و اطلاعات شیمیایی اندکی در مورد تغییرات ساختاری اسانس‌های مورد مطالعه در طول دوره نگهداری وجود دارد.
بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی تأثیر شرایط نگهداری بر ترکیب شیمیایی اسانس زیره سبز بوده است. در این راستا، اجزای اسانس زیره سبز در شرایط نگهداری مختلف از جمله دمای اتاق (25 درجه سانتیگراد)، یخچال (4 درجه سانتیگراد)، و فریزر (20- درجه سانتیگراد) طی شش ماه نگهداری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
- بیشتر بخوانید: اسانس گیاهان دارویی
مواد و روش های ماده ی گیاهی میوه های زیره از گیاهان کشت شده در منطقه استان خراسان رضوی، شمال شرق ایران جمع آوری شد.
میوه ها در مرحله بلوغ کامل برداشت و تا زمان استخراج روغن در دمای اتاق نگهداری شدند. جداسازی اسانس و شرایط نگهداری میوه های زیره شکسته و اسانس با تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر به مدت 4 ساعت جداسازی شد. روغن ها واسانس های تقطیر شده بر روی سولفات سدیم بی آب خشک شدند.
برای بررسی تأثیر دما و شرایط مختلف نگهداری بر روی ترکیبات روغن‌های بدست آمده، نمونه‌های روغن در سه لیوان تیره ریخته شده، مهر و موم شده و تحت دماهای مختلف نگهداری مانند یخچال (4 درجه سانتیگراد)، فریزر (20- درجه سانتیگراد) C)، و دمای اتاق (25 درجه سانتیگراد) قرار گرفتند.
آنالیز روغن تمامی تیمارهای ذخیره سازی به مدت شش ماه مداوم به صورت ماهانه انجام شد. هر ماه هر نمونه به کروماتوگرافی گازی با آشکارساز شیر شعله (GC_FID) و کروماتوگرافی گازی و اسپکتروفتومتری جرمی (GC/MS) تزریق شد و ترکیبات شناسایی شدند.
علاوه بر این، برای تعیین اثرات دقیق شرایط نگهداری بر ترکیب اسانس در طول دوره آزمایش، روغن تازه استخراج شده بلافاصله پس از استخراج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
- بیشتر بخوانید: اسانس زعفران
اسانس استخراج شده از نظر رنگ زرد و بوی تند و واضحی داشت. نتایج و بحث شرایط مختلف نگهداری می‌تواند بر روی اجزای شیمیایی اسانس تاثیر داشته باشد.
تحقیقات کمی در زمینه شرایط نگهداری متابولیت‌های ثانویه گیاهی، به ویژه اسانس‌های خوراکی به عنوان ترکیبات فرار وجود دارد. در این بررسی ترکیبات اسانس زیره سبز با استفاده از روش هیدروترمال در زمان‌ها و دماهای مختلف تعیین شد.
در مجموع ۱۶ مؤلفه شناسایی شدند که ۸۶/۹۹-۶/۹۲ درصد از کل ترکیبات شناسایی شده در نمونه‌های روغن ضروری را تشکیل می دادند (جدول‌های ۱ تا ۳).
با توجه به نتایج تجزیه GC/MS نشان داده شد که مهم ترین ترکیبات اسانس از میوه های زیره در تمام شرایط شش ماه نگهداری عبارت بودند از: الدهید زیره سبز متعلق به منوترپنهای اکسیژن دار و p-سیمن و بتا پینن متعلق به هیدروکربنهای مونوترپن.
با توجه به نتایج مطالعات گذشته، مهمترین اجزای تشکیل دهنده اسانس زیره سبز از مناطق مختلف و مراحل فنولوژیکی عبارت بودند از: الدئید، زیره سبز، الکل بتا-پینن، اموسیمن، گاما ترپینن ، پی سیمن و سافرانال در درصدهای مختلف در بیشتر مطالعات، ترکیبات آلدئیدی، به ویژه آلدئید زیره، برجسته‌ترین ترکیبات آلدهیدی بودند، که مشابه گزارش ما بود.
تا جایی که ما می دانیم، مسیر بیوسنتز زیره آلدئید و پیش ساز آن هنوز شناخته نشده است و مکانیسم تبدیل ترکیب اسانس ها مشکوک است. علاوه بر این، نت‌های تازه و تند روغن زیره به ترتیب مربوط به γ-ترپینن و آلدئید زیره است.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که غلظت اجزای با وزن مولکولی کمتر با زمان نگهداری کاهش می یابد، به ویژه در شرایط دمای اتاق (جدول 1-3 و شکل 1-3). یافته های این تحقیق نشان داد که در دمای اتاق تغییرات مقادیر برخی از ترکیبات به شرح زیر است: بتا پینن به عنوان ماده اصلی تشکیل دهنده روغن زیره سبز بلافاصله پس از استخراج روغن 93/10 درصد بود سپس به تدریج به 57/1 درصد کاهش یافت و در پایان دوره ذخیره سازی حدود 85.63 درصد کاهش را نشان داد.
- بیشتر بخوانید: اسانس
روند تکامل بتا پینن در یک تا شش ماه پس از ذخیره اسانس به ترتیب 23/8، 45/42، 87/51، 26/55، 85/75 و 63/85 درصد بود (شکل 1). تغییرات ترکیبات اصلی اسانس زیره سبز طی شش ماه نگهداری در دمای اتاق (شکل 2). درصد ترکیبات اصلی اسانس C. cyminum پس از شش ماه نگهداری در دمای اتاق (25 درجه سانتیگراد)، یخچال (4 درجه سانتیگراد) و فریزر (20- درجه سانتیگراد) (شکل 3). درصد اجزای گروه بندی شده اسانس C. cyminum پس از شش ماه نگهداری در دمای اتاق (25 درجه سانتیگراد)، یخچال (4 درجه سانتیگراد) و فریزر (20- درجه سانتیگراد).
دومین جزء اصلی که روند مشابه ای را با بتا پینن نشان داد، p-cymene بود که با زمان نگهداری روند کاهشی را نشان داد که ممکن است به دلیل تبخیر، اکسیداسیون و سایر تغییرات ناخواسته در ترکیبات اسانس در طول دوره نگهداری باشد.
واضح است که با گذشت زمان، ترکیبات با نقطه جوش پایین تر در شرایط ذخیره سازی در دمای اتاق کاهش قابل توجهی دارند. روند افزایشی تکامل این جزء پس از یک تا شش ماه پس از ذخیره سازی اسانس به ترتیب 46.67، 48.46، 52.32، 56.29، 60.21 و 63.31 درصد بود (جدول 1 و شکل 1).
مهم ترین نتایج مطالعه حاضر روند افزایشی مقادیر آلدئید زیره سبز در زمان نگهداری در دمای اتاق بود. در دمای یخچال و فریزر هم روند مشابهی مشاهده شد.
همچنین با توجه به نتایج این مطالعه، 2-تیوفن کربوکسالدئید در اسانس زیره سبز شناسایی شد. به نظر می رسد ترکیب جدیدی برای اسانس زیره سبز باشد (جدول 1).
از سوی دیگر، یافته‌های ما نشان داد که سافرانال در طول نگهداری کاهش یافته است. تغییرات در ترکیبات اسانس در طول نگهداری به ما نشان دادند که در دمای اتاق، نسبت ترکیبات با دمای جوش کمتر کاهش یافته است.
علاوه بر این، ترکیبات روغن کمترین تغییرات را نشان دادند و کیفیت اولیه خود را هنگامی که در دماهای پایین، به ویژه در دمای -20 درجه سانتیگراد ذخیره می شدند، حفظ کردند.
تنوع در ترکیب شیمیایی روغن زیره نشان داد که اسانس ها را باید در ظروف شیشه ای در بسته و تیره در جای خنک نگهداری کرد تا از کیفیت ماندگار اطمینان حاصل شود.
گزارش‌های قبلی نشان داد که عوامل متعددی مانند زمان برداشت متفاوت، شرایط نگهداری، مدت زمان نگهداری در دماهای مختلف، نور و در دسترس بودن اکسیژن می‌تواند بر کیفیت و ترکیب اسانس تأثیر بگذارد.
این امر ممکن است به تغییر رنگ، افزایش ویسکوزیته یا ایجاد یک عطر ناخوشایند، اغلب به دلیل تغییر در ترکیب و افزایش ترکیبات اکسیده منجر شود.
علاوه بر این، با توجه به محصولات اکسیداسیون ترپنئید، برخی از واکنش های پوستی الرژیک ممکن است رخ دهد. نتیجه از یافته های این مطالعه، بهترین نتایج ترکیبات اصلی در دمای 20- و 4 درجه سانتی گراد به دست آمد از این رو، کیفیت روغن در طول دوره نگهداری شش ماهه در دمای اتاق کاهش بیشتری داشت.
اسانسی که در یخچال و فریزر نگهداری می شد، در مقایسه با نگهداری در دمای اتاق، کیفیت اولیه خود را بهتر حفظ کرد. در مجموع، نگهداری روغن زیره در دماهای پایین می تواند از کاهش غلظت ترکیبات روغن جلوگیری کرده و با کمترین تغییرات به حفظ کیفیت اولیه اسانس کمک کند.
این نتایج ممکن است به ذخیره اسانس گیاهان با ویژگی های شیمیایی یکسان تعمیم یابد. از این رو، این یافته های مفید می تواند به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اسانس کمک کند تا از این روغن و ترکیبات آن در صنایع مختلف مرتبط مانند مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی و فرآورده های دارویی استفاده کنند.
شما می توانید جهت سفارش خرید و فروش با نازلترین قیمت و بالاترین کیفیت و هر گونه مشاوره ای در رابطه با محصول زیره و فراورده های جانبی آن بر روی لینک زیر زده و با ما تماس حاصل فرمایید.
