آشنایی با جدول گیاهان دارویی با فواید و موارد مصرف آنها کمک می کند تا برای درمان هر بیماری بهترین نمونه ها انتخاب شوند. با وجود پیشرفت هایی که در علم پزشکی حاصل شده است اما هنوز استفاده از انواع گیاهان دارویی مرسوم بوده و نمی توان تاثیر شگفت آن ها را بر بهبود سلامت انسان و برطرف کردن برخی از بیماری ها نادیده گرفت.
ویژگی های گیاهان دارویی کوهی
با گذشت هزاران سال همچنان گیاهان دارویی یک مرجع مطمئن برای درمان و یا پیشگیری از امراض مختلف به شمار آمده و استفاده از آن ها به منطقه و یا کشوری خاص محدود نمی شود بلکه در سراسر جهان و به شکل های مختلفی مورد مصرف قرار می گیرند.
جالب است بدانید نخستین شیوه درمانی برای بیش از 80 درصد از مردم جهان استفاده از انواع گیاهان دارویی است و پس از آن به سراغ قرص و شربت های شیمیایی می روند و لازم به یادآوری است که هم اکنون در بسیاری از قرص و کپسول هایی که توسط پزشکان مختلف برای بیماران تجویز می شوند حتما از یک یا چند ترکیب گیاهی هم استفاده شده است.
بخش عمده ای از گیاهان دارویی خودرو بوده و نیاز به مراقبت و یا آبیاری ندارند اما گسترده شدن فعالیت های تجاری در این حوزه موجب شده تا مزارع وسیعی به کاشت و پرورش برخی از اقلام خاص گیاهان دارویی اختصاص یافته و به منبع مطمئنی جهت تامین داروهای گیاهی تبدیل شوند.
گیاهان دارویی با توجه به گونه ای که دارند در فصل های مختلفی از سال قابل دسترس بوده و برخی از آن ها قابلیت خشک کردن، تهیه عصاره و یا تبدیل به قرص های گیاهی را دارند به همین دلیل امکان استفاده از انواع مختلف داروهای گیاهی همواره مهیا می باشد.
می توان چندین مزیت را برای انواع گیاهان دارویی در برابر گیاهان شیمیایی برشمرد که عبارتند از:
• درصد بروز آلرژی و مواد سمی گیاهان دارویی پایین تر از داروهای شیمیایی است.
• قیمت ارزان تری دارند.
• زمانی که پاتوژن ها به داروهای شیمیایی مقاومت نشان دهند، داروهای گیاهی عملکرد بالای خود را حفظ می کنند.
• در مقایسه با داروهای شیمیایی از ایمنی بالاتری برای سلامت انسان برخوردار هستند.
• سازگار با محیط زیست بوده و در دسترس می باشند.
موارد مصرف گیاهان دارویی
هر کدام از گیاهان دارویی به دلیل فواید و خواصی که دارند به شهرت رسیده و موارد مصرف متعددی برای هر یک ذکر می شود که ممکن است در برخی از درمان ها قوی تر و در برخی دیگر ضعیف تر عمل کنند.
به طور کلی داروهای گیاهی می توانند مصرف موضعی داشته و مانند یک ضماد بر روی پوست مالیده شوند، از طریق استنشاق بخارات برای بدن مفید واقع شوند که بخور دادن بهترین مثال برای آن است و یا مصرف خوراکی داشته و به صورت دمنوش گیاهی و یا ترکیبات مختلف خورده شوند.
موارد مصرف گیاهان دارویی گسترده بوده و شامل درمان بیماری های پوستی، قلبی و عروقی، مشکلات روحی، کنترل برخی از فاکتورهای حیاتی بدن مانند قند خون، کلسترول خون، فشار خون و امثال آن می شوند.
تعدادی از گیاهان دارویی را به شکل ادویه و چاشنی غذا مورد مصرف قرار می دهیم و همواره توصیه می شود در پخت و پز از آن ها استفاده شود مانند زعفران، زردچوبه، هل و امثال آن که می توان علاوه بر عطر و طعم خوشی که به غذا می دهند از خواص متعدد آن ها نیز بهره مند شد.
فواید گیاهان دارویی
ممکن است برای یک گیاه دارویی خاص چندین فایده و مزیت برشمرده شود که با توجه به ارزش های غذایی فراوانی که در هر یک نهفته است هیچ دور از انتظار نبوده و جای تعجب ندارد اگر فواید مختلفی برای انواع گیاهان دارویی عنوان شود.
برخی از شناخته شده ترین گیاهان دارویی همراه با فواید آن ها عبارتند از:
• آویشن: طبع گرمی داشته و برای تقویت معده، درمان عفونت های ریه، تقویت بینایی و درمان برونشیت مصرف می شود.
• برگ زیتون: طبع آن سرد است و به عنوان کاهش دهنده قند خون شناخته شده حال آن که برای تسکین دندان درد و یا درمان نارسایی های کبدی هم مفید می باشد.
• خواص اسطوخودوس: دارای طبع گرم بوده و برای رفع سردرد، سرگیجه و لرزش بدن استفاده می شود علاوه بر اینکه خواب آور است و مجاری تنفسی را از عفونت پاکسازی می کند.
• خواص بومادران: از جمله گیاهان با طبع گرم بوده و تقویت کننده قلب و اعصاب است و برای تصفیه خون و نیرو بخشی به بدن کاربرد دارد.
• بهارنارنج: طبع گرم بهارنارنج برای درمان بی خوابی، افسردگی و اختلالات عصبی بسیار مفید است.
• بیدمشک: این نوع گیاه دارویی طبع معتدلی دارد و ملین به شمار آمده و مانع از افزایش فشار خون خواهد شد.
• خارشتر: طبع سردی دارد و برای دفع سنگ کلیه و مثانه عالی عمل می کند.
• چهل گیاه: ترکیبی از چندین گیاه مختلف با طبع گرم است که تقویت کننده معده، قلب و اعصاب می باشد.
• دارچین: از آن به عنوان یک ادویه با طبع گرم استفاده می شود و سرفه را درمان کرده، بوی بد دهان را رفع می کند و آرام کننده اعصاب است.
• رازیانه: گیاه رازیانه دارای طبع گرم است و بلغم را رفع می کند، ادرار آور و ضد نفخ می باشد.
• زیره: طبع گرم زیره کمک می کند تا صضم غذا آسان تر شده، موجب لاغری و پایین آمدن چربی خون شود.
• سیر: این گیاه به شدت معطر است و طبع گرمی دارد که فشار خون را پایین می آورد، قند و چربی خون را تنظیم کرده و ضد مسمومیت به شمار می آید.
• شاطره: عرق شاطره طبع معتدلی داشته و ضد یرقان است و تقویت کننده کلیه و کبد بوده و برای سلامت بهتر پوست مفید واقع می شود.
• کاسنی: از جمله گیاهان دارویی با طبع سرد محسوب است که تب بر بوده و تصفیه کننده خون می باشد علاوه بر اینکه برای پوست، کلیه ها و کبد فواید بی شماری دارد.
برخی دیگر از گیاهان دارویی خوردنی در شکل دمنوش مصرف شده و مانند اغلب گیاهان کوهی می توان با جوشاندن آن ها همراه با آب در شکل آسان تری مورد استفاده قرار داد و بیش از همه جهت التیام بخشیدن به مشکلات تنفسی و یا گوارشی کاربرد دارند.
گیاهان دارویی هم مانند هر خوراکی دیگری دارای طبع مخصوص به خود بوده و ممکن است در فهرست گیاهان با طبع گرم، معتدل و یا سرد قرار بگیرند به همین دلیل نمی توان نوع خاصی از گیاه دارویی را برای همه افراد تجویز کرد و لازم است تا به سازگاری آن با طبع مصرف کننده هم توجه کرد.
از سوی دیگر مقدار مصرف گیاهان دارویی دارای حائز اهمیت بوده و نمی توان آن ها را در حجم و در دوره های زمانی دلخواه مورد استفاده قرار داد زیرا مانند هر محصول طبیعی دیگری با وجود دارا بودن فواید بسیار اما زیاده روی در مصرف داروهای گیاهی هم می تواند آسیب زننده باشد.
