حمل و نقل دریایی مهم ترین و بهترین راه انتقال بار ها در صادرات است زیرا بزرگترین مزیت آن این است که حجم زیادی از کالاها را می توان با آن جابجا کرد.
نقش کشتی در حمل و نقل
اقتصاد دنیا برای رفت و آمد و معاملات تجاری اش به روش ها و ابزارهای مختلف برای حمل و نقل نیاز دارد. کشتی جزء ارزان ترین و قدرتمندترین و بزرگترین ناوگان های حمل و نقل است، به عبارت دیگر اکثر حمل و نقل ها را کشتی ها انجام می دهند. اگر دریاها و اقیانوس ها نبودند این سطح از تجارت و حمل و نقل امکان پذیر نبود و خیلی از کشورها نمی توانستند سوخت کافی برای تولید محصولاتشان به دست آورند؛ مثلا کشور چین که مصرف روزانه اش چند میلیون بشکه نفت است، اگر حمل و نقل دریایی نبود و برای تامین نفت مورد نیازش باید از حمل و نقل زمینی استفاده می کرد؛ کدام حمل و نقل ریلی می توانست این حجم از نفت را جابجا کند؟!
ما در مجموعه آراد برندینگ قراردادی داشتیم که میزان بار آن سه هزار تن بود، برای حمل سه هزار تن به 150 تریلی نیاز داشتیم که این بار را برای ما از ایران به یکی از کشورهای همسایه حمل کند، در وسط راه یک تریلی مفقود شد و تا توانستیم آن تریلی را پیدا کنیم دو سه هفته طول کشید و بار با تاخیر به مشتری تحویل داده شد.
تاثیر کرونا بر حمل و نقل
ویروس کرونا باعث شده است که حمل و نقل زمینی نسبت به گذشته محدودتر شود اما کرونا نتوانسته است بر روی حمل و نقل دریایی تاثیر چندانی بگذارد و کشتی های باربری مثل سابق به کار خود ادامه می دهند. 
کشور ما محدودیت هایی در حمل و نقل دریایی دارد.
پورت بندرعباس
بندرعباس در گذشته یکی از مهمترین پورت های دنیا به حساب می آمد و در حمل و نقل دریایی بسیار تاثیرگذار بود و کشتی های بزرگی به بندرعباس می آمدند و بندرعباس محل ترانزیت کشورهای CIS هم به شمار می آمد؛ اما بعد از انقلاب به خاطر تحریم های ظالمانه بر علیه ایران، کشتی های بزرگ به امارات رفتند و پورت امارات رونق گرفت و الان امارات یکی از مهمترین پورت های جهان به شمار می آید.
آیا تحریم ها در صادرات ایران تاثیرگذار بوده است؟
در زمان تحریم اولین اتفاقی که افتاد این است که تعداد کشتی های فعال کم شد و بعضی کشورها ارسال کالا از ایران را ممنوع اعلام کردند اما باز هم تجار ایرانی چندان دچار مشکل نشدند و راه حلی برای آن پیدا کردند و تحریم را دور زدند.
انواع حمل و نقل
حمل و نقل دریایی دو مدل دارد 1- حمل Direct یا حمل مستقیم؛ مثلا کشتی از بندرعباس بارگیری می کند و مستقیم در پورت دوربان آفریقای جنوبی بار را تخلیه می کند. ایران به کشورهای آسیای شرقی مثل اکثر پورت های چین و مالزی و اندونزی و دو پورت دارالسلام تانزانیا و موسا کنیا در آفریقا و چند پورت معروف اروپایی حمل مستقیم دارد. 2- حمل ترکیبی یا ترانسشیپ ( Transship ) وقتی ترانسشیپ می شود، مثلا بار از بندرعباس به امارات می رود و کانتینر بدون اینکه بارش تخلیه شود بر روی کشتی دیگر بارگیری می شود و به مقصد دوم حمل می شود. در حمل ترکیبی شما می توانید به کشورهای تحریم کننده ایران مثل آمریکا کالا صادر کنید بدون اینکه آن کشور بداند این کالا تولید ایران است؛ چون بر روی کانتینری که بار را حمل می کند اسم کشور دیگری ( مثلا امارات ) نوشته شده است.
کراس استافینگ ( Cross Stuffing )
منظور از کراس استاف، عملیات تخلیه کالا از یک کانتینر و بارگیری مجدد درون کانتینر دیگر می باشد. مزیت کراس استاف این است که شما می توانید گواهی مبدا و گواهی کنترل کیفی را از کشوری که عملیات تخلیه و بارگیری مجدد انجام می شود، اخذ کنید. عیب کراس استافینگ این است که باید هزینه بیشتری پرداخت کنید؛ البته هزینه کراس استافینگ در حد چند صد دلار است. با روش کراس استافینگ شما هیچ محدودیتی برای ارسال کالا ندارید و می توانید به هر کشوری که می خواهید کالا صادر کنید.
شرکت های بازرسی
شرکت هایی هستند که کالای شما را در محل بارگیری ( مثلا بندرعباس ) از لحاظ کیفیت و کمیت بررسی می کنند و به شما تاییدیه می دهند؛ این شرکت ها در تمام دنیا دفتر دارند و مورد تایید همه شرکت ها هستند و مدارکی که بابت این کیفیت ها به شما می دهند، نشان دهنده این است که آزمایش هایشان را مستقلا و بدون هیچ رانتی انجام می دهند و گواهی آن را به شما ارائه می کنند.
فلسفه تاسیس شرکت های بازرسی
تجاری هستند که از کشورهای مختلف کالا می خرند و خودشان به دلایل مختلف نمی توانند برای کنترل کیفی کالایشان به گمرک و محل بارگیری مراجعه کنند، شرکت های معتبری را تاسیس می کنند که این شرکت ها کار کنترل کیفی کالا را انجام می دهند و گواهی نامه معتبر جهانی صادر می کنند.
سوئیچ ویال چیست؟
شما کالا را به کشوری صادر می کنید و آن کشور از شما تقاضای بارنامه ای غیر از بارنامه ایرانی می کند، شما می توانید از کشور دیگری بارنامه بگیرید به این روش سوئیچ ویال می گویند؛ سوئیچ ویال معتبر است و می توانید با آن کالایتان را تحویل بگیرید.
تاثیر تحریم بر حمل و نقل
تحریم بر حمل و نقل دو اثر می گذارد 1- سبب طولانی تر شدن زمان حمل بار می شود ( ترانزیت تایم طولانی تر می شود ) نه اینکه نتوان به کشور تحریم کننده ( مثلا آمریکا ) کالا صادر کرد؛ مثلا بار به جای اینکه در عرض پنج روز به دست مشتری برسد در عرض بیست روز به دست او می رسد. 2- سبب گران شدن هزینه حمل و نقل می شود. اگر تاجری در گذشته بابت حمل و نقل کالایش هزار دلار پرداخت می کرد، در شرایط تحریم باید سه هزار دلار پرداخت کند. این چند برابر شدن قیمت حمل و نقل در اکثر کالاها چندان مشهود نیست؛ مثلا میانگین قیمت یک کانتینر صد دلار است و تاجری چند ده کانتینر کالا صادر می کند لذا قیمت حمل و نقل در مقایسه با میزان صادرات تاجر رقم ناچیزی است.
