عدس یا مَرجو یا نَسْک (به فارسی تاجیکستان) با نام علمی Lens esculinaris، گیاهی کوچک است که شبیه به نخود می‌باشد و دانه آن محصول خوراکی است و عدس به عنوان یکی از حبوبات، دارای مزایای بالقوه زیادی در بهبود سلامتی انسان است و به صورت گسترده در سراسر جهان کشت می‌شود.
مزایای عدس تازه:
1. با افزایش روزافزون و فراگیر تغذیه سالم و فواید حبوبات، مصرف عدس تازه به عنوان یک منبع عالی از پروتئین گیاهی، فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی توصیه می‌شود.
2. عدس تازه دارای سطح کم چربی و بالای فیبر است که می‌تواند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کند و به کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی کمک کند.
3. مستقیماً مرتبط با بهبود سلامت گوارش است و فیبر موجود در عدس تازه می‌تواند به تنظیم عملکرد روده و جلوگیری از مشکلات مانند یبوست کمک کند.
4. عدس دارای خواص ضد التهابی قوی است که ممکن است در کاهش علائم التهاب مانند درد و التهاب مفاصل کمک کند.
5. به عنوان یک منبع بی نظیر از آهن، عدس تازه می‌تواند به جلوگیری و درمان کم خونی کمک کند.
6. مصرف عدس تازه می‌تواند به بهبود کنترل گلوکز خون و مدیریت دیابت کمک کند.
7. عدس همچنین می‌تواند باعث افزایش احساس سیری و کاهش نیاز به خوردن غذا شده و در رژیم‌های رژیم کم کالری مفید باشد.
روش‌های استفاده از عدس تازه:
1. پختن و استفاده از عدس تازه به عنوان یک غذای سنتی و خوشمزه در انواع غذاهای مختلف مانند قورمه سبزی، آش عدس و خورشت‌ها.
2. استفاده از عدس تازه در سالادها و انواع ترشی‌ها و پیش غذاهای سرد و یا استفاده از عدس تازه برای تهیه نان، کیک و دسرهای پروتئینی.
عدس تازه با خواص متعدد خود به عنوان یک منبع عالی از پروتئین گیاهی، فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به بهبود سلامتی کمک کند و مصرف عدس تازه در رژیم غذایی روزانه می‌تواند کمک کند تا ایمنی بدن افزایش یابد و خطر بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و کم خونی کاهش یابد.
همچنین انواع غذاها و ترشی‌هایی که از عدس تازه تهیه می‌شوند و طعم خوشمزه و متنوعی را به سفره غذایی اضافه می‌کنند و بنابراین تقویت استفاده از عدس تازه در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
روش‌های کشت عدس تازه:
1. انتخاب مکان و خاک مناسب: عدس تازه برای خاک‌های فقیر مناسب است که برای کاشت دیگر محصولات مناسب نباشد و خاک باید دارای pH نزدیک به 7 و خاک‌های شنی باشد و همچنین تهویه خوبی و رطوبت مساعد برای عدس تازه ضروری است.
2. زمان کاشت: عدس تازه معمولاً در بهار کاشته می‌شود و به ویژه در جوانه‌زنی دانه و در مناطق دارای زمستان سرد و کوتاه می‌توان در پاییز هم کاشت انجام داد.
3. روش کاشت: عدس تازه می‌تواند به صورت مستقیم یا در محل نهر کشت شود و در کشت مستقیم، دانه‌ها در عمق 3-4 سانتیمتر کاشته می‌شوند و باید به کمک شبکه زهکشی آب داشته باشند و در کشت در محل نهر نیز لازم است خاک به طور منظم مرطوب نگه داشته شود.
4. مراقبت و آبیاری: عدس تازه باید به طور منظم آبیاری شود، به خصوص در فصل رشد و در حالت کم‌آبی، رشد و عملکرد عدس تازه کاهش می‌یابد و همچنین عدس تازه به سرما و خشکی حساس است و بنابراین آبیاری دقیق و پوشش مناسب گیاه می‌تواند به محافظت ریشه این گیاه در برابر یخبندان کمک کند.
5. محصول‌دهی و برداشت: عدس تازه معمولاً حدود 90-110 روز بعد از کاشت به ثمر رسیده و آماده برداشت می‌شود و برداشت در زمان صبح اول وقت بهتر است.
نکات مهم:
برای حفظ خاصیت غذایی و سلامتی، مصرف عدس تازه به همراه سایر مواد غذایی بهتر است و قبل از استفاده از عدس تازه، بهتر است آن را به مدت حداقل 6 تا 8 ساعت خیساند و پس از آن با آب شستشو داده شود و همچنین برای ذخیره دانه‌های عدس تازه، بهتر است آن‌ها را در ظروف شیشه ای یا ظروفی با درب محکم نگهداری کنید.
نتیجه‌گیری:
عدس تازه با عملکرد کم آبی و رشد سریع خود، یک گیاه قابل کشت سازگار با خاک‌های فقیر است و مصرف عدس تازه به عنوان یک منبع غذایی سالم و متنوع می‌تواند به بهبود سلامتی انسان و رصد کردن اهداف تغذیه‌ای کمک کند.
همچنین کشت و محافظت از عدس تازه نیازمند دانش و مهارت است، اما با توجه به مزایای فراوان آن ارزش سرمایه‌گذاری در این گیاه را دارد.
