موفقیت های چشمگیر ایران در حوزه دفاعی – نظامی در شرایطی محقق شده که تحریم های تسلیحاتی از نخستین ماه های پیروزی انقلاب اسلامی علیه ایران اعمال شد.
مانعی که البته نتوانست به مثابه سدی در برابر متخصصان داخلی به حساب آید و امروز جمهوری اسلامی در عرصه های گوناگون نظامی – دفاعی جزو کشورهای سرآمد در جهان محسوب می شود.
این درحالی است که ایران تا پیش‌از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یکی از بزرگ ترین واردکنندگان تسلیحات به‌حساب می آمد و آمریکا اصلی ترین صادرکننده سلاح به ایران محسوب می شد.
اکنون اما به اذعان مقام های مسئول، ایران نه تنها به خودکفایی مطلوبی در رفع نیازهای نظامی – دفاعی خود دست یافته است بلکه تسلیحات و تجهیزات نظامی ایران در شرایطی کنونی مشتریان جهانی قابل توجهی دارند.
ایران، بزرگ ترین واردکننده سلاح‌های آمریکایی
آمارهای جهانی نشان می دهد ایران از واردکننده صرف تسلیحات تا پیش از انقلاب‌اسلامی، در سال های اخیر به صادرکننده سلاح تبدیل شده است و پهپادها و موشک های ایرانی مشتریان جهانی زیادی دارد و پیشرفت های جمهوری اسلامی در این زمینه انعکاس فراوانی در سطح بین المللی داشته است.
بررسی های «موسسه صلح استکهلم» نشان می دهد ایران طی سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۹ چیزی درحدود ۲۴ میلیارد و ۹۴۳ میلیون دلار سلاح و تجهیزات نظامی از آمریکا وارد کرده و این روند تا جایی ادامه یافته که در سال های میانی دهه ۷۰ میلادی، ایران به‌عنوان «بزرگ‌ترین خریدار تسلیحات آمریکایی» لقب می گیرد.
براساس تحقیقات «موسسه صلح استکهلم» فروش سلاح های آمریکایی به ایران طی سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۸ به اوج خود می رسد و از رقم ۵۲۴ میلیون دلار در سال ۱۹۷۲ به ۳/۹۱ میلیارد دلار در سال ۱۹۷۴ افزایش می یابد یعنی چیزی در حدود ۷ برابر.
از واردات مطلق تا صادرات میلیاردی
پس از پیروزی‌انقلاب اسلامی اما این روند معکوس میشود و به جایی می‌رسد که به‌گفته مسئولان حوزه نظامی – دفاعی کشور، ایران در سال ۱۴۰۱ درحدود یک میلیارد دلار صادرات تجهیزات نظامی داشته‌است.
دراین‌میان آمارهای «موسسه صلح استکهلم» از روند صعودی صادرات تسلیحاتی ایران حکایت دارد.
براساس تحقیقات انجام شده، درحالی‌که صادرات تسلیحاتی ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۹ میلیون دلار بوده، این میزان در سال ۲۰۱۷ به ۲۰ میلیون دلار رسیده‌است و جمهوری اسلامی طی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ چیزی درحدود ۲۰۰ میلیون دلار سلاح و تجهیزات نظامی فروخته است.
سلاح‌های پرمشتری ایرانی
بررسی های انجام شده در حوزه صادرات تسلیحاتی ایران نشان می دهد محصولات این حوزه در ۴ بخش موشکی، هوایی، دریایی و زمینی قابل دسته‌بندی است.
گفته می شود در حوزه موشکی، موشک های میان برد و بلند برد ایران مشتریان بسیاری دارد.
«موشک‌های شهاب»، «فاتح ۱۱۰»، «قیام»، «زلزال بارشی»، «هویزه»، «قاصد ۳»، «فاتح ۳۱۳»، «ذوالفقار»، «هرمز»، «قدر»، «عماد»، «سجیل»، «خرمشهر»، «دزفول»، «فاتح مبین» و «رعد ۵۰۰» از جمله موشک های پرمتقاضی ایران به‌حساب می‌آیند.
در حوزه پهپادی نیز پهپادهای موشک‌انداز خانواده «شاهد»، «مهاجر»، «کمان»، «ابابیل» و «کرار» به دلیل قابلیت های ویژه شان، مشتریان زیادی دارند.
در حوزه دریایی هم موشک ها، قایق های تندرو و ناوشکن های ایرانی قابلیت های صادراتی ویژه ای دارند.
رتبه‌بندی قدرت‌های نظامی خاورمیانه
در سال های اخیر پیشرفت های نظامی – دفاعی ایران به حدی رسیده است که موسسه های تحقیقات نظامی جهان نیز به آن معترف هستند.
موضوعی که آمارهای وب سایت نظامی «گلوبال فایرپاور» از نمونه های آن به‌حساب می آید.
براساس بررسی های تخصصی این وب سایت با شاخص های ۶۰ گانه ایران که در سال ۲۰۲۳ سومین قدرت نظامی خاورمیانه به حساب می آمد در سال ۲۰۲۴ با یک پله صعود، پس از ترکیه در جایگاه دوم قرار گرفته است.
ترکیه همچون سال گذشته صدرنشین خاورمیانه است و البته عملکرد این کشور در سال ۲۰۲۴ روبه پیشرفت است.
مصر هم که در سال ۲۰۲۳ دومین کشور قدرتمند نظامی خاورمیانه محسوب می شد در سال ۲۰۲۴ یک پله نزول داشته و پس‌از ایران، به‌عنوان سومین کشور قدرتمند خاورمیانه شناخته شده‌است.
درچنین شرایطی رژیم صهیونیستی هم با وجود تلاش هایش برای بهبود شاخص های نظامی، مانند سال گذشته در رده چهارم جای گرفته است.
در این گزارش، از عربستان سعودی هم بدون هیچ تغییر خاصی، به‌عنوان پنجمین کشور قدرتمند نظامی خاورمیانه یاد شده است.
عراق و امارات همچون سال ۲۰۲۳ به ترتیب در رده های ششم و هفتم قرار گرفته اند هرچند امارات متحده عربی تلاش های جدی برای افزایش توان نظامی خود دارد.
سوریه و قطر هم به‌عنوان هشتمین و نهمین کشور قدرتمند خاورمیانه شناخته شده‌اند.
البته هردو کشور در مسیر توسعه توان نظامی خود قرار دارند.
در این میان کویت که در سال ۲۰۲۳ دوازدهمین کشور قدرتمند نظامی خاورمیانه محسوب می شد در گزارش ۲۰۲۴ گلوبال فایرپاور در رده دهم قرار گرفته و پس از آن، عمان قرار دارد.
دوازدهمین جایگاه این جدول به اردن اختصاص دارد کشوری که در سال ۲۰۲۳ چهاردهمین کشور قدرتمند خاورمیانه محسوب می شد.
یمن، بحرین و لبنان هم در گزارش ۲۰۲۴ گلوبال فایر پاور رده های سیزدهم تا پانزدهم را از آن خود کردند.
یمن در سال ۲۰۲۳ در رده دهم و بحرین هم در ردیف سیزدهم جای گرفته بودند.
رتبه‌های جهانی و منطقه‌ای ایران
۱- نخستین کشور منطقه در ساخت زیردریایی
۲- دومین کشور جهان در ساخت پهپادهای رادارگریز
۳- جزو سه کشور برتر جهان در تولید پهپاد
۴- نخستین قدرت نظامی منطقه خلیج فارس
۵- دومین قدرت نظامی خاورمیانه به‌گواه اندیشکده‌های نظامی غربی
۶- جزو ۱۰ قدرت برتر نظامی جهان
۷- حضور در جمع ۱۰ قدرت برتر موشکی جهان
۸- رتبه سوم ایران در تولید موشک‌های کروز دریایی در جهان
۹- جزو ۲۰ قدرت برتر جهان در حوزه نیروی دریایی
دستاوردهای مهم
- بومی سازی صنعت نظامی و خودکفایی در ساخت تجهیزات نظامی
- تولید انواع موشک های بردبلند، برد متوسط و برد کوتاه
- دستیابی به فناوری ساخت موشک های هایپرسونیک
- روند رو به رشد ساخت انواع شناورها و ناوشکن
- تولید انواع پهپادهای رزمی، انتحاری و شناسایی
- کاهش حداکثری واردات و افزایش چشمگیر صادرات نظامی – تسلیحاتی
- ایجاد تحول در حوزه نیروی زمینی
- ساخت هواپیما شکاری بمب افکن
- موفقیت در ساخت انواع تانک در تراز جهانی
- خودکفایی در ساخت انواع تجهیزات و ملزومات رزم زمینی
منبع: همشهری آنلاین