بسته به نوع محصول، نوع حمل و نقل فرق میکند؛ بعضی در زمینه خشک بار کار میکنند، برخی گوشت تازه، یک نفر تره بار، دیگری فلزات، آن یکی بلوک های سیمانی و آجری و ... ؛ باید بدانید محصولی که دارید، به چه طرقی امکان حمل و نقل دارد.
معیارهای انتخاب وسیله حمل بار
- حساسیت بار؛ چقدر باید در سالم رسیدن بار دقت شود؟
- فسادپذیر بودن یا نبودن بار؛
- سبک سنگینی بار؛ کسی که میخواهد یک کیلو زعفران بفرستد، خیلی جالب نیست که برای ارسال محصول به مرز، ماشین بگیرد، بلکه باید به روش هوایی اقدام کند.
- مسافت مقصد ما کجاست؟ یک بار میخواهم به هند بار بفرستم، یک زمان به عراق و یک موقع به برزیل؛ این ها خیلی با هم متفاوت اند. کسی که میخواهد به عراق بار بفرستد، کم عقلی است که بار را از بندر عباس یا بندر بوشهر به بندر بصره بفرستد تا از آن جا به بغداد برود.
کسی که قصد ارسال بار از ایران به ترکیه را دارد، میتواند خیلی راحت از مرز بازرگان، زمینی ارسال کند؛ دیگر برای چه بفرستد بندر تا از آن‌جا برود و یک مسیر دیوانه کننده و طولانی را طی کند؟- هزینه بردار نبودن به موقع رسیدن جنس و گران درنیامدن هزینه حمل، برای مشتری خیلی مهم است. چه در داخل، چه در خارج، مشتری نمیخواهد باری که میتواند با ۵۰٫۰۰۰ تومان دریافت کند، ۵۰۰٫۰۰۰ تومان برایش هزینه بردارد. در داخل کشور هم شما باید به این موضوع دقت کنید. اگر محصول شما نیازی به کانتینر یخچال دار ندارد، نباید حساسیت نشان دهید که محصول با یخچال دار برود. این اتفاق نادر است ولی من گاها دیده ام بعضی افراد اصرارهای عجیب و غریبی دارند؛ مثلا مشتری زنگ میزند و میگوید میشود روغن فلان و دانه روغنی فلان با ماشین یخچال دار برای من ارسال شود؟ شنیده بود یک ماشین یخچال داری هست؛ برای من چنین اصراری عجیب بود، گفتم این محصول در عرض یک هفته خراب نمیشود، ارسال چنین باری با ماشین یخچال دار معمول نیست و هزینه ماشین یخچال دار با ماشین معمولی خیلی متفاوت است تا بالاخره قانع شد.
پس نوع حمل با توجه به نوع محصول، مسافت، هزینه و مدت زمانی که مشتری برای ما تعیین کرده است مشخص میشود.
روش‌های حمل و نقل کالا
- زمینی
- ریلی (قطارهای باربری) برخلاف تصور، قطارها بار را سالم، راحت و ارزان تر از کانتینرها می رسانند؛ ولی چون همه جا راه آهن ندارد همیشه امکان استفاده از این روش وجود ندارد. میخواستیم باری را به عراق بفرستیم، به آستارا آوردیم، بار قطار شد، در مرز شلمچه بار کانتینر شد و خیلی راحت به عراق رفت؛ هزینه حمل هم در قیاس با سایر روش ها، کم‌تر شد.
- جاده‌ای (کانتینرهای ۲۰ فوت و ۴۰ فوت معمولی، یخچال دار و مخزن دار) اما بحث کانتینرها متفاوت است، کانتینرها ۲۰ فوت و ۴۰ فوت هستند. همان طور که میدانید، در کانتینرهای ۲۰ فوت نهایت ۲۳ تن (با توجه به حجم کالا؛ بعضی از کالاها مثل پنبه که سبک هستند تنی حساب نمیشوند) جنس جا میگیرد که بعضی کشورها اجازه بارگیری ۲۰ تن بیشتر را نمیدهند؛ در حالت طبیعی در خیلی از کشورها امکان بارگیری ۲۲ تن وجود دارد.
کانتینرهای ۴۰ فوت نهایت ۲۵ تن امکان بارگیری دارند. بهترین حالت این است که همیشه از ۲۰ فوت استفاده کنید تا ۴۰ فوت؛ ۴۰ فوت ها گران تر هستند و نحوه بارگیری هم در آن ها سخت است. کانتینرها انواع مختلفی دارند که از آن ها میتوان به چادری، مخزن دار و یخچال دار اشاره کرد. بستگی دارد محصول شما چه باشد، مثلا ما برای ارسال روغن سویا از چابهار به عراق، چند عدد کانتینر مخزن دار اجاره کردیم.
- دریایی در روش دریایی یا کشتی ها بار را جا به جا میکنند یا لنج ها.
- کشتی انواع کانتینرها (معمولی، یخچال دار، مخزن دار و ...) روی کشتی قرار میگیرند و محصول در آن ها به کشور مقصد ارسال میشود.
- لنج لنج برای جا به جایی بارهای کوچک (۲۰۰ کیلو، ۵۰۰ کیلو) است؛ معمولا بارهای قاچاق با لنج جا به جا میشوند، همان طور که کوله برها بارهای قاچاق را جا به جا میکنند، در دریا هم لنج ها بارهای قاچاق را جا به جا میکنند، خیلی کم پیش می آید برای حمل بارهای عادی که حجم کمی دارند و قانونی اند، از لنج استفاده شود.
- هوایی
هواپیما ( جهت بارهای سبک و کم حجم) معمولا محصولاتی که حجم کمی دارند و سبک هستند، یا محصولاتی مثل زعفران، خاویار و طلا که به دلیل برخوردار بودن از قیمت بالا، مقدار خیلی کمی از آن ها جا به جا میشود، با هواپیما حمل و نقل میشوند. هنگامی که مشتری اصرار دارد باری به صورت ضرب الاجل به دستش برسد نیز میتوانید از هواپیماهای باربر استفاده کنید؛ حتی برای ارسال سریع بارهای سنگین نیز میتوان از هواپیماهای باربر بهره گرفت. 
برای فرستادن نمونه کالا با هواپیما به خارج، میتوانید به فرودگاه ها، دفاتر هواپیمایی و شرکت های حمل هوایی مراجعه کنید. در تمام شهرها، راه آهن ها، فرودگاه ها، شرکت های حمل و نقل و ادارات پست پذیرش بار دارند ولی هر کدام طبق قواعد و قوانین خود. با توجه به نوع محصول خود میتوانید به هر یک از آن ها مراجعه کنید و بگویید ارسال بار را برای شما انجام دهند.
شیوه های حمل بین المللی
- ترانزیت اگر بار را از درب کارخانه به مرز بفرستم، یک حمل و نقل عادی داخل کشور انجام میشود ولی وقتی محصول را از درب کارخانه مورد نظرم بارگیری کنم و این بار وارد کشور پاکستان یا افغانستان شود، ترانزیت اتفاق می افتد؛ چرا؟ چون ماشینی که بارگیری کردم، از گمرک تهران پلمپ میشود، در مرز ایران فقط یک بار بازرسی میشود و پلمپ این بار در شهر اربیل عراق باز میشود؛ یعنی این بار در مرز به کانتینر دیگری منتقل نمیشود. وقتی محصول از درب کارخانه بارگیری شود، در گمرک مبدا پلمپ شود، تا رسیدن به مقصد به وسیله دیگری انتقال نیابد و در گمرک یا انبار مقصد باز شود، میگویند ترانزیت شده است.
ترانشیپ منت
اما ترانشیپ منت که به آن ترانشیپ هم میگویند چیست؟ وقتی محصولی را به طور مثال از کشور روسیه بارگیری میکنیم، از ایران رد میشود و به پاکستان میرود، یعنی بار را درب کارخانه روسیه بارگیری میکنیم، در گمرک مرز بین ایران و روسیه بازرسی میشود، در مرز زاهدان دوباره یک بازرسی اتفاق می افتد و بار بدون تخلیه به پاکستان میرود، یا این که در مرز به ماشین‌های پاکستانی تخلیه میشود؛ میگوییم بار را ترانشیپ کرده ایم. زمانی که علی رغم رد شدن از یک یا چند کشور بار جا به جا نشود، ترانشیپ اتفاق افتاده است.
