اهمیت آموزش جامع صادرات
آموزش جامع صادرات موضوعی است که قبل از هر اقدامی باید به آن مبادرت کنیم.
هر انسانی برای ورود به هر عرصه و حرفة مهمی نیاز به آموزش دارد و نمی توان بدون آموزش وارد آن حرفه شود.
صادرات چیست؟
صادرات در واقع یک فرآیند چند مرحله ای است که به صورت یک زنجیر به یکدیگر وصل می باشند.
یک صادرکننده احتمال دارد که چندین حلقه این زنجیر را خود انجام دهد و به حلقه های زنجیرهای دیگر نیز واقف باشد، زیرا که صادرات یک تجارت بین المللی است لذا یک صادرکننده می بایست برای آن که موفقیت لازم را در این مسیر کسب نماید حتما به یکی از زبان های زنده دنیا و قوانین و مقررات تجارت بین الملل، ویژگی های فرهنگی، اجتماعی، رفاهی و حتی سیاسی کشورهای هدف تا حدود زیادی آشنا بوده و یا از مشاوران بصیر، مطلع و کاردان استفاده نماید.
ادارات مرتبط با صادرات
یک صادرکننده باید بداند که برای صادرات به چه ادارات و نهادهایی باید مراجعه کند؛ ادارات مهم مرتبط با صادرات عبارتند از:
1- وزارت صمت.
2- گمرک جمهوری اسلامی ایران.
3- اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی.
4- سازمان توسعه تجارت.
5- وزارت امور خارجه ( کنسولگریها و سفارت خانه ها در کشورهای مختلف ).
یک صادرکننده باید بداند که هر کدام از این ادارات چه کمکی می توانند در رستای تجارت و صادرات به او کنند.
چگونه وارد عرصه صادرات شوید؟
برای ورود به حوزه صادرات دو راه وجود دارد
1- تاجر شخصا خودش صادرات کند.
اگر تاجر شخصا خودش می خواهد صادرات انجام دهد باید نسبت به اخذ کارت بازرگانی از اتاق بازرگانی مبادرت کند؛ چون کلیه کارهای صادرات و واردات منوط به داشتن کارت بازرگانی است.
2- به صورت واسطه از طریق شرکت های صادراتی اقدام به صادرات کند.
وظایف وزارت صنعت، معدن و تجارت ( صمت )
وظایف وزارت صمت عبارتند از
1- وضع سیاست های تجاری ( داخلی و خارجی ).
2- وضع مأخذ تعرفه های گمرکی و عوارض صادراتی.
3- وضع قوانین و مقررات صادرتی.
4- تغییر فرآیندهای صادراتی.
5- صدور دستورالعمل ها و بخشنامه های صادراتی و وارداتی.
بنابراین صادرکنندگان می بایست همواره بخشنامه ها و دستورالعمل هایی که این وزارتخانه توسط دفاتر و ادارات مختلفی که اکثریت آنها مربوط به بحث تجارت خارجی ( صادرات و واردات ) می باشد و بعضی از آنها هم به حوزه های صنعتی ( صنایع و معادن ) مرتبط است را مدنظر داشته و سرلوحه کار خود قرار دهند.
مهمترین واحد وزارت صمت در صادرات
از مهمترین واحدهای این وزارتخانه در صادرات عبارت است از " دفتر مقررات صادرات و واردات " که مهمترین وظیفه این دفتر بررسی درخواست صدور کارت بازرگانی، ابطال، تعلیق، تمدید و اقدام جهت سیاست گذاری و مقررات گذاری و مقررات زدایی در خصوص کارت بازرگانی می باشد.
همچنین این دفتر ناظر بر فعالیت بازارچه های مرزی، ساماندهی این بازارچه ها و چگونگی فعالیت تجاری در بازارچه ها بوده و در تعاونی مرزنشینان و صدور سهمیه های آنها سیاست گذاری می نماید.
این دفتر مهم ترین رسالتش تدوین آیین نامه، بخشنامه ها و قوانین صادراتی در همه زمینه های تجارت و ابلاغ آنها به سایر ارگانها و حوزه فعالان صادرات از طریق درج در سایت خود می باشد.
زیر مجموعه های دفتر مقررات صادرات و واردات
دفتر مقررات صادرات و واردات دارای زیر مجموعه هایی است که عبارتند از
1- ثبت سفارش کالا برای واردات قطعی کالا.
2- تنظیم مقررات صادراتی و وارداتی و ابلاغ آنها به سازمانهای ذی مدخل.
3- تنظیم مقررات مرزنشینان و بازارچه های مرزی و صدور کارت پیله وری مرزی.
4- تشکیل کمیسیون ماده 1 ( یک ) قانون مقررات صادرات و واردات با ارائه لوایح و پیشنهادات جهت سیاست راهبردی و همچنین صدور ثبت سفارش در موارد استثناء.
5- اصلاح مقررات صادرات و واردات.
سازمان صنعت، معدن و تجارت استانی
وزارت صمت بازوهای اجرایی در تمامی استانها دارد که نام آن " سازمان صنعت، معدن و تجارت استانی " است.
صادرکنندگان می توانند با این سازمان ها در زمینه صادرات و واردات تعاملی سازنده داشته باشند.
بسیاری از مجوزهای صادراتی و وارداتی توسط این سازمانها صادر شده و مشاوره های تخصصی و تکنیکی در زمینه برخی خدمات دیگر مانند ارائه صادرات و واردات نیز توسط این سازمان ها صورت می گیرد.
سازمان توسعه تجارت
یکی دیگر از زیر مجموعه های وزارت صمت " سازمان توسعه تجارت " می باشد که از سازمان های مهم در بحث صادرات غیر نفتی به شمار می رود.
این سازمان می تواند به صادرکنندگان و تجار کمک کند و آنها را راهنمایی فکری نماید تا بهتر و آسانتر بتوانند قرآیند صادرات را انجام دهند.
سازمان توسعه تجارت در طول سال نشست ها، سمینارها و نمایشگاه های بین المللی مختلف در زمینه بازاریابی محصولات گوناگون و همچنین صادرات به کشورهای مختلف برگزار می کند که صادرکنندگان می توانند از این پتانسیل ها استفاده نمایند.
سازمان توسعه تجارت در بسیاری از کشورها دفاتری دارد که متخصصین بازرگانی و اقتصادی آن دفاتر می توانند کمک های قابل توجه ای در بحث شناخت پتانسیل های مثبت و منفی کشورها به تجار کنند؛ همچنین این سازمان همواره گروهی از تجار را در قالب هیات های تجاری به کشورهای مختلف اعزام می نماید.
سازمان گمرگ جمهوری اسلامی ایران
یکی از مهم ترین سازمان هایی که در فرآیند عملیات صادرات غیر نفتی، صادرکنندگان با آن روبه رو هستند که آخرین فرآیند عملیات صادرات را انجام می دهد " گمرک " می باشد به همین منظور صادرکنندگان حتما می بایست قوانین و مقررات و همچنین فرآیند تشریفات ترخیص کالاهای صادراتی را مدنظر قرار داده و شناخت کافی از این اطلاعات داشته باشند.
تعریف سازمان گمرک ایران
گمرگ ایران یکی از سازمان های زیر مجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی بوده و کلیه صادرکنندگان، واردکنندگان و ترانزیت کنندگان کالا با آن سر و کار داشته و در چرخه تجارت خارجی مبحث ترخیص کالا از گمرک یکی از مباحث مهم و اصولی می باشد.
سازمان گمرک اعمال حاکمیت دولت در امر صادرات و واردات بوده و اجرای مقررات صادرات و واردات و نظارت بر ترانزیت کالا و وصول حقوق ورودی و عوارض کالای وارداتی و صادراتی را در صورت مشمول بودن بر عهده دارد.
تسهیلات گمرک
گمرک با ارائه تسهیلاتی در امر صادرات موجبات سهولت در امر صادرات می شود که مهمترین آن تسهیلات عبارتند از
1- ارزیابی کالا صادراتی در انبار صاحب کالا.
2- ارزیابی کالا صادراتی در محوطه گمرک.
3- اجرای ماده 66 قانون امور گمرکی در استرداد حقوق ورودی در کالاهای صادراتیپرداختی مواد مصرفی به کار رفته در شئ صادراتی.
4- ارائه آمارهای صادراتی و وارداتی و تجزیه و تحلیل آنها که می تواند به تجار کمک فراوانی نماید.
5- تسهیل ترانزیت خارجی از قلمرو گمرکی به کشورهای همجوار.
اتاق بازرگانی
اتاق بازرگانی در واقع پارلمان بخش خصوصی بوده و از جمله تشکل های اقتصادی، بارزگانی و غیر دولتی می باشد.
این اتاق ها که نقش کلیدی در مبحث تجارت، صادرات و واردات دارند در واقع کمک شایان و قابل توجهی به صادرکنندگان و تجار برای حل مشکلات خود با ارگانهای دولتی و بانک ها می نمایند. مرکز اصلی این اتاق های بازرگانی که در مراکز استان ها تشکیل گردیده اند در تهران می باشد.
اتاق بازرگانی استان ها میزبان هیات های تجاری کشورهای مختلف بوده و با نشست ها، همایش ها و سمینارها پل ارتباطی میان صادرکنندگان با این هیات های تجاری و نحوه چگونگی ارتباط با تجار این کشورها می باشند.
خدمات اتاق بازرگانی
از جمله خدماتی که اتاق های بازرگانی می توانند به اعضاء خود ارائه نمایند عبارتند از:
1- صدور کارت بازرگانی جهت فعالیت تجارت خارجی.
2- صدور کارت عضویت.
3- ایجاد هسته های مشاوره ای تخصصی در اکثر زمینه های تجارت خارجی.
4- ایجاد شوراهای گفتگو بخش خصوصی و دولت در سطوح استانی و ملی و ارائه مشکلات صادرکنندگان و واردکنندگان در این شورا و اخذ تصمیمات برای حل مشکلات در این شوراها که گام بسیار بلندی در راستای حل مشکلات تجار و صادرکنندگان برداشته است.
5- ایجاد واحدهای داوری در اتاق های استان و اتاق ایران جهت حل مشکلات حقوقی اعضاء اتاق بازرگانی در کلیه زمینه های تجاری.
6- تشکیل کارگاه ها، سمینارها و دوره های آموزشی در زمینه صادرات و واردات.
معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه
یکی دیگر از ارگان هایی که می تواند به امر صادرات کمک کند " معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه " است.
معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه پست هایی را در سفارتخانه ها و کنسولگری ها در اغلب کشورهای دنیا ایجاد کرده است که به آن پست ها " رایزنان اقتصادی " می گویند.
رایزنان اقتصادی می توانند تا حدود زیادی راهگشای مراودات تجاری شده و اطلاعات ذی قیمتی درباره فرهنگ ها، آداب و رسوم تجاری مردمان کشورهای مختلف ارائه نمایند و اطلاعات بسیار خوبی را در مورد شناخت بازار کشور هدف و ارائه قوانین و مقررات صادراتی و وارداتی این کشورها در اختیار تجار قرار دهند.
بازاریابی در صادرات غیر نفتی
بازاریابی در صادرات یکی از اصلی ترین گام ها در صادرات می باشد؛ به عبارت دیگر اگر شما بازاری برای محصول صادراتی خود نداشته باشید نمی توانید این محصول را صادر کنید.
بازاریابی صادراتی دارای تکنیک های خاصی می باشد که می بایست این تکنیک ها را به موقع در زمان و مکان مناسب اجرا نمود.
تعریف بازاریابی صادرات
بازاریابی صادراتی یعنی شناخت بازارهای هدف و راه های نفوذ به این بازارها.
راه های بازاریابی صادراتی
مطالعه در مورد بازارهای هدف در کشورهای مختلف از طریق گوناگون میسر می باشد.
1- شرکت در نمایشگاه های بین المللی و مذاکره با خریداران در این نمایشگاه ها.
2- سفر به کشورهای هدف و مطالعه آداب و رسوم مردمان آن کشورها از لحاظ نوع تغذیه و سبک زندگی و علایق آنان و شناسایی رقبا.
3- در مورد کشورهای همسایه مثل عراق، افغانستان، ترکیه و ... حضور در بازارچه های مرزی و آشنایی با خریداران خارجی کشور مجاور و بررسی کیفیت و ارزش کالاهایی که خریداران تمایل به تهیه این اقلام دارند.
4- اخذ اطلاعات تجاری صادرات از رایزن های بازرگانی و اقتصادی سفارتخانه های کشورهای هدف و آشنایی به قوانین و مقررات بازرگانی و گمرکی آنها.
5- عضویت در اتاق های مشترک اتاق بازرگانی ایران با کشورهای مورد نظر و بررسی اطمینان از صلاحیت شرکت های مورد معامله از طریق این اتاق های مشترک.
گام های بازاریابی صادراتی
اولین گام شناخت بازارهای هدف و نیازمندی ها و قیمت های این بازار خواهد بود.
دومین گام قیمت تمام شده کالای صادراتی و حاشیه سود آن می باشد.
در قیمت تمام شده باید هزینه های ترخیص کالا، حمل و نقل، بیمه و کمسیون های احتمالی در نظر گرفته شود.
سومین گام تبلیغات برای کالاها، بازدید خریداران از کالاها و ایجاد سیاست های تبلیغاتی است.
چهارمین گام ایجاد توانایی تغییرات در کیفیت، بسته بندی، نحوه حمل و ... در راستای ذائقه مشتریان کشورهای هدف.
نکات مهم در بازاریابی صادراتی
در بازاریابی صادراتی باید نکات زیر را توجه کرد و آنها را رعایت کرد
1- تیم مذاکره کننده یا شخصی که می خواهد بازاریابی نماید الزامی است که به زبان انگلیسی مسلط باشد.
2- با اصطلاحات یا ترم های خرید و حمل و نقل و بازرگانی آشنایی کامل داشته باشد.
3- داشتن سایتی جذاب و بسیار عالی حداقل به یکی از زبان های زنده دنیا.
4- حضور مداوم در سایت های تجاری و فضای مجازی.
5- ارتباط تنگاتنگ با سازمان های ذی مدخل در صادرات کالا و اطلاع به روز و به هنگام از صدور بخشنامه ها و دستورالعمل های صادراتی توسط این سازمان ها.6- حضور در نمایشگاه های بین المللی داخلی و خارجی.
7- در صورت توان ثبت شرکت در کشور هدف و استفاده از کارمندان بومی مجرب و صاحب نفوذ در آن کشور.
8- آشنایی کامل به امور بیمه و حمل و نقل داخلی و بین المللی می تواند در برآورد قیمت تمام شده محصولات صادراتی کمک قابل توجهی نماید.
سه مدل کالا صادراتی
کالاهای صادراتی با توجه به صدور مجوز از طرف وزارت صمت و گمرک به سه گروه تقسیم می شوند
1- کالاهای مجاز.
منظور کالاهایی هستند که صدور آنها نیاز به کسب مجوز ندارد ( البته در چهارچوب مقررات صادرات و واردات ).
2- کالاهای مجاز مشروط.
مقصود کالاهایی هستند که صدور آنها با کسب مجوز و موافقت های وزارتخانه های مربوطه توسط وزارت صمت انجام می گردد و در بعضی از مواقع با اخذ عوارض صادراتی همراه می باشد.
3- کالاهای ممنوع.
منظور کالاهایی هستند که صدور آنها بنا به شرع مقدس اسلام و یا قانون ممنوع الصدور می باشد.
رویه های صادرات در گمرک
رویه صادرات در گمرک دو نوع است
1- صادرات قطعی.
به خروج کالای داخلی از کشور برای مصرف نهایی در کشور مقصد صادرات قطعی می گویند.
حقوق صدوری برای کلیه کالاهای صادراتی صفر می باشد.
عین کالای وارداتی بدون دست خوردگی را نیز می توان صادرات مجدد نمود.
تعریف کالای داخلی
کالای داخلی کالایی است که در قلمرو گمرکی ساخته یا پردازش شده یا کالای خارجی که ترخیص قطعی گردیده و حقوق ورودی و عوارض آن پرداخت گردیده است.
2- صادرات موقت.
صادرات موقت رویه گمرکی است که به موجب آن کالاهای مجاز برای اهداف ساخت، پردازش، تعمیر، تکمیل، شرکت در نمایشگاه های معین به طور موقت به خارج از کشور صادر و سپس به کشور بازگردانده شود.