اينترنت عرصه نوينی را برای نشر، تبادل و ارائه اطلاعات در مقابل بشر قرار داده است كه از بسياری جهات به عنوان يک انقلاب محسوب می گردد، انقلاب بدان مفهوم كه بنيادهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سياسی و تكنولوژی جوامع را دگرگون می كند بی شک در آینده ای نه چندان دور همه راه ها به اینترنت ختم می شود.
يكی از ابعاد عصر اطلاعات تغييرات عميقی است كه در روابط اقتصادی بين افراد، شركتها و دولتها بوجود آمده به طوری كه پديده جديدی به نام كسب و كار و تجارت الكترونيک را مطرح ساخته و بسياری ازمفاهيم، اصول و تئوريهای اقتصادی را دگرگون كرده است تا جايی كه واژه " اقتصاد مبتنی بر اينترنت " كم كم جايگزين اقتصاد سنتی شده است.
تعریف تجارت الکترونیک
به خريد و فروش كالاها، خدمات و اطلاعات از طريق شبكه های رايانه ای نظير اينترنت، تجارت الكترونيک گفته می شود اما تجارت الكترونيک تعاريفی ديگر نيز دارد. از ديدگاه ارتباطات: تجارت الكترونيک تحول اطلاعات، كالاها و خدمات با پرداخت توسط ابزار الكترونيكی است. از ديدگاه فرآيند تجاری: تجارت الكترونيک، به كارگيری فناوری در جهت مكانيزه كردن مبادلات تجاری و گردش كارها است. از ديدگاه خدمات: تجارت الكترونيک، كاهش هزينه و به طور همزمان افزايش سرعت و كيفيت تحويل خدمات به شمار می رود. 
از ديدگاه اطلاعات: تجارت الكترونيک عبارت است از مبادله ديجيتالی اطلاعات که بين چند واحد اين تبادل اطلاعات می تواند انجام شود و در جريان كالاها و خدمات هماهنگي لازم را ايجاد كند يا تقاضاهای الكترونيک را منتقل نمايد اين تبادل می تواند در ارتباط بين سازمان ها يا اشخاص نيز باشد. در اين ميان «زواس» تعريف جامع تری از تجارت الكترونيک ارايه كرده است: تجارت الكترونيک عبارت است از تبادل اطلاعات از طريق شبكه الكترونيكی، در هر مرحله از زنجيره عرضه، خواه در درون يك شركت، بين شركتها، بين شركت و مشتری و يا بين بخش خصوصی و عمومی اقتصاد و خواه توام با پرداخت پول باشد و يا اينكه پرداختی صورت نگيرد. 
در گذشته تجارت به صورت چهره به چهره بين دو طرف صورت می گرفت، اما در طول قرنها و دهه ها تجارت روندی پيچيده به خود گرفت در حال حاضر، درصد بالايی از معاملات تجاری ديگر به صورت چهره به چهره صورت نمی گيرد، بلكه از طريق تلفن يا پست الكترونيک و با تبادل پولهای جديد پلاستيكی انجام می شود. با این حال تجارت الكترونيک، چالشها و فرصتهای رقابتی زيادی را برای شركتهای تجاری به وجود آورده است و امروزه كمتر شركت تجاری را می توان يافت كه با تجارت الكترونيكی روبه رو نشده باشد در اين ميان شركتهايی نيز هستند كه تجارت الكترونيكی را به خدمت گرفته و به توسعه اقتصادی و صادرات كمک می كنند.
مدیریت ارتباط با مشتری در تجارت B2B
نقش تجارت الکترونیک در توسعه صادرات
- كاهش هزينه ها و موانع صادرات
مهمترين مشكل و مانعی كه شركتهای تجاری در امر صادرات با آن مواجه هستند فقدان سرمايه، ظرفيت كافی، پيچيدگيها و دشواريهای مربوط به ارايه خدمات در بازارهای بين المللی است. تجارت الكترونيک (اينترنت) با در اختيار دادن يک سری روشهای اقتصادی و با صرفه جهت جذب مشتريان خارجی و ارايه خدمات به آنها، توانسته است با كاهش هزينه های مربوط به گستره های جغرافيای اين موانع را تا حد ممكن رفع نمايد. 
- ابزار موثر بازاريابی برای صادر كنندگان
تجارت الكترونيک باعث افزايش صادرات از طريق اينترنت شده است و اينترنت به عنوان ابزار موثر بازاريابی مورد استفاده صادركنندگان قرار گرفته است. اينترنت اين امكان را برای صادركنندگانی كه فاقد منابع مالی ضروری و منابع انسانی كافی برای امر تحقيقات بازاريابی رسمی هستند، به وجود آورده تا آنها فرصتهايی جهت پشتيبانی از فعاليتهای جمع آوريی اطلاعات رقابتی مرتبط با بازار را به منظور برنامه ريزی صادراتی و ايجاد استراتژيهای صادرات به دست آورند. نكته ای كه در اين ميان حائز اهميت است، اين است كه امروزه ظهور فناوری اطلاعات و سرعت رشد آن، مفهوم بازاريابی را تحت تاثير خود قرار داده است؛ از يك سو فناوری اطلاعات ماهيت بازارها را تغيير داده است كه در نتيجه آن بازارهايی تحت عنوان بازارهای اينترنتی و بازارهای مجازی مورد توجه قرار گرفته است كه اين نوع بازارها ماهيتی كاملاً متفاوت از بازارهای فيزيكی دارند. 
مدیریت رفتار مشتريان نيز در اين بازارها كاملاً متفاوت شده است بنابراين يك سازمان برای آنكه در عرصه تجارت الكترونيكی در بازار تجارت و صادرات بتواند رقابت كند و در صحنه باقی بماند بايد بازاريابی الكترونيكی را به خدمت گيرد. بازاريابی الكترونيكی با ايجاد وفاداري، تبليغات، ارتباطات با مشتری و غیره توسعه صادرات را باعث شده است بر خلاف بازاريابی سنتی كه تمركز شركتها بر روی فروش می باشد، بازاريابی الكترونيكی بر روی مشتری تمركز می نمايد و به مشتری ارزش می دهد و باعث می شود تا صدور محصولات و كالاهای صادراتی به صورت بموقع، سريع و قابل اعتماد به دست مشتری برسد. 
- در هم شكستن مرزهای جغرافيايی
امروزه در تجارت الكترونيك، تجارت و صادرات در مكان معنای خود را از دست داده است و تجارت مدرن والكترونيک اين امكان را به وجود آورده است كه صادركنندگان، كالاهای خود را به تمام نقاط دنيا صادر كنند. تجارت الكترونيک با كاهش موانع ورود به بازار و توليد بهنگام، موجب شده است كه تعداد زيادی صادركننده وارد بازار شود همچنين تجارت الكترونيكی نه تنها باعث شده است تا مصرف كنندگان از افزايش رقابت محصولات و كالاهای صادراتی منتفع شوند، بلكه صادر كنندگان نيز فرصتهای بيشتری برای مشاركت در بازار جهانی پيدا كرده اند. در واقع شركتهای استفاده كننده از اينترنت نه تنها می توانند از آن به عنوان يک ابزار موثر برای برقراری ارتباطات جهانی سود ببرند، بلكه میتوانند با هزينه پايين تری با مشتريانی كه از نظر جغرافيايی بسيار دور افتاده هستند، وارد معاملات بين المللی شوند و كالاهای خود را با كمترين هزينه به نقاط دور دست صادر كنند. 
- ارايه اطلاعات كافی درباره كالاهای صادراتی
شركتهايی كه تجارت صعودی الكترونيكی مي كنند، اين امكان را دارند تا از طريق جستجو در اينترنت، اطلاعات كافی درباره محصولات رقابتی و كالاهای صادراتی خود كسب كنند و محصولات و كالاهای صادراتی خود را به قيمت روز و با هزينه كمتر صادر كنند و تجارت الكترونيک، دسترسی رایگان و برابر به اطلاعات را برای شركتهای تجاری و صادراتی فراهم ساخته و آنها را به دنيای اقتصاد نوين الكترونيكی وارد ساخته است.
- دستيابی به بازارهای جديد صادراتی
تجارت الكترونيكی اين امكان را برای شركتهای صادراتی به وجود آورده است تا در كنار كار صادراتی كه از طريق اينترنت انجام می دهند، با بازارهای جديد صادراتی نيز آشنا شده و محصولات و كالاهای صادراتی خود را به بازارهای جديد صادر نمايند. 
- ايجاد يک وب سايت برای صادرات
شركتهای تجاری و صادراتی كه تجارت الكترونيكی می كنند، اقدام به ايجاد يك وب سايت می نمايند. اين شركتها، به دو دليل عمده اين كار را انجام می دهند؛ اول اینکه از طريق وب سايت، يك رسانه ارتباطی بين شركت و ذينفعان تجاری (مثل مشتريان، تامين كنندگان مواد اوليه و توزيع كنندگان) بوجود می آورند. اين وب سايت در بازارهای صادراتی به عنوان يک رسانه ارتباطی باعث می شود كه صادر كننده از طريق اقداماتی مثل روابط عمومی و تبليغات، خود را بيشتر نشان دهد دوم اینکه با ايجاد وب سايت، در حقيقت يك زيرساختار الكترونيكی برای هدايت مبادلات تجاری و صادرات به وجود می آورند. 
آنها از طريق وب سايت، خدمات مشتری، پشتيبانی فناوری و حتی فروش به هنگام را به وجود می آورند و صادرات خود را توسعه می بخشند وب سايت بهترين وسيله برای ترفيع صادرات است از ويژگيهای جذاب و اميد بخش وب سايت مثل تعامل ظرفيت بالای ذخيره اطلاعات و توانايی ديجيتالی شدن، اين امكان را برای صادركنندگان به وجود می آورد تا بتوانند ذهنيت و انتظارات مشتری را نسبت به مارک محصولات خود و نسبت به خود شركت به نحو مطلوبی تغيير دهند و روابط خود را با مشتريان خارجی تقويت كرده و چشم اندازهای جديدی را برای خود ايجاد نمايند. همچنين وب سايت می تواند به عنوان يك كانال بازاريابی مستقيم مورد استفاده قرار گيرد و صادركنندگان از طريق آن، فروشهای خود را انجام داده، سفارشات به هنگام بگيرند و در مبادلات به هنگام با مشتريان از طريق پردازش ايمن پرداخت به هنگام وارد شوند. 
تجارت الكترونيكی به عنوان پديده روبه افزايش اقتصاد ديجيتالی مطرح است به طوری كه كمتر شركتی را می توان يافت كه در قلمرو تجارت الكترونيک وارد نشده باشد. در اقتصاد ديجيتال تغييرات محيطی و بخصوص تغييرات فناوری با سرعت سرسام آور در حال دگرگون كردن روشهای تجارت هستند و داشتن ديدگاه مكمل به اينترنت و تجارت الكترونيكی می تواند از عوامل مهم موفقيت در تجارت الكترونيك تلقی شود. نویسنده: زینب خاتون مذاکره کننده بین الملل