در مقاله امروز می خواهیم در مورد مایع ظرفشویی صحبت کنیم و شما را تا حدودی با فرمولاسیون به‌کاررفته در این مایع و شوینده آشنا کنیم.
گستردگی مواد و مایعات شوینده و بهداشتی و تنوع آن‌ها و از طرفی سلیقه‌های گوناگون مصرف‌کنندگان در بین مردم جامعه باعث شده که این پتانسیل را به تولیدکننده بدهد تا با مدیریت در تولید این مواد بتوانند محصولات متعددی را تولید و به مشتریان بیشتری عرضه کنند.
حال می‌خواهیم یکی از این محصولات و مایعات شوینده و فرمولاسیون به‌کاررفته در تولید آن را به شما معرفی کنیم.
فرمولاسیون مایع ظرفشویی: ابتدای امر این نکته را بگوییم که مایع ظرفشویی یک محصول پرمصرف در خانواده ها می‌باشد که در رنگ‌ها اندازه‌ها و بسته‌بندی‌های گوناگون و مختلف به بازار عرضه میشود.
خصوصیات مایع ظرفشویی
تعریف مایع ظرفشویی: به‌طورکلی محلولی که برای شست‌وشوی انواع ظروف و برداشتن باقیمانده مواد غذایی و چربی از روی آن‌ها بکار می‌رود را مایع ظرفشویی می‌گوییم.
یکی از خاصیت‌هایی که مایع ظرفشویی دارد قدرت کف کنندگی و پاک‌کنندگی مناسب آن است که بدون این‌که اثری از لک روی ظروف و به‌خصوص شیشه‌ای و بلوری برجای گذارد باید آن‌ها را تمیز کند.
برای همین پارامترها و خصوصیاتی را از مایعات ظرفشویی باید انتظار داشت که این خصوصیت را می‌توان به‌شرح زیر نام برد.
۱-دارا بودن پاک‌کنندگی مؤثر
۲-سازگاری با پوست دست
۳-کف پایدار و متراکم به مدت طولانی
۴-ایمن بودن برای انسان و محیط‌زیست
۵-ایمن بودن برای ظروف مورد شستشو
۶-دارا بودن رایحه مناسب در زمان مصرف
۷-استفاده و مصرف راحت تر
۸-پایداری در زمان مصرف
۹-قابلیت آبکشی آسان
۱۰-داشتن ویسکوزیته مناسب
۱۱-باقی نگذاشتن اثر لک روی ظروف
۱۲-داشتن ظاهر مناسب (از نظر رنگ ثابت و شفافیت)
۱۳-توجیه اقتصادی داشتن هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف کننده
ارائه فرمولاسیون و چگونگی ساخت و تولید انواع مایع ظرفشویی با توجه به ظرفیت بازار حاصل سال‌ها تلاش و کار و بکار گرفتن اساتید باتجربه در این حوزه که تمام‌وقت و انرژی خود را صرف تحقیق بررسی و واکاوی این محصول نموده و تجربه خود را در اختیار تولیدکنندگان گذاشته‌اند تا محصولی باکیفیت و درجه یک به مشتریان و بازار ارائه شود.
هدف ما ارائه فرمولاسیون کلیشه‌ای مایعات شوینده که صرفاً بر روی کاغذ نوشته شود نیست ما می‌خواهیم شما هم صاحب‌نظر شوید و هم استادانه بیاموزید حال می‌رسیم به قسمت مهم این مطلب که همان فرمولاسیون هست.
فرمولاسیون و مواد تشکیل‌دهنده مایع ظرفشویی
۱-مواد فعال سطحی که نقش پاک‌کنندگی چرک و چربی از روی ظروف را برعهده دارد.
۲-پایدار کننده و افزایش‌دهنده کف که قدرت پاک‌کنندگی ویسکوزیته میزان کف ایجاد شده و پایداری کف را بالا می‌برد.
۳-حلال‌ها، که موادی هستند برای بالابردن حلالیت مایع و پایین آوردن کدورت
۴-غلظت دهنده ها جهت افزایش ویسکوزیته مایع ظرفشویی
۵-نگهدارنده‌ها که به موادی گفته میشود که برای جلوگیری از فاسد شدن و آلودگی مایع کمک می‌کند.
۶-سایر افزودنی‌ها برای خصوصیات مختلف در مایع ظرفشویی
اکنون که با فرمولاسیون و مواد تشکیل‌دهنده مایع ظرفشویی به‌صورت خلاصه آشنا شدیم هر کدام از آن‌ها را به‌طور جامع تر در زیر شرح میدهیم.
۱-مواد سطحی فعال (سورفکتانت ها)
سورفکتانت ها یا مواد فعال درسطح که پس‌از حل شدن در آب باعث کشش سطحی می‌شوند و حالت لزجی پیدا می‌کنند یعنی این‌که یک قسمت از آن‌ها به چربی وصل میشود و قسمت بیرونی آب گریز میشود که با طرح یک مثال برایتان عملکرد سورفکتانت ها را بیان می‌کنیم.
فرض را بر این بگذارید ما یک قطره روغن روی بشقاب بیندازیم برای پاک کردن قطره روغن از مایع ظرفشویی استفاده و سورفکتانت موجود در مایع ظرفشویی قطره روغن را به درون خود می‌کشد و لایه بیرونی در مواجهه با آب مثل دو قطب همسان آهنربا که یکدیگر را دفع می‌کنند واکنش نشان می‌دهد و قطره روغن از بشقاب جدا میشود.
از نظر ساختمان شیمیایی سورفکتانت ها را این‌گونه گروه‌بندی می‌کنند که ۱ گروه آبدوست (هیدروفیل) که تمایل به سطوح قطبی دارد و ۱ گروه آب گریز (هیدروفوب) که تمایل به سطوح غیر قطبی دارد.
۲-پایدار کننده و افزایش‌دهنده کف
کف یک نشانه و خاصیت قابل‌مشاهده است که پایداری و حجم زیاد آن از نظر مصرف‌کنندگان یک مزیت برای مایع ظرفشویی به حساب می‌آید درصورتی‌که هیچ ارتباطی بین کف زیاد و قدرت پاک‌کنندگی وجود ندارد.
پایدار کننده به‌خودی‌خود باعث ایجاد کف نمی‌شود بلکه زمانی‌که با مقدار کمی سورفکتانت ترکیب شود باعث ایجاد کف با کیفیت میشود.
۳-حلال‌ها: چون در فرمول تولید مایع ظرفشویی از ترکیبات مختلف آلی و نمک‌های معدنی استفاده میشود و این دو مواد در کنار هم باعث کدر شدن رنگ مایع می‌شوند در دمای پایین به همین جهت برای شفاف کردن آن از موادی استفاده می‌کنند که حلالیت این مواد را در مایع بالا می‌برد.
یعنی این‌که دمای کدورت (دمای کرافت) مواد فعال آنیونی را پائین می‌آورد و باعث میشود مایع در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد هم رنگ شفاف و پایداری داشته باشد.
۴-غلظت دهنده‌ها: یکی از مواردی که تولیدکنندگان مایع ظرفشویی به‌دنبال آن هستند ویسکوزیته بالا است و متأسفانه این مورد هم مانند کف زیاد بیشتر جنبه تجاری دارد در بین مصرف‌کنندگان وگرنه هیچ ارتباطی بین ویسکوزیته بالا و تمیزی بیشتر وجود ندارد.
حال ویسکوزیته به چه چیزی گفته میشود؟ ویسکوزیته همان غلظت می‌باشد که به‌عنوان مثال ویسکوزیته آب نسبت به ویسکوزیته عسل خیلی پایین‌تر است در جوامع اروپایی و آمریکایی بیشتر مردم گرایش به ویسکوزیته پایین دارند برخلاف مردم ایران.
۵-نگهدارنده‌ها: با توجه به این‌که مایع ظرفشویی در انواع مختلف بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از آب تشکیل میشود و این محیط آماده رشد انواع میکروارگانیسم‌ها می‌باشد.
استفاده از نگهدارنده‌های شیمیایی باعث جلوگیری از رشد آن‌ها میشود ولی نکاتی هم در انتخاب این نگهدارنده‌ها که در مایع ظرفشویی می‌خواهند استفاده کنند باید مدنظر قرار بگیرد که به‌شرح زیر می‌باشد.
۱-سازگاری با فرمولاسیون مایع ظرفشویی
۲-پایداری
۳-سازگاری با پوست دست
۴-عملکرد در غلظت‌های کم
۵-کارایی در مقابل طیف بزرگ از میکروارگانیسم‌ها
۶-عدم تاثیر روی رنگ و اسانس مایع ظرفشویی
۷-قابل‌حل بودن در مایع ظرفشویی
یکی از متداول‌ترین نگهدارنده‌ها فرمالین می‌باشد که به‌علت سرطان‌زا بودن در کشورهای اروپایی و آمریکایی دیگر مصرف نمی‌شود ولی متأسفانه برخی از تولیدکنندگان ایرانی همچنان در تولید مواد شوینده و مایع ظرفشویی از آن استفاده می‌کند.
