قوانین صادرات در ایران
مثلا قوانین داخلی می‌گوید: باید مجوز بگیرید، باید از انرژی اتمی مجوز بگیرید. اگر محصول شما دام است، آن را قرنطینه کنید. اگر دارو است، آن را قرنطینه کنید. الان اگر بخواهند محصول ساده‌ای مثل سیب را هم صادر کنند، سم‌پاشی می‌کنند، قرنطینه می‌کنند و بعد می‌فرستند پس شما باید همیشه قوانین داخلی را چک کنید، یاد بگیرید و در محصول خود لحاظ کنید. اگر شما الان بخواهید زعفران بفرستید، باید از اداره بهداشت مجوز صادرات آن را بگیرید. پس شما باید فقط قوانین داخلی را بدانید و هیچ کاری به قوانین مقصد نداشته باشید. بعضی از دوستان چنین مواردی را می‌پرسند که محصول ما در اروپا به چه مجوزهایی نیاز دارد؟ من نمی‌دانم. چند معامله می‌کنید و مشتری‌هایتان به شما می‌گویند. گرفتن این مجوزها هم به عهده خود مشتری است، به عهده ما نیست.
ارسال بار به خارج از کشور
به‌صورت کلی شما چهار مسیر ارسال دارید: دریایی، هوایی، زمینی، ریلی. هر کدام از این‌ها هم تقریبا برای مناطق خاصی کاربرد دارد به جز مسیر هوایی که برای همه‌جا کاربرد دارد، آن سه مورد دیگر برای مکان‌ها و شرایط خاصی تعریف می‌شود. این‌طور نیست که هر مقصدی هر چهار مسیر را داشته باشد. به‌طور مثال، اگر شما بخواهید برای آفریقا بار بفرستید، اصلا گزینه‌‌های ارسال زمینی و ریلی را ندارید. ما چهار راه ارسال داریم و بهترین راه برای ارسال -در صورت امکان- مسیر دریایی است؛ چون هزینه حمل پایین می‌آید و هزینه‌های شما کم می‌شود. برای بارهای سنگین، ارسال دریایی مناسب است. استرالیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و شمالی، هند، آسیایی شرقی، مقاصد ارسال دریایی هستند. برای این مقصدها، از نظر هزینه‌ها توجیه دارد که دریایی ارسال شود.
ارسال بار دریایی
کشورهایی مثل قزاقستان و روسیه را هم در سمت شمال داریم که از بندر امیرآباد و بندر انزلی برای ارسال به آن‌ها استفاده می‌شود. البته بندر اصلی امیرآباد است. ولی اگر دقت کنید، کشتی‌های آن‌ها به نسبت کوچک است، حمل‌ونقل کمی دارد و نسبت به بندر چابهار، بندر امام یا بندر رجایی، تقریبا هیچ است. ما در جنوب، بندر رجایی را برای ارسال کانتینر داریم و بندر شهید بهشتی را برای ارسال مخازن. این بنادر در بندرعباس است. عسلویه را هم برای ارسال مخازن داریم. به همین شکل تعریف می‌شود که بعضی از بنادر، در ارسال با کانتینر تخصصی کار می‌کنند، بعضی در ارسال با مخازن.
اهمیت بندر چابهار برای ایران
در بین بنادر ما، بندر چابهار برای ما اهمیت خاصی دارد. بندرعباس ایرادهایی دارد؛ چون در خلیج است و عمق خلیج هم کم است. ایجاد یک اسکله برای پهلو گرفتن کشتی‌ها هزینه بالایی دارد و شما کشتی بزرگ صدهزار تنی در بندرعباس نمی‌بینید. چون کف کشتی گیر می‌کند. کشتی‌های بزرگ باید حتما به بندر امام یا عسلویه بروند و یا به بندر چابهار بیایند. چرا؟ چون چابهار صخره‌ای است، عمق آن عالی است و کشتی‌های بزرگ به آنجا می‌روند.
ارسال بار زمینی
مسیر زمینی برای کجا خوب است؟ عراق، افغانستان، کشورهای اطراف، اروپای شرقی و حتی کل اروپا. چون از پایین تقریبا دو ماه راه است و در آن بین، در چند مسیر، دزد دریایی وجود دارد. بنابراین توجیهی ندارد که از دریا به اروپا برویم. در ارسال زمینی ما با این کشورها کار می‌کنیم. مسیرهای زمینی و ریلی تقریبا شبیه به هم هستند، اما تفاوت‌هایی دارند. تفاوت اول: ارسال ریلی قوانین بسیاری دارد و به مجوزهای زیادی نیز نیازمند است. برای کسی به‌صرفه است از ارسال ریلی استفاده کند که هزار تن بار داشته باشد، مثلا هزار تن گندم. در ارسال ریلی، هر واگن شصت تن است، دوازده واگن وجود دارد، پس تقریبا ۷۲۰ تن می‌شود. کسی که می‌خواهد مثلا ده یا بیست تن بفرستد، حتی چهل تا پنجاه تن بفرستد، از مسیر زمینی استفاده می‌کند؛ چون به مجوزهای کمتری نیاز دارد، سخت‌گیری‌های آن کمتر است و بارگیری و تخلیه ندارد. بلغارستان، مغولستان، کل اروپای شرقی و کشورهای شمال ایران، افغانستان، عراق، پاکستان و کشورهای اطراف، همه در مسیر زمینی هستند.