چالش های پیش رو در تبلیغات ایران

با دانستن چالش های پیش رو در تبلیغات محیطی اینترنتی و مجازی و.... در ایران می توان تا حد زیادی از ضرر کردن پرهیز کرد . چند وقتی است وضعیت فعلی بازاریابی و تبلیغات در ایران به شدت ذهن من را به خود مشغول کرده است. امروز کسب و کارها با چالش بزرگی روبرو هستند و این چالش چیزی نیست جز افت شدید در فروش محصولات و خدمات شان و به تبع آن کمبود نقدینگی که ادامه راه و توسعه را برای آنها بسیار سخت کرده است. بنظر می رسد که هم مشاوران بازاریابی و آژانس های تبلیغاتی و هم صاحبان و مدیران کسب و کارها دچار سردرگمی شده اند که چرا فعالیت های آنها همانند گذشته اثرگذار نیست و از پس مشکلات پیش رو بر نمی آیند. به عبارت بهتر حدس می زنم ما در حلقه ای نامتناهی از تکرار اشتباهات افتاده ایم و اگر این روند ادامه پیدا کند معلوم نیست که چه بر سر صنعت تبلیغات در ایران خواهد آمد و در همین راستا شرکت ها و کسب و کارها نیز به شدت آسیب می بینند. اشکال عمده این است که همه ما تمام مشکلات را به وضعیت بد اقتصادی کشور نسبت می دهیم در حالیکه اگر کمی منصف باشیم به عقیده من به هیچ وجه همه مشکلات اقتصادی، ناشی از عملکرد دولت نیست. گاهی نیاز است ما نیز به عنوان متخصصان و بازیگران اصلی در اقتصاد کشور هم، کار خود را ارزیابی کنیم و نحوه عملکرد خود را در معرض نقد و بررسی قرار دهیم. قبل از اینکه موضوع را بیشتر بشکافم بیاییم بازیگران این مسئله را مشخص کنیم. در یک سو مشاوران بازاریابی و آژانس های تبلیغاتی و در سویی دیگر مدیران و صاحبان کسب و کارها قرار دارند. اگر ما نقش هر دو بازیگر این مسئله را با هم مورد ارزیابی قرار ندهیم بی شک نقد منصفانه ای نمی توانیم بکنیم. من سعی می کنم نظرات خود و اشکالاتی که می بینم را بطور جداگانه مطرح کنم و قضاوت و نتیجه گیری نهایی را بر عهده شما خوانندگان این مطلب بگذارم. مدیران و صاحبان کسب و کار می بایست با کمی تامل بیشتر به مواردی که در زیر اشاره شده است توجه کنند: ۱) قبل از ارائه هر نوع محصول و یا خدمت، نیاز آن در جامعه را بطور دقیق مورد ارزیابی قرار دهند. این نکته بسیار حائز اهمیت است که تا چه میزان مردم به محصولات و خدمات آنها نیاز دارند. فراموش نکنیم که فرآیند بازاریابی قبل از تولید آغاز می شود و نه پس از تولید محصول. وقتی با مدیران کسب و کارها صحبت می کنید همه با شور خاصی راجع به محصولاتشان و نیاز جامعه صحبت می کنند در حالیکه این فقط نظرات شخصی آنان است و وقتی سئوال می کنید که آیا تحقیقاتی علمی دقیقی در این زمینه داشته اند یا نه، می بینیم که به هیچ وجه چنین نیست. ۲) قبل از تولید محصول و ارائه خدمت، مشاوران خبره بازاریابی و برند را به خدمت بگیرید. مشاوران بازاریابی می بایست در همان ابتدا و با استفاده از تحقیقات بازار، وضعیت بازار را نسبت به محصول تولیدی شما بسنجند و اگر لازم باشد با تغییراتی در فرآیند تولید، محصولی تولید شود که مخاطبان آن در جامعه نیاز بیشتری به آن داشته باشند. و این مشاوران بازاریابی در همان ابتدا برنامه ای ارائه دهند که در آن نام تجاری شما خلق شود و بر سر زبان ها بیافتد. بی شک بلافاصله پس از عرضه محصول یا خدمت، استقبال مخاطبان چشمگیر خواهد بود. ۳) صاحبان و مدیران کسب و کار باید به این یقین برسند که بدون داشتن یک برنامه بازاریابی و برند جامع و یکپارچه به هیچ وجه در بازار امروز نمی توان موفقیتی کسب کرد. واقعیت این است تا نام تجاری (برند) نسازید هیچ اتفاق خاصی در تجارت شما رخ نخواهد داد. و واقعیت این است که شما قبل از رفتن به سراغ آژانس های تبلیغاتی ابتدا می بایست یک مشاور خوب بازاریابی داشته باشید. شما می بایست قبل از اینکه به سراغ آژانس های تبلیغاتی بروید برنامه جامع و یکپارچه بازاریابی و برند خود را تدوین کرده باشید. در ادامه این نوشته چرایی این موضوع را بیشتر درک می کنیم. ۴) مدیران کسب و کار می بایست توجه داشته باشند که فرآیند ساخت یک نام تجاری (برند) فرآیندی زمانبر است و تصور اینکه از فردای عرضه محصول یا خدمت با استقبال چشمگیری روبرو می شوند بسیار اشتباه است. این مدیران پس از اینکه نتوانستند به سرعت نتیجه بگیرند مشاوران بازاریابی خود و آژانس های تبلیغاتی که با آنها کار می کنند را عوض می کنند. نکاتی که در بالا به آنها اشاره شد تنها برخی از اشکالات زیادی است که امروز ما از دریچه نگاه مدیران کسب و کارها مشاهده می کنیم. توجه داشته باشید که نکته های اشاره شده در بالا، هم به کسب و کارهای راه اندازی شده و با سابقه است و هم به کسب و کارهایی که تازه می خواهند کار خود را شروع کرده اند مربوط می شود. اکنون بیایید به چالش های دیگری که بازیگر دوم یعنی برخی از مشاوران بازاریابی و آژانس های تبلیغاتی مسبب آن هستند اشاره داشته باشیم: ۱) بسیاری از آژانس های تبلیغاتی در ایران صرفاً به فروش رسانه می پردازند. برای اینکه حرف من اثبات شود شماره تلفن یکی از این آژانس ها معروف و بزرگ را شماره گیری نمایید و اعلام کنید که ۲ میلیارد بودجه برای تبلیغات فلان محصول دارید. به سادگی مشاهده می کنید که تا عصر همان روز، یک طرح پیشنهادی برای شما ارسال می شود که در آن مشخص کرده اند که چند بیلبرد، لمپوست و یا در چه روزنامه هایی برای شما تبلیغات می کنند. غافل از اینکه با این کار تیشه به ریشه خود می زنند. ۲) یقیناً می بایست مرز عملکردی دقیقی میان مشاوران بازاریابی و آژانس های تبلیغاتی وجود داشته باشد. متاسفانه در ایران آژانس های تبلیغاتی اعلام می کنند که بخش مشاوره بازاریابی و تدوین کمپین های بازاریابی دارند اما در واقع این مشاوران بازاریابی در خدمت فروش رسانه های خاص مربوط به آن آژانس تبلیغاتی هستند. بسیار مهم است که صاحبان کسب و کارها سعی کنند که مشاور بازاریابی خود را از قبل انتخاب کرده و پس از تدوین برنامه جامع بازاریابی و برند خود به سراغ آژانس های تبلیغاتی بروند. ۳) مشاوران بازاریابی باید توجه داشته باشند که برنامه استراتژیک بازاریابی آنها می بایست بر پایه خلق برند برای مشتریان شان تدوین کنند و سعی کنند حداکثر خلاقیت را در برنامه بازاریابی خود ارائه دهند و آژانس های تبلیغاتی نیز به فروش رسانه های تکراری نپردازند بلکه با استفاده از تکنیک های خلاقانه رسانه های خلاق تر ایجاد کنند تا مشتریان یعنی همان صاحبان کسب و کار نتایج بهتری بگیرند. ۴) مشاوران بازاریابی برای اینکه نظر صاحبان کسب و کار (کارفرمایان) خود را جلب کنند برنامه های بلند مدت برای خلق و تثبیت نام تجاری این کسب و کارها در نظر نمی گیرند و چون فرصت کوتاهی برای اثبات خود دارند برنامه های کوتاه مدت برای افزایش فروش لحظه ای تدوین می کنند و به تبع آن چون این برنامه ها اغلب برنامه های پایداری نیستند، آنها هم شغل خود را در زمانی کوتاه از دست می دهند. جمع بندی: البته نکات بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارد که مجال پرداختن به همه این نکات در این نوشته نبود. بنظر من در آینده ای نزدیک می بایست یک هم اندیشی میان مشاوران بازاریابی و آژانس های تبلیغاتی شکل بگیرد تا بتوان این چالش ها به بحث گذاشته شود و برای برون رفت از آن راهکارهایی ارائه گردد در غیر اینصورت خیلی زود همه فعالان در عرصه حوزه بازاریابی و تبلیغات با چالش سختی روبرو خواهند شد.