نامه امام رضا به امام جواد علیهما السلام
عن أحمد بن محمّد بن خالد و محمّد بن يحيى، عن أحمد بن محمّد بن عيسى جميعاً، عن ابن أبي نصر،
قال: قرأت في كتاب أبي الحسن الرّضا (علیه السّلام) إلى أبي جعفر (عليه السلام):
يا أَبا جَعفَرٍ، بَلَغَني أَنَّ المَواليَ إِذا رَكِبَت أَخرَجوكَ مِنَ البابِ الصَّغيرِ، فَإِنَّما ذلِكَ مِن بُخلٍ مِنهُم؛ لِئَلَّا يَنالَ مِنكَ أَحَدٌ خَيراً، وَأَسأَلُكَ بِحَقِّي عَلَيكَ لا يَكُن مَدخَلُكَ وَ مَخرَجُكَ إِلّا مِنَ البابِ الكَبيرِ، فَإِذا رَكِبتَ فَليَكُن مَعَكَ ذَهَبٌ وَفِضَّةٌ، ثُمَّ لا يَسأَلُكَ أَحَدٌ شيئاً إِلّا أَعطَيتَهُ. وَ مَن سَأَلَكَ مِن عُمومَتِكَ أَن تَبَرَّهُ فَلا تُعطِهِ أَقَلَّ مِن خَمسينَ ديناراً، وَالكَثيرُ إِلَيكَ، وَمَن سَأَلَكَ مِن عَمَّاتِكَ فَلا تُعطِها أَقَلَّ مِن خَمسَةٍ وعِشرينَ ديناراً، وَالكَثيرُ إِلَيكَ، إِنَّي إِنَّما أُريدُ بِذلِكَ أن يَرفَعَكَ اللَّهُ، فَأَنفِق وَلا تَخشَ مِن ذي العَرشِ إِقتاراً.
" ای پسرم،
به من خبر رسیده است که خدمتکاران تو را از درب کوچک خانه بیرون می برند زیرا بخل دارند که از ناحیه تو خیری به کسی برسد.
تو را به حقی که بر گردنت دارم هنگام وارد شدن به خانه و خارج شدن از درب بزرگ رفت و آمد کن و همراه خود طلا و نقره فراوان بردار و به هر کس که از تو درخواست کرد عطا کن.
از عموها و دایی هایت هر کدام را دیدی کمتر از پنجاه دینار نده و به هر کدام از عمه ها و خاله هایت که رسیدی کمتر از بیست و پنج دینار نده.
اگر بیشتر دادی اختیارش با خودت است چرا که می خواهم خداوند در پرتو انفاق مقامت را بالا برد.
پس ببخش و انفاق کن و جز از خدا نترس. "
امام رضا علیه السلام به امام جواد علیه السلام که در آن زمان کودکی ۸ ساله است می فرماید هر کسی از تو درخواست پول کرد عطا کن.
و به عموهایت کمتر از ۵۰ دینار و به عمه هایت کمتر از ۲۵ دینار نده و اگر بیشتر هم خواستی بدهی می توانی و اختیارش با خودت می باشد.
و اینکه انفاق کن و جز از خدا نترس پس یعنی از فقیر شدن هم نترس و از اینکه با این بذل و بخشش ها بی پول شوی که نمی شوی هم نترس.
سوال اول اینست که یک دینار به حساب امروزی چند تومان است؟
یک دینار در دوران های مختلف اسلامی وزن های مختلفی داشت که از ۴ گرم و ۲۵ صدم تا ۴ گرم و ۵۵ صدم طلا را آورده اند که به حساب امروزی طلای ۲۴ عیار بوده است و البته در برخی نقاط عیارش کمتر نیز بوده است.
ما قیمت طلا را به حساب امروز ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ برای ۱۸ عیار محاسبه می کنیم که طبق سایت tgju گرمی ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است.
در ۴ گرم و ۲۵ صدم ضرب می کنیم تا یک دینار محاسبه شود که مبلغ ۱۴ میلیون و اندی می شود.
حالا در ۵۰ دینار که امام باید حداقل به عموهایش بدهد ضرب می کنیم که می شود ۸۰۰ میلیون تومان.
و در ۲۵ دینار ضرب می کنیم که می شود ۴۰۰ میلیون تومان.
حالا سوال اینجاست که امام جواد علیه السلام چند عمو و دایی و چند عمه و خاله دارد.
اطلاع دقیقی از برادران و خواهران مادر امام رضا علیه السلام در دسترسمان نیست اما از فرزندان موسی بن جعفر علیهما السلام که عموها و عمه های امام جواد علیه السلام می شوند آورده اند که ایشان بین ۳۳ تا ۶۰ فرزند داشته اند که موثق ترین خبر اینست که امام جواد علیه السلام ۱۸ عمو و ۱۹ عمه داشته است.
حال این اعداد را ضرب می کنیم:
۱۸ ضربدر ۸۰۰ میلیون تومان و ۱۹ ضربدر ۴۰۰ میلیون تومان که می شود ۲۲ میلیارد تومان.
و اینجا امام رضا علیه السلام مشخص نفرموده که این مبلغ را در هر ماه بدهد یا هر سال ولی آنچه یقین است اینکه یک باره نیست.
از سوی دیگر امام فرمود از این مبلغ کمتر نده و بیشتر هر چه خواستی اختیارش با خودت است.
و این تنها گوشه بسیار کوچکی از انفاق های امام جواد علیه السلام بوده است.
امام جوادی که در این لحظه تنها ۸ سال دارد.
کدامیک از فرزندان ۸ ساله ما شیعیان اهل بیت چنین قدرت مالی دارند که بتوانند حداقل ۲۲ میلیارد تومان در یک فقره انفاق کنند؟
پس امامان ما شیعیان پولدارترین افراد زمانه خویش بوده اند و نسبت فقیر بودن به امامان دادن بهتان و افترا و تهمت به آنهاست.
چون طبق فرموده امام رضا علیه السلام: فقیر در بین مردم خوار و حقیر می شود.
و پناه بر خدا از اینکه امامان که مظهر عزت هستند را خوار و حقیر فرض کنیم.
تجارت و ربا از منظر معصومین علیهم السلام
اما سوال اینجاست که چه شده ما شیعیان اهل بیت به این روز افتاده و از مسیر و سیره امامان خود در اقتصاد دور شده ایم.
یقینا ریشه های فراوانی دارد و در یک مقاله نمی توان به آن پرداخت اما بی شک یکی از مهمترین عوامل دوری ما از سنت های پیامبران و امامان معصوم مسئله ایست به نام ربا.
اول باید بدانیم که امامان، ما را به تجارت توصیه کردند همانگونه که امام رضا علیه السلام می فرماید:
" تاجر راستگو در روز قیامت با کاتبان و فرشتگان بزرگوار و نیکوکار خواهد بود. "
اما چه چیزی باعث شد با اینهمه سفارش درباره تجارت مردم از آن رویگردان شوند؟
پاسخ این سوال را در کلام معصومین جستجو می کنیم.
پس دانستیم که یکی از دلایل دوری ما از تجارت و خرید و فروش همین ربا می باشد که جامعه ما را در بر گرفته است.
اگر نمی دانید ربا چیست می توانید تحقیق کنید چرا که حتی کار را به جایی رسانده اند که صحبت کردن درباره جزییات ربا خطرناک است و جرم محسوب می شود!
اقسام مختلفی دارد که ساده ترین بیانش اینست که انسان پولی را به کسی بدهد یا در جایی بگذارد و از آن پول، انتظار پول بیشتر معین و مشخصی را داشته باشد بدون آنکه تلاشی بخواهد انجام دهد.
امام علی علیه السلام می فرمایند: ابتدا علوم تجارت را یاد بگیرید سپس تجارت کنید به راستی که ربا از راه رفتن مورچه بر سنگ صاف پنهان تر است.
و نیز فرمودند: هر کس بدون آگاهی وارد تجارت شود یقینا در ربا غوطه ور خواهد شد.
اینکه آراد اصرار شدیدی دارد بر آموزش های تجارت و اینکه ای تاجران آرادی آموزش ها را جدی بگیرید برای همین است که خود را به نابودی نسپارید.
و ربا بسیار در دین خدا زشت و ناپسند است و در قانون کنونی کشور هم ربادهنده در هر حالتی حکم کیفری دارد و رباگیرنده در برخی حالت ها حکم کیفری می گیرد اما اختلاف در ترجمه و تفسیر و مصادیق رباست.
امام صادق علیه السلام به هشام بن حکم رحمه الله علیه فرمود:
هر گاه خداوند اراده کند تا قومی را هلاک نماید ربا بین آنها ظاهر می شود.
و پناه بر خدا از ربا که معصومین به اتفاق آن را گناهی شنیع دانسته اند که از ۷۰ بار زنای با محارم کنار خانه خدا بدتر است.
و اینکه ربا چیست و چرا موجب نابودیست از امام صادق علیه السلام روایت است که فرمودند:
" خداوند ربا را حرام فرموده چون موجب از بین رفتن اموال می شود و مردم را از تجارت ها دور می سازد.
زمانی که انسان برای یک درهم می بایست دو درهم بپردازد یعنی آن یک درهم که اضافه پرداخته بیهوده و نابجاست.
پس بیع ربوی و خرید و فروش آن در هر حال به ضرر دو طرف است.
پس خدا ربا را حرام فرمود تا اموال مردم ضایع نشود. "
ای عزیزان آرادی
چه بسیار شاهدیم که همین پول بده سود بگیرها موجب شده تا مردم دیگر انگیزه ای برای تجارت و تلاش در این راه نداشته باشند.
طرف به مشکل مالی می خورد و نمی تواند نیازهایش را تامین کند به جای آنکه وارد در تجارت شود و خرید و فروش کند تا از روزهای گسترده پروردگارش بهره مند گردد می رود و پولی را نزول می کند یا همان ربا می گیرد تا از این مشکل خلاص شود غافل از اینکه در مشکلی بزرگتر قرار می گیرد.
اگر نزول نمی کرد چگونه می خواست از پس مخارجش خارج شود؟
مجبور بود تجارت کند و بخرد و بفروشد.
در فلان جا سرمایه اش را می گذارد تا یکش را دو کند بدون آنکه خلق ارزشی صورت پذیرد یا تلاش و فعالیت اقتصادی رخ دهد.
اگر آنجا سرمایه گذاری نمی کرد لاجرم بر روی تجارت یا تولید و حرفه خودش سرمایه گذاری می کرد و خودش و کارش را رشد می داد.
و اینقدر دل آدمی به درد می آید از اینکه حتی نمی تواند مصادیق ربا را بگوید و ابعاد و اقسامش را برای دوستانش باز کند.
کجایی ای پسر فاطمه
یقین داریم که می آیی و گردن همه کسانی که ساختارهای ربا را در جوامع بشری راه اندازی نمودند می شکنی.
بساطشان را بر هم می زنی و تقاص همه بی آبرویی ها و خفت هایی که بپا کرده اند می گیری.
و ای کاش مردم ما ربا نمی گرفتند و نمی دادند و به تجارت می پرداختند.
پول هایشان را به دیگران می دهند تا به آنها سود دهند و مانند آب خوردن در ربا وارد می شوند.
آرادی های نازنین
شما از ربا دوری کنید که ربا نابود کننده دین و دنیای شماست.
ربا مخالف تجارت و خرید و فروش است.
خداوند در کتابش آن را دقیقا در برابر تجارت و خرید و فروش آورده و فرموده:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا ۗ وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا سوره بقره آیه ۲۷۵
یعنی: گروهی گفتند خرید و فروش مانند رباست و حال آنکه خداوند خرید و فروش را حلال کرده و ربا را حرام نموده است.
