عدس تلخ یا عدس الملک، یک گیاه علفی و سالانه است که از خانواده عدسیان (Fabaceae) به شمار می‌رود و این گیاه در مناطق گرم و خشک شمال آفریقا، خاورمیانه و شبه جزیره هند رشد می‌کند و علاوه بر کاشت در این مناطق، در برخی مناطق جهان نیز به صورت محدود کشت می‌شود.
عدس تلخ دارای ساقه‌های چوبی است که عمدتاً از ریشه‌های عمودی و گره‌ها یا ساقه‌های زیرزمینی جدید شکل می‌گیرند و این ساقه‌ها به طور طبیعی کمتر از یک متر طول داشته و دارای ساختاری توخالی یا اسفنجی هستند.
برگ‌های عدس تلخ به صورت متناوب روی ساقه قرار می‌گیرند و به روش پیچیده به هم متصل شده‌اند و گل‌های عدس تلخ در رنگ‌های مختلف از سفید تا زرد و بنفش دیده می‌شوند.
عدس تلخ از نظر تغذیه‌ای بسیار مفید است و این گیاه دارای مقدار زیادی پروتئین بوده و از منابع خوبی برای ویتامین‌های گروه ب، آهن، فیبر و انواع مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم و فسفر است.
همچنین عدس تلخ میتواند به کاهش قند خون، کاهش کلسترول و پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی کمک کند.
و از طرف دیگر عدس تلخ به عنوان یک گونه گیاه دارویی نیز استفاده می‌شود و قسمت‌های مختلف این گیاه میتواند خواص ضد التهابی، ضد تشنج، ضد بیماری قلبی و کاهش دهنده فشار خون داشته باشد.
این خصوصیات دارویی عدس تلخ باعث شده تا در صنایع دارویی و تجاری مورد توجه قرار گیرد و به عنوان یک عنصر مهم در تولید محصولات غذایی و داروهای طبیعی استفاده شود.
با توجه به خصوصیات فراوان منابع غذایی و دارویی این گیاه، کشت و بهره‌برداری از عدس تلخ همچنان به عنوان یک گزینه مطلوب در صنعت کشاورزی، تغذیه و پزشکی در نظر گرفته می‌شود.
البته برای استفاده بهینه از این گیاه، به نیازهای آبی و خاکی خاصی نیاز است که باید در فرآیند کاشت و بهره‌برداری به آن توجه شود.
علاوه بر خصوصیات تغذیه‌ای و دارویی، عدس تلخ یا عدس الملک به عنوان یک منبع مهم پروتئین نیز در صنایع غذایی استفاده می‌شود و عدس تلخ میتواند به عنوان جایگزینی برای محصولات حاوی گوشت و محصولات حاوی سویا، برای تهیه غذاهای گیاهی با مقدار بالایی پروتئین باشد.
استفاده از عدس تلخ در تهیه غذاهای سوپی نیز بسیار رایج است و با توجه به اینکه عدس تلخ گیاهی مقاوم به خشکی است و قادر به تحمل شرایط آب و هوایی نامساعد می‌باشد، کشت آن در مناطق خشک و برای کشاورزانی که محدودیت آب دارند بسیار مزیت دارد.
همچنین با توجه به خصوصیات زیست‌شناختی خاص این گیاه، توسعه بهره‌برداری از عدس تلخ در کشورهایی که رویکرد منابع غذایی پایدار را در نظر گرفته‌اند بسیار مطلوب است.
برخی از مشکلات ممکن در تولید عدس تلخ شامل آفات و بیماری‌های گیاهی مانند زهره آفت گندم و پوسیدگی ریشه می‌باشند و اما با استفاده از روش‌های مدیریت شیمیایی و زیستی مناسب می‌توان این مشکلات را کاهش داد و عملکرد بهره‌وری از این گیاه را بهبود بخشید.
همچنین اصلاح‌های ژنتیکی در جهت افزایش تحمل به شرایط محیطی نامساعد و مقاومت به بیماری‌ها نیز برروی عدس تلخ انجام می‌شود.
در نهایت استفاده از تکنولوژی‌های نوین کشاورزی و کشت عمودی در تولید عدس تلخ میتواند موجب افزایش بهره‌وری و عملکرد این گیاه در واحد سطح زمین شود و همچنین ترویج کشت و استفاده از عدس تلخ در صنایع مختلف، میتواند به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در مناطق روستایی هم کمک کند.
به طور کلی عدس تلخ با خصوصیات تغذیه‌ای، دارویی و کشاورزی خود یک منبع مهم برای امنیت غذایی و توسعه پایدار در مناطق خشک و نیازمند به منابع آبی محدود است.
بررسی و توسعه مزیت‌های این گیاه در صنایع مختلف میتواند به بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی در مناطق روستایی کمک کند.