اصول حاکم بر انواع قراردادهای تجاری، موضوعی است که مریم سادات میری یکی از مدیران استراتژیک تجاری مجموعه در این پادکست به شرح آن پرداخته است. میری بیان کرد: دنیای تجارت پر از پیچیدگیها و راز و رمزهای مربوط به خودش است؛ بنابراین در این بازار تنها کسانی موفق می شوند که از اصول و قوانین آگاهی داشته باشند و بتوانند به خوبی آنها را اجرا کنند.
قرارداد تجاری مکتوب
وی در خصوص مهم ترین اصول تجارت عنوان کرد: داشتن یک قرارداد تجاری مکتوب از مهم ترین اصول تجارت محسوب می شود که اگر در آینده مشکلاتی در تجارت بین طرفین پیش آمد، می توانند بر اساس آن اسناد حکمیت کرده و برای رفع مشکل به آن اسناد رجوع کنند. در بازارهای سنتی ایران حرف طرفین سند بود و می گفتند که حرف طرف اعتبار دارد؛ معمولاً سند مکتوبی را در معاملات خود نمی نوشتند و همین عمل مشکلات زیادی را در پی داشت. در حال حاضر قراردادها به صورت مکتوب نوشته می شود و افراد حتی در انجام معاملات کوچک ترجیح شان بر این است که یک قرارداد مکتوب داشته باشند؛ قرارداد به این مفهوم است که یک یا چند نفر متعهد به انجام امری می شوند که انجام آن مورد قبول طرفین است. [aparat src="eAvw2"]
انواع قراردادهای تجاری
میری در رابطه با انواع قراردادها بیان کرد: زمانی که قرارداد بین یک یا چند شرکت که ماهیت تجاری دارند، منعقد می شود، یک قرارداد تجاری است. اصلی در تمامی قراردادها وجود دارد که طرفین قرارداد باید به طور کامل، تعهدات و حقوق هر کدام به صورت توافقی مکتوب شود تا در صورت نیاز جرایمی برای دیرکرد تعهداتی که در قرارداد ذکر شده است، تعیین شود. قرارداهای داخلی در این نوع قرادادها اصول و قوانین داخل کشور مد نظر قرار می گیرد. وقتی این قرارداد تنظیم می شود، طرفین در معامله به توافق کامل رسیده اند و جزئیات نیز در قرارداد ذکر شده و هر دو طرف به یک اتفاق نظر رسیده اند. ایشان آشنایی با اصول قرارداد را مهم دانست و بیان کرد: کلاسهای مختلفی در زمینه تعریف و نحوه تنظیم قراردادهای تجاری و همچنین قراردادهای آماده وجود دارد که افراد می توانند از آنها استفاده کنند. اینکه ما با هر کدام از بندهای قرارداد آشنا باشیم یک موضوع بسیار مهم است؛ چرا که قرارداد یک توافق الزام آور بوده که رابطه دو یا چند نفر را تنظیم می کند. بنابراین به محض امضاء یک قرارداد، طرفین ملزم به اجرای اصول آن شده و تخطی از قرارداد نیز مجازاتهایی را در پی دارد؛ به این خاطر توجه کردن و آشنایی با اصول قرارداد یکی از مسائلی است که در بازارهای تجاری باید مورد توجه و اهمیت قرار بگیرد. بارها پیش آمده است که حتی تاجران موفق که بسیار با تجربه هستند و چند سال است که در حوزه تجارت فعالیت دارند، به خاطر دقت نکردن در تنظیم قراردادهای خودشان مجبور به پرداخت جریمه های سنگین شدند و مبالغ زیادی را برای فسخ قراردادهایی که داشتند، پرداخت کردند. وی عنوان کرد: قراردادها می توانند در زمینه صادرات، واردات، ترانزیت و سرمایه گذاری باشد. تنظیم هر کدام از این موارد، قوانین خاص خودش را دارد که البته یک سری اصول مشترک نیز در تنظیم کلیه قراردادهای تجاری وجود دارد که ما به آن اصول اشاره خواهیم کرد و در رابطه با آنها توضیح خواهیم داد. میری در رابطه با تنظیم قراردادها بیان کرد: قراردادهای تجاری به دو شیوه عادی و رسمی تنظیم می شود. قراردادهای عادی این نوع قرارداد بین دو تجار بسته می شود و نفر سومی در کار نیست. قراردادهای عادی اعتبار داشته و از رسمیت برخوردار هستند؛ اگر مشکلی پیش بیاید، شما می توانید از طریق این قرارداد عادی نیز پیگیری کنید. قراردادهای رسمی در این نوع قرارداد مقامات رسمی، شخصیتهای حقوقی و قانونی، در حین اجرا و نوشتن قرارداد حضور دارند که این رسمی بودن تضمینی برای پیاده سازی و اجرای مفاد قرارداد است. ایشان تصریح کرد: در اصول قرارداد باید شرایط به صورت تمام و کمال و بدون هیچ ابهامی توضیح داده شده باشد. در قراردادی که می نویسید نباید بند و تبصره ای که در آن ابهامی وجود دارد، باشد. شرایط مادی و پرداخت نیز باید با دقت و جزئیات کامل در قرارداد ذکر شده باشد. اگر قرار است که اسنادی بین طرفین از لحاظ مالی و قرارداد مدت دار باشد، باید حتماً تاریخ پرداخت و شماره اسناد و سایر جزئیات نیز با دقت ثبت و مکتوب شود. اگر در ثبت قرارداد شخص سومی را به عنوان نماینده و وکیل قانونی خودشان اعلام کنند، باید اسم و مشخصات فرد و حیطه اختیارات او به طور کامل در قرارداد ذکر شود. وی عنوان کرد: حتما در قرارداد حواستان باشد که شرایط فسخ و انصراف با جزئیات کامل لحاظ شده باشد تا زمانی که یکی از طرفین قرارداد قصد فسخ قرارداد را داشت، شرایط مشخص شده باشد و شخص بتواند خیلی راحت انتخاب کند که به قرارداد پایبند باشد یا از قرارداد خارج شود. میری در ادامه اظهار کرد: در نوشتن قرارداد باید بحث قوانین زمان را در نظر داشته باشید، اگر فرضاً شما 10 سال دیگر با قرارداد مشکل پیدا کنید و یا بخواهید از قرارداد خارج شوید، می توانید پیگیری قانونی آن را انجام دهید. مثلا اگر 10 سال پیش یک قراردادی را بسته باشید و الان بخواهید یک قرارداد را فسخ کنید، شما بر اساس قوانین 10 سال پیش می توانید از قرارداد خارج و یا آن را ادامه یا تمدید کنید؛ پس در نظر داشته باشید که در شرایط فعلی قوانین به چه صورت است. ایشان بیاد نمود: در بعضی از قراردادها شرط داوری در قراردادها ذکر می شود؛ به این معنی است که طرفین قرارداد، توافق کردند که اگر دچار مشکلی شدند، یک شخص سومی داوری را انجام دهد. مریم میری در خصوص انواع قراردادها عنوان کرد: قراردادهای داخلی کاملا مشخص است و بر اساس قوانین و شرایط همان کشور تنظیم می شود؛ اما در قرارداد بین المللی این گونه نیست؛ چرا که شاید کشورهای مختلف شرایط و قوانین مختلفی نیز داشته باشند؛ پس شرایط نوشتن قرارداد بین المللی با قرارداد داخلی بسیار متفاوت است. قرارداد بین المللی وی با اشاره به اینکه این نوع قراردادها معمولاً دو زبانه تنظیم می شوند، افزود: افراد باید تمام حقوقهای بین المللی را رعایت کرده و به آن توجه کنند. قراردادهای بین المللی به قرادادهایی گفته می شود که یک عنصر خارجی مثل: تابیعت طرفین، محل انعقاد قرارداد و محل اجرای قرارداد در آن وجود داشته باشد. برای قراردادهای بین المللی یک تعریف حقوقی و یک تعریف اقتصادی وجود دارد. اشخاص بسیاری با انواع معاملات بین المللی مواجه می شوند؛ این تاجران اگر با اصول تنظیم قرارداد آشنا نباشند، دچار مشکلات زیادی می شوند. دانستن این اصول و قواعد حقوقی، به تاجران کمک زیادی می کند تا در زمان تنظیم قرارداد و در بحث بین المللی بتوانند جلوی ضرر و زیانهای احتمالی را گرفته و یا اگر اختلافی بر اساس قراردادی که تنظیم شده است به وجود آمد، این اختلافات را برطرف کنند.
سه بخش در قراردادهای بین المللی
وی در ادامه پیرامون قراردادهای بین المللی تصریح کرد: این قراردادها دارای سه بخش است که حداقل ده ماده دارد. بخش اول: شامل کلیه مشخصات طرفین قرارداد می شود که مشخصات شناسنامه ای و محل سکونت آنها را در بر می گیرد. بخش دوم: بخش عمومی قرارداد می باشد که به ذکر مفاد، موضوع، قیمت، فسخ، خسارتهای ناشی از انجام عدم تعهدات و قانون حاکم بر قرارداد اشاره دارد و همچنین موضوع فورس ماژور نیز جزء مواردی است که در قسمت عمومی قرارداد عنوان می شود. در ضمن به این نکته نیز باید اشاره کرد که چگونگی حل اختلافات، ضمانت نامه، بیمه و جبران خسارت مالی نیز در این قسمت می باشد. بخش سوم: این بخش شامل شرایط خصوصی می شود که طرفین، مواردی را برای خودشان مد نظر قرار می دهند که بر اساس آن، در این بخش به طور کامل عنوان می شود. میری در پایان با بیان این مطلب که تنظیم قرارداد یک امر کاملا تخصصی است، عنوان کرد: شما می توانید از یک وکیل بین الملل یا کسانی که تنظیم قرارداد را انجام می دهند، کمک بگیرید. همراه ما باشید تا در جلسه آینده، به شما آموزش دهم که چطور می توانید یک قرارداد کامل را تنظیم کنید.