یک سال و نیم پیش بازی های جام جهانی در کشور قطر اولین کشور جهان عرب و سومین کشور آسیایی برگزار شد.
در سال ۲۰۱۰ با نسبت دادن اتهامات مالی سنگین به رئیس فدارسیون بین المللی فوتبال (FIFA) که منجر به اخراج رئیس این فدارسیون شد میزبانی بزرگترین تورنمنت ورزشی جهان به قطر رسید.
اینکه این میزبانی چگونه به قطر رسید موضوع بحث ما نیست.
موضوع اصلی ما حول این محور است که قطر از میزبانی چه هدفی را دنبال می کرد؟
برای رسیدن به اهدافش چه برنامه ریزی هایی انجام داد؟
آیا فقط یک اتفاق ورزشی بود یا چیزی دیگر؟
آشنایی با قطر
قطر یکی از کوچکترین کشورهای حاشیه خلیج فارس دارای تقریبا ۳ میلیون نفر جمعیت ثروتمند و با قدرت اقتصادی بالا است.
قطر ثروت و قدرت خود را مدیون ذخایر نفت و گاز موجود در کشور است.
به طوری که امروزه به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای صادر کننده نفت و گاز جهان شناخته می شود.
قطر سالیان سال در فکر ترویج فرهنگ، آداب و رسومش در دنیا است.
قطر برای این منظور از هیچ کاری دریغ نکرد.
احتمال آن وجود دارد از میزبانی جام جهانی به عنوان مهمترین هدف برای آشنایی دنیا با قطر استفاده کرده است.
بنابراین فوتبال به عنوان مبنای حرکت قطر برای ارتباطات با دنیا شناخته می شود.
از جمله اقدامات قطر برای رسیدن به این هدف شامل: تبلیغات روی پیراهن ورزشی بزرگترین باشگاه های دنیا، خرید باشگاه های بزرگ اروپایی توسط مقامات قطری، برگزاری جام جهانی و حتی پیشنهاد برگزاری المپیک ۲۰۳۶ هستند.
قطر برای جام جهانی چه کرد
آماده سازی زیر ساخت های لازم برای اجرای برنامه و استراتژی مورد نظر نیازمند هزینه و سرمایه گذاری های سنگینی بود که قطر به بهترین شکل ممکن از عهده آن برآمد.
به عنوان مثال شرکت هواپیمایی Qatar Airways در زمان بیماری کرونا در حالی که اکثر کشورهای دنیا در قرنطینه کامل بودند پروازهایش را به ۳۰ کشور ادامه داد.
پرواز با مسافرین کم و همچنین مسافرینی که اکثرا کارمندان این شرکت هواپیمایی بودند اگرچه برای قطر هزینه های سنگینی داشت ولی بعد از پاندومی کرونا Qatar Airways به عنوان بهترین ایرلاین در دنیا شناخته شد.
همچنین نماد جام جهانی قطر که چندین سال بر روی آن کار کردند تا دوستانه ترین حالت ممکن از فرهنگ پوشش مردم قطر به دنیا معرفی شود که با استقبال تماشاچیان و توریست ها همراه بود.
اما یکی از مهمترین اقدامات قطری ها ساخت اولین ورزشگاه موقتی تاریخ جام های جهانی است.
ورزشگاه ۹۷۴ در محوطه ساحلی و در نزدیکی بندر دوحه که مهمترین بندر تجاری این کشور است با ۹۷۴ کانتینر بازیافتی ساخته می شود.
حتی این عدد ۹۷۴ هم اتفاقی نیست و احتمالا برای اعتماد سازی و جا انداختن پیش شماره ارتباط بین المللی این کشور (۹۷۴+) است.
نتیجه اقدامات قطر
با توجه به این موضوعات می توان به این نتیجه رسید که هدف قطر هم از برگزاری جام جهانی در این کشور صرفا جنبه ورزشی نداشته است.
قطر به دنبال گسترش فرهنگ تجاری و همچنین پررنگ تر کردن نقش خود در بازارهای جهانی بوده است.
نظر شما چیست؟
قطر بعد از جام جهانی
باید بررسی کنیم که قطر بعد از جام جهانی چه کرد؟
آیا برگزاری جام جهانی برای پیشرفت این کشور مثمر ثمر بود یا اینکه متضرر شدند؟
قطر در تمام این سال هایی به دنبال میزبانی بازی های المپیک بود.
همچنین در هر دوره علاقه خود برای برگزاری بازی ها را کتمان نمی کرد و در صدر این درخواست ها قرار دارد.
به عنوان مثال درخواست المپیک ۲۰۲۰، ۲۰۲۴، ۲۰۲۸ از جانب قطر پیش از برگزاری رقابت های جام جهانی اتفاق افتاد.
کشوری که هنوز آزمون و خطا جام جهانی رو انجام نداده بود.
اما بعد از برگزاری رقابت جام جهانی مصر بر اجرای بازی های المپیک در این کشور شدند.
درنتیجه برای بازی های جام جهانی در ۲۰۳۲ یا ۲۰۳۶ درخواست خود را ارسال کردند.
تب و تاب قطر برای برگزاری این مسابقات بعد از جام جهانی این کشور بیشتر شد.
این مسئله می تواند دلیلی محکم بر رسیدن قطر به اهدافش از برگزاری جام جهانی باشد.
اما پیش تر بیان کردیم قطر با ثروتی که دارد حاضر به صرف هزینه های گزافی برای رسیدن به اهداف خود است.
آینده قطر
رهبران این کشور معتقدند هیچ کاستی در این مسیر بعد از جام جهانی وجود نخواهد داشت.
همچنین روی پروژه بعدی با توجه به ثروت و قدرتی که دارند کار خواهند کرد.
منظور از این پروژه بعدی احتمالا المپیک ۲۰۳۶ است.
این کشور برای برگزاری جام جهانی بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در آماده سازی زیرساخت ها هزینه کرد.
در حالی که بیشترین انتقادات به خاطر رفتار با کارگران مهاجر، ادعاهایی مربوط به خرید جام جهانی از FIFA و همچنین زنده ماندن در بحران های منطقه ای را به جان خرید.
قطر تهدیدها و فرصت ها
آنچه قطر به عنوان یک کشور بسیار کوچک در حوزه خلیج فارس به آن نیاز داشت نخست هژمونی ژئوپولتیک و دیگری نفوذ فرا مرزی بود.
این دو مبحث سیاسی - ایدئولوژی و فرهنگی را می توان بررسی کرد.
درآمد بسیار زیاد قطر از بزرگترین میدان گازی و بهره گیری از مشاوران بریتانیایی و هندی موفق در مباحث اقتصادی سبب سرمایه گذاری های استراتژیک بازوهای قدرتمند اختاپوسی آن شدند که صد البته به تنهایی کافی نبودند.
قطر برای آنکه بتواند منافع ملی خود را از نظر توسعه اقتصادی تامین کند به موازنه ی منفی و ایجاد رقابت بین شرق و غرب روی آورد.
از سوی دیگر به اهرمی نیاز داشت تا بتواند فراسوی مرزهایش را تحت تاثیر قرار دهد که دو مقوله ایدئولوژی و رسانه را به عنوان ابزاری قدرتمند به کار بست.
در مباحث ایدئولوژی می توان حمایت مالی از گروه های تکفیری را نام برد که از حوصله بحث خارج است اما برای روشن شدن مطالب بعدی یادآوری آن الزامی بود.
اما مبحث رسانه یکی از مهمترین اهرم های سیاسی و اقتصادی قطر در دنیای پر هیاهوی امروز است.
این مبحث مقوله دیگر هژمونی این کشور به حساب می آمد.
شبکه تلویزیونی الجزیره که یکی از تاثیرگذار ترین منابع خبری است متعلق به قطر می باشد.
یقینا خبرگزاری و شبکه های خبری هزینه های گزافی را تحمیل می کنند.
اما اینکه چرا بعضی از دولت ها و حتی بخش های خصوصی این مخارج سنگین را تقبل می کنند همان گستره نفوذ و اقتدار است.
امروزه نفوذ و هژمونی اقتصادی فراتر و غالب بر قدرت سیاسی و نظامی شده چرا که افکار عمومی را نیز بیشتر به خود جلب و جذب می کند.
زیرا رفاه، آسایش و آرامش هر ملتی ابتدا بر حول محور اقتصاد می گردد.
قطر امروز می داند که جلب نظر و جذب سرمایه خارجی مسلتزم فراهم ساختن بستر، امکانات، تبادل فرهنگ و تجارت به صورت تلفیقی است.