اگر شما قصد دارید که محصولی را به کشورهای مختلف صادر کنید، طبق قوانین نیاز به اخذ مجوز یا پروانه صادراتی از سازمان گمرک دارید تا بدون هیچ گونه مشکلی کالا را از کشور خارج کرده و به دست مصرف کنندگان خارج از کشور برسانید.
اخذ پروانه برای صادرات کالا
با توجه به ارزش پایین واحد پول کشور، تعداد زیادی از تولید کنندگان و کسانی که در حوزه های مختلف اقتصادی کشور فعالیت دارند، قطعا علاقه زیادی به صادرات و جذب مشتری خارجی دارند؛ به همین خاطر یکی از بخشهایی که باید به آن توجه زیادی داشت بحث صادرات و نحوه ارسال محصولات به کشورهای دیگر است. 
اکنون سوالی که به وجود می آید این است که ارسال کالا به خارج از کشور به چه مراحلی نیاز دارد؟ یکی از مهم ترین بخشهای صادرات، اخذ پروانه صادراتی است که با دریافت آن از گمرک می توان به سادگی درآمد ارزی داشت. مشخص است که گسترده بودن بازارهای خارجی و وجود مشتریهای متنوع باعث شده تا بیشتر به اخذ این مجوز پی ببریم. مواردی مانند: مشخصات کالا، کد کشور مبدا، کد کشور مقصد، مشخصات وسیله حمل و نقل در عبور و خروج، نرخ ارز، مشخصات بانکی و جزئیاتی دیگر که مربوط به کالا می باشد در پروانه صادراتی درج می شود. البته به طور کلی در گمرک قوانین صادرات به سه قسمت متفاوت تقسیم می شود که عبارت است از:
- صادرات قطعی کالا
- صادرات مجدد کالا
- صادرات موقت کالا
صادرات قطعی مجدد و موقت کالا
صادرات قطعی: در این مدل صادرات کالاهایی که در داخل کشور تولید شده اند و یا مونتاژ می شوند به کشورهای خارجی صادر می شوند و دیگر به داخل کشور بازنمی گردند. با وجود اینکه در این روش صادراتی باید هزینه گمرکی پرداخت شود، اما شخص صادر کننده از پرداخت مالیات، سود بازرگانی و عوارض گمرک معاف می شود . در این روش معمولا کالا از خود کارخانه، انبار، سردخانه و یا سوله بارگیری شده و پس از تمام شدن بارگیری به گمرک ارسال می شود تا پروانه صادراتی بعد از تکمیل مراحل گمرگی صادر شود. سپس وسیله حمل و نقل کالای صادراتی به سمت مرز جهت خروج از کشور و حرکت به سمت کشور مقصد اقدام کند. صادرات مجدد: یکی از بهترین نوع از انواع روشهای صادراتی می باشد، در این روش کالا از کشوری دیگر به کشور وارد می شود و سپس با اعمال تغیراتی جزئی و کوچک به طور مجدد به کشورهای دیگر با قیمت بیشتری صادر می شود. این روش وقت و انرژی بسیار کمتری نیاز دارد و بازدهی بسیار بهتر و به صرفه تری نسبت به روشهای دیگر صادراتی دارد. آمریکا سالانه بیش از 200 میلیارد دلار درآمد و سود خالص حاصل از به کار بردن این روش کسب می کند. با توجه به شرایط جغرافیایی کشورمان فرصتهای بسیار خوبی در این زمینه وجود دارد که می توان از آن استفاده کرد و با کشورهای قاره آفریقا و منطقه جنوب شرق آسیا وارد تجارتهای پرسودی شد. 
صادرات موقت کالا: در این شیوه کالاهایی که به خارج از کشور فرستاده می شوند دوباره به کشور بازمی گردند. کالاهایی که برای عرضه در نمایشگاه های بین المللی صادر می شوند، پس از پایان نمایشگاه باید مجدد به کشور بازگردند. کالاهایی که برای تعمیرات و انجام عملیات خاص روی آنها از کشور خارج می شوند، پس از مدتی دوباره به کشور باز می گردند، این نوع کالاها اکثرا دستگاه های خاصی هستند که در مواردی خاص کاربرد دارند . در این روش شخص صادر کننده موظف است که اظهارنامه ای جهت خروج کالا از کشور برای گمرک تنظیم کند و برای عدم ایجاد مشکل در صادر کردن کالا آن را تحویل گمرک دهد و گاهی نیز برای گرفتن پروانه صادرات کالای مورد نظر باید تا وقتی که آن کالا می آید به گمرک کشور ضمانت دهد. در این نوع صادرات، در پروانه صادراتی که به تاجر یا صادرکننده می دهند، مدت زمانی که کالا به کشور بازمی گردد قید شده و در اختیار صاحب کالا قرار داده می شود . 
نحوه دریافت پروانه صادراتی
یکی از امور تخصصی و بسیار مهم در صادرات کالا، انجام دادن کارهای گمرکی صادرات آن کالا و گرفتن پروانه صادراتی است که به تجربه و مهارت بالایی در بحث صادرات، حمل و نقل و آشنایی با تشریفات گمرکی نیاز دارد. تولید کنندگان محصولات صادراتی و یا صادر کنندگان برای انجام تشریفات صادراتی و اخذ مجوزهای مورد نیاز برای صادرات می توانند طی سه مرحله اقدام کنند. مرحله اول: صادرات یکسری مدارک نیاز دارد که بسته به نوع محصول متفاوت است، مانند: گواهی بهداشت، گواهی استاندارد، کارت بازرگانی، packing list و موارد دیگر؛ برخی کالاها نیاز به مجوز صادرات دارند که مجوز مربوط به آن هم باید تکمیل شود. مرحله دوم: در این مرحله باید نحوه حمل و نقل کالا مشخص شود و با توجه به کشور مقصد، نوع کالا، نوع بسته بندی، حجم کالا و ارزش کالا بهترین روش برای ارسال بار از بین روشهای دریایی، هوایی، جاده ای یا ریلی بودن حمل و نقل زمینی آن انتخاب شود و با شرکتهای بین المللی فعال در زمینه حمل و نقل هماهنگیهای لازم انجام شود. البته می توان قبل از بارگیری کارهای گمرکی برخی کالاها را انجام داد و مستقیما کالا را بارگیری کرد تا صادرات آن انجام شود. در این مرحله در صورت ناقص بودن مدارک مورد نیاز از طرف شخص صادر کننده ممکن است سازمانهای مربوطه و گمرک مجددا درخواست تکمیل مدارک را دهند که موجب اتلاف زمان و تاخیر می شود. 
بدین سبب توصیه می شود با دقت در تهیه مدارک عمل کنید تا هزینه های بی مورد به شما تحمیل نشود و در وقت و زمان هم صرفه جویی گردد. مرحله سوم: پس از تکمیل مجوزهای لازم و ارائه آنها، پروانه صادراتی کالا برای شخص صادر کننده صادر می شود. پس از اخذ این پروانه کالای صادراتی روی وسیله حمل و نقل پلمپ می شود و پس از صادر شدن بارنامه توسط شرکت حمل و نقل بین المللی وسیله حمل و نقل اجازه خروج از مرز خروجی را گرفته و به سمت کشور مقصد حرکت می کند. در پایان صادر کنندگان موظف هستند در مدت زمان حداکثر شش ماه از تاریخ صادر شدن پروانه صادراتی، ارز به دست آمده حاصل از صادرات را به بانک مرکزی تحویل بدهند. مقدار آن با توجه به 95 درصد ارزش FOB محاسبه می شود؛ ارز وارد شده به صورت سپرده گذاری یا فروش به بانک، فروش به صرافی مجاز، واردات در مقابل صادرات توسط خود شخص صادر کننده یا یک شخص دیگر باید بازگردانده شود. نویسنده: رضا حمزه ای مشاور تجاری