هر وقت FOB را در معاملات صادراتی ببینیم منظور روش حمل و نقل نیست زیرا ممکن است با املا های متفاوت معنای مختلفی پیدا کند.
گروه FOB
اکثر ترم های اینکوترمی که مشخص می کنند، یا FOB است و CIF! بیشترین و متداول ترین موراد این دو مدل هستند. در گروه F یک مدل آن یعنی FOB بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. که شما بار را روی عرشه کشتی قرار می دهید. نکات مهم حمل و نقل کالا یک بحث، بحث هزینه ها است و بحث دیگر بحث حمل و نقل و یک بحث دیگری نیز وجود دارد که بحث ریسک و خطرات آن است. یعنی محصول اگر خراب و فاسد شود و یا هر اتفاق دیگری برای آن رخ دهد، مسئولیت آن در صورتی که بسته بندی آن طبق استاندارد های مرسوم نباشد، بر عهده شماست.
گروه F
گروه F سه مدل است، که عبارتند از FCA و FAS و FOB. اگر FCA را برای حمل و نقل بار انتخاب کنید، یعنی بار را سوار ماشین کرده و تا گمرک و یا بندر ارسال کنید. اگر قرارداد شما و خریدار محصولتان به این صورت منعقد شود، نکته آن در تحویل کالا در مبدا یعنی ایران است.
تفاوت گروه FAS و FOB
اگر قصد داشته باشید در حالت FAS قرارداد ببندید، بار تا کشتی می رسد و کنار کشتی تخلیه می شود و دیگر مسئولیتی برای شما ندارد. ولی اگر FOB بخواهید کار کنید، بار تا کشتی حمل شده و سوار عرشه کشتی می شود و پس از آن که بار روی عرشه قرار گرفت، مسئولیت آن بر عهده مشتری است.
همه محصولات روی ارشه کشتی نمی روند
یک سری از محصولات هستند مانند مواد پتروشیمی که نمی توان اینگونه محصول و مواد را داخل کانتینر قرار داد. باید با دستگاه ها و پمپ ها حمل شده و در یک سری از مخازن ها قرار بگیرند.
قرار گرفتن بار داخل و روی کشتی
در کشتی ها این طور نیست که همه بار ها روی کشتی قرار بگیرند، برخی از بار ها داخل کشتی تا سر پر می شوند و سپس روی کشتی قرار گرفته و از سقف بالا آمدند. پس همین که بار روی کشتی قرار بگیرد کافیست. کشتی توقف کند و یا هر اتفاق دیگری برای بار و کشتی بیفتد، هیچ مسئولیتی برای شما ندارد.
تفاوت FOB و F.O.B
به عنوان مثال با کشتیرانی صحبت می کنید. ولی آن ها مانند شما FOB را با سه حرف بزرگ کنار هم نمی نویسند و به صورت F.O.B می نویسند. در این صورت منظور شما و کشتیرانی یکی نیست.FOB در کشتیرانی و در ترم های صادراتی کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. اگر دیدید کشتی رانی به صورت F.O.B نوشته بود باید بگویید منظورتان این نیست و منظور شما FOB در اینکوترم است. پس FOB در صادرات ها و قرارداد ها یک معنی دارد و در کشتیرانی یک معنی دیگر! به عنوان مثال باری که قرار است روی عرشه کشتی حمل شود. در آن جا یک سری جرثقیل هایی وجود دارند که بار را از روی ماشین ها برداشته و روی عرشه کشتی قرار می دهند. زمان هایی است که تعریف کشتیرانی از FOB این است که بار با زنجیر هایی با دست کشیده شده و روی کشتی قرار بگیرند. پس باید حواستان به این موضوع باشد که بار چگونه تا عرشه کشتی حمل می شود!
اتمام مسئولیت فروشنده
وقتی شما بار را روی کشتی قرار می دهید، در واقع از گمرک خارج شده و مشتری شما خیالش از این بابت راحت است که روزی گمرک ایران نمی تواند معترض شود که این محصول برای ایران است. پس زمانی که بار روی عرشه کشتی قرار می گیرند به این معناست که انگار از مرز خارج شده است. نکته اینجاست که وقتی بار روی عرشه کشتی قرار گرفت، بارنامه آن نیز صادر می شود. یعنی کشتیرانی بارنامه ای صادر می کند که در آن نوشته شده است که چند کانتینر و در چه بسته بندی هایی بار از فروشنده تحویل گرفته شد. چند نسخه بارنامه صادر می شود و می توانید یکی از آن ها را به مشتری تحویل دهید، تا خیالش راحت تر شود.