در این مقاله سعی شده تا برای تجاری که در حوزه محصولات کشاورزی فعال هستند و صادرات انجام می دهند نکات قابل توجهی بیان شود که به آن توجه کنند و افرادی که قصد دارند به تازگی وارد این حوزه شوند با دید بازتری عمل نمایند.
آنالیز محصولات کشاورزی
بعضی از افرادی که کشاورز هستند و خود تولیدکننده هستند، تمایل دارند که محصولات خود را صادر کنند و یا افرادی که خود تولید کننده نیستند اما مایل به صادرات کردن محصولات کشاورزی به کشور های اطراف هستند و به دنبال سودآوری فراوان هستند.
در حال حاضر، در ایران به دو صورت محصولات تولید می شوند: گلخانه ای و باغی. عمده محصولاتی که در شهرهای دیگر در چهار فصل در حال تولید شدن هستند. مانند خیار و کیوی محصولاتی هستند که در گلخانه پرورش می یابند. کسانی که تمایل دارند وارد این حوزه شوند باید به این نکات توجه کنند.
محصولاتی مانند خشکبار و مرکبات، محصولاتی هستند که به صورت باغی تولید می شوند. اما به صورت فصلی هستند. امکان دارد مرکبات در یک فصلی از سال تولید شود، در سردخانه نگهداری شوند و پس از مدتی در فصل هایی که تولید نمی شوند به کشور های دیگر صادر شوند.
به عنوان مثال، سیب به صورت باغی تولید می شود. سپس برای نگهداری محصول تغییرات انجام می دهند. سه الی چهار ماه در سردخانه نگهداری می شود و در نهایت به کشور هدف صادرات می شود.
ظرفیت کشور ایران در محصولات کشاورزی
ظرفیت کشور ایران در صادرات کردن محصولات کشاورزی بسیار بالا است. همان طور که می دانید، ایران در حال تولید بسیاری از محصولات کشاورزی است و پتانسیل صادر کردن آنها را دارد.
به عنوان مثال، در شهری مانند دزفول، در حال حاضر کشت کاهو و صیفی جات بسیار رونق دارد. فردی که در دزفول زندگی می کند یا تامین کننده محصول را پیدا کند، به راحتی می تواند محصول را به خارج از کشور صادر کند.
افرادی که در شهر همدان هستند می توانند در زمینه صادرات سیر فعالیت کنند. یا ارومیه ای ها و اصفهانی ها می توانند محصول سیب را که به صورت عمده در حال تولید شدن هست را صادر کنند. افرادی که در شمال کشور هستند می توانند به صادرات کیوی فکر کنند. هر چند که مرکبات نیز جای خود را دارد اما کیوی سهم سود بیشتری دارد.
اهالی شهر کرمان می توانند در زمینه زیره و پسته فعالیت کنند و به همین صورت هر شهری می تواند محصولی که در حال تولید شدن است را صادر کند.
- بیشتر بخوانید: محصولات کشاورزی
سهم صادرات ایران در محصولات کشاورزی
در این مورد دو کمبود وجود دارد: یک تحریم و دو رعایت نکردن تکنیک هایی که وجود دارند.
کشورهای اروپایی برای خرید محصول، نکاتی را ذکر می کنند. مانند بسته بندی های شکیل و .... اگر صادر کنندگان به این موارد توجه کنند و نیاز مشتری را بفهمند به راحتی می توانند صادرات کنند.
آمار صادرات محصولات کشاورزی از ایران
در حال حاضر، تقریبا ۹۰ میلیارد دلار محصولات کشاورزی به صورت عمده صادر می شوند. که با توجه به شرایط محدودی که وجود دارد این آمار سهم فوق العاده ای است. اما فعالان اقتصادی باید به این نکته توجه داشته باشند که نیاز مشتری چیست و با چه شرایط و کیفیتی درخواست کرده است. با رعایت کردن این موارد ایران می تواند به ارقام بالاتری در این رده برسد.
کشورهای صادراتی ایران
ایران بر اساس پتانسیل بالا و موقعیت جغرافیایی خوبی که برای صادر کردن دارد، می تواند از بندرهای مختلف بار را ارسال کند.
به عنوان مثال، از بندر شهرهای شمالی می توانیم بار را به روسیه ارسال کنیم. شما در نظر بگیرید که کشور ترکیه بار خود را از کشور روسیه می گیرد. پس چرا ایران نتواند بار محصولات کشاورزی خود را به روسیه بفرستد؟
این مسئله راحتی است. مسافت روسیه از ایران به نسبت کمتر از مسافت ایران به ترکیه است. و این برای کسی که تمایل دارد به این حوزه وارد شود مزیت محسوب می شود.
محصولات صادراتی ایران
محصولاتی مانند انگور، سیب، پرتقال، خرما که در جنوب ایران به صورت عمده در حال تولید شدن است. هر چند که کشور هدف کشوری مانند عراق که خودش خرما دارد، نیست. اما با بسته بندی شکیل می توانیم خرما را به این کشورها نیز صادر کنیم.
ما می توانیم به راحتی تمام محصولات را صادر کنیم. سیب زمینی، یکی از محصولاتی است که در حجم بالایی صادر می شود. هندوانه را به صورت عمده به عراق می فرستیم.
اما محصولی مانند پرتقال که هم صادراتی است و هم وارداتی است نباید برای تاجر نگرانی به وجود آورد. چون هیچ اشکالی ندارد محصولی که صادر می شود، وارد هم بشود.
محصولاتی مانند انبه، تمشک، توت فرنگی، نارگیل و تمام میوه های استوایی، وارداتی هستند.
نقاط قوت و ضعف ایران در محصولات صادراتی
دو بحث عمده وجود دارد که یک تاجر باید برای صادر کردن محصول خود به کشورهای دیگر به آنها توجه کند.
یک سورتینگ و دوم بسته بندی محصول است.
در روز اول که سورتینگ است. اگر بخواهیم محصولی مانند سیب یا انار را به کشورهای دیگر صادر کنیم، باید توجه کنیم که کشورهای اروپایی محصول سیب را به یک اندازه نیاز دارند.
مثلا با کشوری مانند هند وارد مذاکره شدید، آنها سیب را با وزن ۲۵۰ گرم نیاز دارند. کشورهایی هستند که میزان خاصی از میوه را از شما درخواست می کنند. و اگر شما بار را به صورت عمده ارسال کنید، صورت خوشی ندارد.
مثلا در یک کانتینر محصول پرتقال را جا داده و ارسال کنید. در این صورت، هیچ هزینه افزوده برای تاجر وجود ندارد. اگر به دنبال سود است، حتما باید محصولات خود را بسته بندی کند.
در بحث سورتینگ، حتما باید محصولات را جداسازی کنید. بسته بندی خوبی داشته باشید. اگر بسته بندی خوب باشد، کشوری مانند ترکیه دیگر از روسیه خرید نمی کند.
چون تاجران ایران محصول را خوب بسته بندی نمی کنند، تا بار به ترکیه می رسد، فاسد می شود. به دلیل تجربه های ناموفق، ترکیه از ایران کمتر خرید می کند.
برای صادر کردن محصولی مانند خیار و محصولاتی که نیاز به واکس زدن و شست و شو دارند، اگر این موارد را اعمال کنیم به راحتی می توانیم تجارت پرسودی داشته باشیم.
بحث بعدی، بحث بسته بندی است. بیشتر افراد جذب محصولی می شوند که بسته بندی خوبی دارد. تاجر نیز باید بداند که کشور هدف چه نوع بسته بندی را دوست دارد.
این می تواند یک نقطه قوت و ضعف باشد که اگر بتوانیم درست سورتینگ را انجام دهیم و بسته بندی کنیم، می تواند نقطه صعود ما باشد.
قیمت و کیفیت محصولات کشاورزی تا چه در صادرات و فروش موثر هستند؟
این امر برای تاجران بسیار مهم است. تاجر به جای اینکه از کشور دیگری محصول را بخرد، ارزان تر و در مدت کمتری دریافت کند. پس باید کیفیت را نیز در نظر بگیریم. کشوری محصول را با کیفیت بالاتری می خواهد و کشور دیگری همان محصول را با کیفیت پایین تر درخواست می کند.
وقتی تاجران به این نکته توجه می کنند که مشتری چه نوع محصولی را درخواست کرده است به راحتی می توانند صادرات کنند. اما اگر نیاز مشتری را پاسخ ندهند، مشتری دیگر از آنان خرید نمی کند و به کس دیگری مراجعه می کند.
نحوه حمل و نقل محصولات کشاورزی در بازار جهانی
یکی از مهم ترین مباحث، حمل و نقل است. امکان دارد شما بار میوه را فرستاده اید و با ایجاد مشکلی مجبور شود دو هفته در گمرک بماند. پس حتما باید محصولات را با ماشن های یخچال دار بفرستید. که اگر در فصل های تابستان یا بهار مشکلی در بار به وجود آید، فاسد نشوند.
امروزه، در دزفول، محصولات کشاورزی را با کیسه های نانو بسته بندی می کنند. که اگر محصول چند روزی روی عرشه کشتی یا گمرک بماند، آسیبی نبیند. در این صورت تاجری که از شما خرید کرده است، بار دوم نیز از شما خرید می کند.
رقابت محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی به چه صورت است؟ آیا ایران میتواند با کشورهایی که در این زمینه فعالیت دارند رقابت کند یا خیر؟
در حال حاضر، ایران، محصولات کشاورزی را به صورت عمده با قیمت پایین صادر می کند. زیرا ارزش پول ایران پایین است. به فرض ما محصولی را در ایران کیلویی ۱۰ هزار تومان خریداری می کنیم. اما می توانیم از کشور روسیه دو برابر یا سه برابر خرید کنیم.
ایران می تواند هم از نظر کیفیت و هم از نظر قیمت با کشورهای دیگر رقابت کند. اگر به سورتینگ ها و بسته بندی ها دقت شود و شناخته شویم. تا اگر فردی در ارمنستان قصد خرید عمده از ما داشته باشد، بتواند ما را پیدا کند. که در صورت تامین نیازهایش بتوانیم صادرات راحتی داشته باشیم.
چطور می توان مشتری ها را در بازار جهانی پیدا کرد؟ یکی از این راه ها، برندسازی است. تاثیر برندسازی در صادرات چقدر است؟
در حال حاضر، ایران یا در حال تولید کردن محصولات است یا صادرات کردن. حال چطور خود را به دیگران بشناسانیم؟ چطور مشتری به ما اعتماد کند که خرید عمده داشته باشد؟
ما باید در راستای مراحلی که مشتری عمده خریداری می کند قرار بگیریم تا مشتری ما را ببیند و با ما ارتباط بگیرد. از طریق دادن خدماتی که نیاز مشتری است و در نهایت او را جذب کنیم.
یک پیشنهادی که به تاجران می شود این است تاجری که محصول را به صورت عمده تولید می کند ولی برندسازی و تبلیغات ندارد. بازار هدف را نشناسید. مثلا چه کشوری زیره نیاز دارد؟ یا زعفران. تاجر باید بداند که آیا این محصول شناخته شده است؟ زعفران در جهان شناخته شده است اما محصولی مانند کفش نیاز است که در ابتدا با دادن سمپل یا نمونه، محصول خود را بشناسانید. تمام این موارد در صادرات کردن میتوانند موثر باشند.