امروزه اهمیت نظافت و پاکیزگی در میان مردم جهان باعث شده که شوینده ها و پاک کننده ها جایگاه ویژه ای در زندگی و حیات انسانها پیدا کنند؛ بنابراین تجارت و صادرات مواد شوینده نیز افزایش یافته و این محصولات با دارا بودن مجوزهای بهداشتی به پانزده کشور جهان صادر می شوند و لازم است راه های رفع ممنوعیت آن را بدانیم.
در دنیای مدرن امروزی که بهداشت و سلامتی یکی از فاکتورهای نشان دهنده توسعه یافتگی برای جوامع به حساب می‌آید، مواد شوینده و پاک کننده ها اهمیت زیادی دارند و نقش این مواد در بالا بردن سطح زندگی، رفاه و سلامتی بیش از پیش آشکار شده است.
- بیشتر بخوانید: مواد شوینده اصفهان
صادرات مواد شوینده
تولید مواد شوینده در کشور ایران قدمتی طولانی دارد و به دهه 1330 هجری شمسی باز می گردد. در حدود سالهای 1332 تا 1334 با ورود پودر شوینده نانو به شهرهای بزرگ، کاربرد این مواد به شکل امروزی متداول شد. رشد فرهنگ جامعه و افزایش آگاهی مصرف کنندگان، باعث بالا رفتن میزان مصرف محصولات شوینده در پنج دهه اخیر شده است.
این افزایش مصرف، بالا رفتن تولید و ارتقای سطح کیفی محصولات شوینده را نیز در پی داشته است. ظرفیت تولید داخلی با حدود 220 تولید کننده، برابر با 4 میلیون تن است که از این ظرفیت تنها 1.5 میلیون تن تولید می شود و این تولید نه تنها بیش از دو برابر مصرف مورد نیاز کشور است، بلکه بخشی از محصولات موجود در بازار داخل نیز کاملا وارداتی هستند.
عمده محصولات وارداتی، مواد میانی برای تولید محصول نهایی بوده و عمده محصول صادراتی از دسته محصولات نهایی است؛ به همین دلیل، صنعت شوینده در دسته صنایع بزرگی طبقه بندی می شود که رشد آن نمایانگر پیشرفت آن جامعه است.
در حال حاضر ظرفیت مواد شوینده حدود 1 میلیون و 500 هزار تن است و پودر حدود 450 هزار تن که تولید آن برای بازاریابی در ایران حدود 500 تن می باشد. صنعت مواد شوینده در بازار ایران یکی از بزرگ ترین صنایعی است که دارای ظرفیت بسیار بالایی برای صادرات محصولات خود به کشورهای دیگر و بازارهای جهانی می باشد.
بازار مصرف داخل کشور معادل 175 هزار تن شامپو، 70 هزار تن صابون، 20 هزار تن خمیر دندان و 170 هزار تن مایع دستشویی در 4 فصل اخیر برآورد شده است. مواد اولیه این صنعت عمدتا 80 درصد از پتروشیمیها تامین شده و قیمت محصولات تولیدی به صورت ماهانه و هفتگی به روز رسانی می شوند.
برخلاف غنی بودن کشور از منابع نفت و گاز، بعضا شرکتها در تامین مواد اولیه با مشکل مواجه می شوند. در این صنعت بیش از بیست نوع ماده اصلی وجود دارد که در بین آنها می توان به پلی اتیلن، آلکیل بنزن خطی، پلی اتیلن ترفتالات، الکل چرب اتوکسیله، پلی پروپیلن، آتروپین، تری سدیم فسفات، سدیم سولفات، سدیم سیلیکات، سدیم، اسانسها، آنزیمها و انواع رنگها اشاره کرد. محصولات این صنعت به ترتیب عبارت اند از:
- انواع پودرهای شوینده مانند: لباسشویی ماشینی و دستی.
- انواع مایعات شوینده مانند: ظرفشویی، دستشویی، کفشویی و شیشه پاک کن.
- انواع مایعات سفید کننده، ضد عفونی کننده و خوشبو کننده.
- انواع مواد جامد یا مایع شوینده و تقویت کننده مانند: صابون، خمیر دندان و شامپو.
در سال 2020 ارزش صادرات شوینده ها در دنیا بالغ بر 14 میلیارد دلار آمریکا بوده است. ارزش کلی شوینده های صادراتی از سال 2016 که ارزش محموله های پودرهای شوینده به 9.7 میلیارد دلار رسید به طور متوسط 43.9 درصد افزایش یافت؛ از سال 2019 تا 2020، صادرات شوینده ها 19.8 درصد افزایش یافته است.
صادرات مواد شوینده به کشور های جهان
چین، آلمان، ایالات متحده، لهستان و اندونزی پنج کشور اصلی صادر کننده شوینده ها هستند. این گروه از تامین کنندگان بین المللی شوینده ها، 37 درصد از کل درآمد شوینده های صادراتی جهانی را در طول سال 2020 تشکیل می دهند. تامین کنندگان در اروپا بیشترین جریان درآمد را از شوینده های صادراتی در طول سال 2020 با محموله هایی به ارزش 5.8 میلیارد دلار داشتند که 41.4 درصد از کل جهانی بوده است.
صادر کنندگان آسیایی با 39.5 درصد در رده دوم قرار گرفتند در حالی که 12.2 درصد از محموله شوینده های بین المللی از آمریکای شمالی بودند. درصد کمتری از تامین کنندگان صابون در آمریکای لاتین با 3.2 درصد به استثنای مکزیک بودند، اما کارائیب و آفریقا 2.6 درصد و اقیانوسیه 1.1 درصد به رهبری استرالیا و نیوزلند بود.
15 کشوری که بالاترین ارزش دلاری مواد شوینده نانو را در سال 2020 داشتند عبارت اند از:
- چین: 1.38 میلیارد دلار، 9.9 درصد از کل صادرات
2- آلمان: 1.36 میلیارد دلار، 9.8 درصد 3- ایالات متحده: 1 میلیارد دلار، 7.2 درصد 4- لهستان: 735.5 میلیون دلار، 5.3 درصد 5- اندونزی: 683.2 میلیون دلار، 4.9 درصد 6- ژاپن: 655 میلیون دلار، 4.7 درصد 7- مالزی: 563.9 میلیون دلار، 4 درصد 8- ایتالیا: 561.7 میلیون دلار، 4 درصد 9- فرانسه: 560.3 میلیون دلار، 4 درصد 10- بریتانیا: 536.1 میلیون دلار، 3.8 درصد 11- ترکیه: 525.8 میلیون دلار، 3.8 درصد 12- هلند: 496.3 میلیون دلار، 3.6 درصد 13- کانادا: 416.6 میلیون دلار، 3 درصد 14- تایلند: 341.8 میلیون دلار، 2.4 درصد 15- کره جنوبی: 285.8 میلیون دلار، 2 درصد از نظر ارزش، 15 کشور فهرست شده 72.4 درصد شوینده های صادراتی جهانی را در سال 2020 به عهده داشته اند. در میان صادر کنندگان برتر، سریع ترین رشد صادرات از سال 2019 تا کنون مربوط به چین با 109.9 درصد افزایش، کره جنوبی 47.6 درصد، ترکیه 43.2 درصد و لهستان با 32.6 درصد افزایش بوده است. سهم سایر کشورها در جداول زیر ذکر شده است.
| RANK | EXPORTER | WASHING POWDERS(us$) | 2019-20 |
| 1. | China | $1,380,561,000 | +109.9% |
| 2. | Germany | $1,362,881,000 | +8.6% |
| 3. | United States | $1,002,724,000 | +6.7% |
| 4. | Poland | $735,535,000 | +32.6% |
| 5. | Indonesia | $683,169,000 | +11.8% |
| 6. | Japan | $654,964,000 | +11.9% |
| 7. | Malaysia | $563,901,000 | -0.1% |
| 8. | Italy | $561,688,000 | +15.3% |
| 9. | France | $560,329,000 | +13.7% |
| 10. | United Kingdom | $536,072,000 | +12.4% |
| 11. | Turkey | $525,841,000 | +43.2% |
| 12. | Netherlands | $496,303,000 | +28.6% |
| 13. | Canada | $416,635,000 | +23.7% |
| 14. | Thailand | $341,756,000 | +23% |
| 15. | South Korea | $285,831,000 | +47.6% |
| 16. | Mexico | $280,998,000 | +43.3% |
| 17. | Spain | $269,157,000 | +34.4% |
| 18. | Singapore | $212,595,000 | +17.6% |
| 19. | Israel | $208,176,000 | +105.4% |
| 20. | Belgium | $189,049,000 | +32.2% |
| 21. | Czech Republic | $169,549,000 | +20.8% |
| 22. | United Arab Emirates | $153,691,000 | -58.8% |
| 23. | India | $149,029,000 | +32.3% |
| 24. | South Africa | $146,016,000 | -3.9% |
| 25. | Russia | $139,723,000 | +24% |
| 26. | Australia | $129,980,000 | +11.5% |
| 27. | Honduras | $110,768,000 | +117.4% |
| 28. | Brazil | $104,612,000 | +10.1% |
| 29. | Sweden | $104,304,000 | +20.9% |
| 30. | Vietnam | $103,671,000 | +16.4% |
| 31. | Guatemala | $88,629,000 | +38.1% |
| 32. | Denmark | $82,149,000 | +39.4% |
| 33. | Switzerland | $79,569,000 | +9.8% |
| 34. | Kenya | $76,528,000 | +25.6% |
| 35. | Saudi Arabia | $72,775,000 | -11.7% |
| 36. | Austria | $65,611,000 | +65.2% |
| 37. | Greece | $62,523,000 | +51% |
| 38. | Hungary | $60,437,000 | +31% |
| 39. | Colombia | $54,069,000 | +5% |
| 40. | Bahrain | $43,675,000 | -41.4% |
| 41. | Bulgaria | $37,864,000 | +83.2% |
| 42. | Slovakia | $34,518,000 | -6.6% |
| 43. | Slovenia | $34,468,000 | +6.5% |
| 44. | Portugal | $33,218,000 | -22.8% |
| 45. | Romania | $28,989,000 | +15.4% |
| 46. | Ivory Coast | $27,677,000 | -69.9% |
| 47. | Egypt | $26,661,000 | -26% |
| 48. | New Zealand | $24,454,000 | +69.7% |
| 49. | Argentina | $24,285,000 | +37.5% |
| 50. | Pakistan | $22,687,000 | +22.2% |
| 51. | Philippines | $22,140,000 | +8.2% |
| 52. | Ukraine | $20,943,000 | +48.1% |
| 53. | Hong Kong | $18,945,000 | -3.7% |
| 54. | Jordan | $18,762,000 | +63.9% |
| 55. | Serbia | $17,810,000 | +27% |
| 56. | Lithuania | $17,577,000 | +36.9% |
| 57. | Uganda | $16,681,000 | +1.8% |
| 58. | Taiwan | $16,023,000 | +0.6% |
| 59. | Dominican Republic | $15,366,000 | +98% |
| 60. | Morocco | $15,113,000 | -9.6% |
| 61. | Croatia | $15,095,000 | +8.4% |
| 62. | Latvia | $13,082,000 | +35.4% |
| 63. | Lebanon | $11,211,000 | +10% |
| 64. | Peru | $10,276,000 | +41.8% |
| 65. | Belarus | $10,184,000 | -11% |
| 66. | Ireland | $10,145,000 | +3.3% |
| 67. | Zambia | $9,812,000 | -15.6% |
| 68. | Costa Rica | $8,953,000 | +58.7% |
| 69. | Luxembourg | $8,857,000 | +29.4% |
| 70. | Estonia | $8,434,000 | +44.5% |
| 71. | Norway | $8,395,000 | +3.7% |
| 72. | Cameroon | $6,777,000 | +4.1% |
| 73. | Kazakhstan | $6,738,000 | -10.3% |
| 74. | Syrian Arab Republic | $5,743,000 | +25.2% |
| 75. | Ecuador | $5,685,000 | -1.7% |
| 76. | Senegal | $5,550,000 | +11.7% |
| 77. | Chile | $5,423,000 | +34.2% |
| 78. | Paraguay | $5,279,000 | -17.9% |
| 79. | Finland | $4,589,000 | +40.7% |
| 80. | Nigeria | $4,389,000 | -46.3% |
| 81. | Mauritius | $4,010,000 | +0.2% |
| 82. | Tanzania | $4,003,000 | +25.2% |
| 83. | El Salvador | $3,898,000 | +19.8% |
| 84. | Ghana | $3,542,000 | -50.1% |
| 85. | Iran | $2,782,000 | -40.4% |
| 86. | Uzbekistan | $2,687,000 | -15.1% |
| 87. | Tunisia | $2,668,000 | -67.5% |
| 88. | Togo | $2,222,000 | +274.7% |
| 89. | Panama | $2,199,000 | +29% |
| 90. | Cyprus | $2,131,000 | +58.8% |
| 91. | North Macedonia | $1,623,000 | +18.8% |
| 92. | Jamaica | $1,488,000 | +18.9% |
| 93. | Macao | $1,480,000 | -34.9% |
| 94. | Nicaragua | $1,403,000 | +17.7% |
| 95. | Kuwait | $1,341,000 | -85.5% |
| 96. | Bosnia/Herzegovina | $1,302,000 | +86.8% |
| 97. | Aruba | $1,046,000 | +44.1% |
| 98. | Botswana | $972,000 | -2.9% |
| 99. | Oman | $966,000 | -75.8% |
| 100. | Algeria | $913,000 | -19.3% |
- عمده ترین وارد کنندگان در جهان عبارت اند از:
- آمریکا با 1/1 تا 3/1 میلیارد دلار واردات سالانه
- آلمان با 450 تا 500 میلیون دلار
- انگلیس با 390 تا 400 میلیون دلار
- کانادا با 340 تا 350 میلیون دلار
- فرانسه با 260 تا 270 میلیون دلار
- چین با 240 تا 250 میلیون دلار
- هندوستان با 225 تا 230 میلیون دلار
- امارات متحده عربی با 200 تا 210 میلیون دلار
- عراق با 170 تا 175 میلیون دلار
- پاکستان با 130 تا 140 میلیون دلار
در سال 1399 بزرگ ترین بازارهای هدف برای صادرات کل محصولات شوینده ایران کشورهایی نظیر: عراق با 173 هزار تن به ارزش 173 میلیون دلار، افغانستان 74 هزار تن به ارزش 54 میلیون دلار، پاکستان 38 هزار تن به ارزش 26 میلیون دلار، ترکمنستان 32 هزار تن به ارزش 27 میلیون دلار و تاجیکستان 29 هزار تن به ارزش 29 میلیون دلار بوده اند.
اما در خصوص پودرهای لباسشویی، ظرفیت تولید داخلی شوینده ها در ایران با حدود 220 تولید کننده، برابر با 4 میلیون تن است که از این ظرفیت تنها 5/1 میلیون تن تولید می شود و این تولید بیش از دو برابر مصرف مورد نیاز کشور است.
با تولید 5/1 میلیون تن، ایران در رده 27 جهانی قرار می گیرد در حالی که با تولید بر اساس ظرفیت قابل استفاده بین 10 کشور اول می باشد. در سال 2020 ایران با صادرات 2.782.000 دلاری در رتبه 85 جهان قرار داشته است.
در بازارهای هدف ایران رقبای اصلی کشور عبارت اند از: چین، اندونزی، ژاپن، مالزی، ترکیه، تایلند و کره جنوبی. درصورت استفاده ایران از ظرفیت کامل خود، کشورهای ونزوئلا، پرو، اروگوئه، پاراگوئه، مکزیک، برزیل، شیلی، اکوادور، بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان، ارمنستان، عمان، قطر، بحرین، امارات متحده عربی و آذربایجان از متقاضیان محصولات پودر شوینده ایران هستند. دلایل موفقیت کشورهای عمده در بازار جهانی به شرح زیر است.
- بسته بندی فاخر و ارزان
- تاریخ مصرف بلند مدت
- وجود استانداردهای یورو در تولید مواد شیمیایی
- قیمت رقابتی
- استفاده از فناوری نانو