تجارت بهعنوان یکی از سودآورترین و بهترین کسب و کارها در تمام جهان شناخته میشود، اما متاسفانه در کشور ما دیدگاههای اشتباهی درباره مفهوم تجارت وجود دارد. اما تجارت به چه معناست و آیا هر نوع خرید و فروشی، تجارت به شمار میرود؟ کدام یک از انواع تجارت به سرمایه کمتری نیاز دارد، پرسودترین تجارت کدام است و کدام فعالیت تجاری، ریسک کمتری دارد؟
مشکلات شروع تجارت در ایران
در کشور ما فعالیت در عرصه تجارت و راهاندازی کسب و کار فعالیتی پرریسک و پرخطر شناخته میشود. متاسفانه رسانهها هم چهرهای منفی از تجارت نشان میدهند؛ مثلا در فیلم و سریالهای ما تاجران و صاحبان سرمایه یا کلاهبردارند یا مال یتیم خوردهاند و یا در نهایت ورشکسته میشوند. بنابراین دیدگاه جامعه هم به این سمت میرود که هیچوقت کسب و کارهای شخصی به رشد اقتصادی یا نتیجه خوبی ختم نخواهد شد. اولین مشکل برای شروع تجارت، مواجهه با دیدگاهها و برخوردهای منفی مردم است. در کشور ما مردم کارمند دولت بودن را یک موقعیت شغلی خوب و دارای آیندهای روشن میدانند و برای شغل تجارت ارزش چندانی قائل نیستند. اما در بسیاری از کشورهای دنیا تاجر بودن بسیار طبیعی است و برعکس، اگر کسی خودش را کارمند دولتی معرفی کند، با این دید به او نگاه میکنند که ضعیفترین قشر جامعه است.
فروش مستقیم به مصرف کننده
سطح اول تجارت و سادهترین مدل آن، فروشندگی است. فروشندگان هم در واقع تجارت میکنند؛ چه فروشنده کنار خیابان و مترو باشند و چه مغازه داشته باشند. فروشندگی سادهترین و پایینترین سطح تجارت است؛ چون فروشندگان در این فرایند تولیدکننده نیستند و حتی ممکن است مالک کالا هم نباشند، بلکه کالای امانی را در بازار عرضه کنند. در این مدل تجاری، شکلگیری معامله، ایجاد اعتماد و تمام فرایندهای تجاری بر عهده فروشنده است. از سوی دیگر، خریدار کالا با فروشنده در ارتباط است و فقط فروشنده امکان برند شدن و کسب هویت را دارد، نه تولیدکننده محصول. بنابراین حتی اگر هندوانه بفروشید، اما کالایی با کیفیت و قیمت مناسب عرضه کنید، بعد از مدتی به همین شاخصهها شهرت پیدا خواهید کرد.
مزایای تجارت داخلی در ایران
پایینترین سطح فروشندگی، زمانی است که کالا به End user یا مصرفکننده نهایی عرضه میشود، اما در سطح بالاتر، فروش در سطح کل کشور اتفاق میافتد. در مدل اول، شما محصولتان را فقط در یک شهر عرضه میکنید و این توان را ندارید که محصول را به شهرها یا مناطق دیگر بفروشید، چون مدل تجاری شما بهگونهای نیست که بتوانید در کشور دیده بشوید. اگر میخواهید با آراد برندینگ کار کنید، فروشندگی در کل ایران اولین سطح از تجارت است که به شما پیشنهاد میدهیم. کار کردن در بازار داخلی مزایای بسیاری دارد، از جمله اینکه به تجربه و سرمایه چندانی برای شروع کار نیاز ندارید و از آنجایی که جلب اعتماد مشتریان داخلی بسیار آسانتر است، زودتر از سایر مدلهای تجاری به سودآوری میرسید. از سوی دیگر، برای تجارت داخلی در بازار ایران با مسائل گمرکی، ترانزیت کالا و پیچیدگیهای صادرات و واردات مواجه نخواهید شد.
معایب و مزایای واردات
واردات دومین سطح از تجارت است که بر خلاف سطح اول تجارت یا تجارت داخلی، فرایندهای پیچیدهتری دارد. واردکننده باید تامینکننده مناسبی در کشور مبدا پیدا کند و کالا را پس از انجام امور گمرکی و کسب مجوزهای لازم، به کشور وارد کند. واردات به سرمایه کلانی نیاز دارد، بیشتر فرایندهای تجاری آن خارج از ایران انجام میشود و واردکنندگان با ریسکهای بسیاری مواجه هستند. در واردات بازگشت سرمایه دیرتر اتفاق میافتد و نوسانات ارزی نیز شرایط نامطلوبی برای واردکنندگان ایجاد میکند. با این حال، کشور به واردات کالاهای بسیاری نیاز دارد و اگر این گروه از تاجران در کشور ما نبودند، امروز بسیاری از کالاهای ضروری و مورد نیاز خود را نداشتیم. اگر قصد دارید در زمینه واردات فعالیت کنید، ما در آراد برندینگ میتوانیم مدلهای تجاری مختلفی را برای شما طراحی کنیم تا بتوانید بازار خوبی برای عرضه محصولات خود پیدا کنید.
بهترین تجارت در دنیا
صادرات سومین سطح از تجارت است که علاوه بر ارزآوری و ایجاد اشتغال در کشور، برای تاجران هم مزایای بسیاری دارد؛ از جمله دسترسی به بازار مصرف هشت میلیاردی و کسب درآمد به دلار. در کشور ما این گمان اشتباه وجود دارد که فقط تولیدکنندگان محصول میتوانند صادرکننده آن هم باشند، اما در تمام دنیا دیدگاه متفاوتی درباره این مسئله وجود دارد. مثلا اگر برای خرید محصول با کارخانهای در چین به توافق برسید، شما را برای معامله نهایی به سراغ شرکت دیگری میفرستند که کارهای مختلفی مثل صدور پروفرما یا پیشفاکتور، عملیات گمرکی، بارگیری و ارسال محصول را انجام میدهد؛ چون این کارخانه فقط تولیدکننده محصول است، نه صادرکننده آن. بنابراین برای صادرات کالا، نه تنها نیازی نیست تولیدکننده باشید، بلکه در مدلهای آراد برندینگ برای صادرات، به سرمایه چندانی هم نیاز نخواهید داشت.
تجارت بین الملل چیست؟
در سطح چهارم تجارت یا تجارت بینالملل تاجران بهعنوان صادرکننده فعالیت نمیکنند، بلکه کالایی را از کشوری میخرند و به کشور دیگری میفروشند و در واقع، بهعنوان تامینکننده و تاجر این کالا مطرح میشوند. آیا واقعا این نوع از تجارت در دنیا رواج دارد و افرادی به تجارت بینالملل مشغولاند، بدون اینکه تولیدکننده محصولی باشند؟ بهترین نمونه برای اثبات این مسئله امارات است. هیچ کدام از کالاهایی که در امارات فروخته و معامله میشود، در این کشور تولید نشدهاند. اماراتیها بهندرت محصولاتی را تولید میکنند و بیشتر محصولاتی که از این کشور صادر میشوند، در واقع وارداتی هستند. امارات آمار بالایی در Re-export یا صادرات مجدد دارد و از این طریق درآمدهای کلانی کسب میکند.
مزایای تجارت بین الملل
تجارت بینالملل در شکوفایی کشورها بسیار موثر است، بنابراین اگر تاجران ایرانی به سمت تجارت بینالملل بروند، کشور ما منافع بسیاری به دست میآورد، همانطور که امارات توانسته از این راه منافع بسیاری کسب کند، بدون اینکه محصولی تولید کرده باشد. امارات واسطه تجاری بینالمللی است و فعالیت تاجران هندی، افغانی، ایرانی، بنگلادشی، چینی و غیره در این کشور، امارات را از نظر سطح درآمد به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل کرده و مردم این کشور هم از نظر سطح خدمات رفاهی در وضعیت خوبی قرار دارند.
مشکلات تجارت خارجی ایران
به دلیل شرایط فعلی ایران، بهراحتی امکان فعالیت در عرصه تجارت بینالملل برای تاجران ایرانی مهیا نیست. از آنجایی که امکان تاسیس شرکت و افتتاح حساب بانکی برای ایرانیها وجود ندارد، تاجران ایرانی ناچارند تبعیت کشور دیگری را بگیرند که حل تمام این مشکلات هزینههای بسیاری دارد. [av_notification title='' color='orange' border='dashed' custom_bg='#444444' custom_font='#ffffff' size='large' icon_select='no' icon='ue800' font='entypo-fontello' admin_preview_bg=''] بنابراین برای ورود به عرصه تجارت بینالملل -بهخصوص اگر بخواهید اصولی کار کنید- حداقل به پنج تا ده میلیارد تومان سرمایه اولیه نیاز خواهید داشت تا بتوانید زیرساختهای لازم را ایجاد کنید. [/av_notification]
فراوری و صادرات مجدد محصول
در سطح پنجم تجارت، پس از آنکه در کشور ثالث تغییراتی روی کالا انجام شد، محصول به کشور دیگری صادر میشود. مثلا محصولی مثل سنگ مس از کشور تانزانیا خریده و برای فرآوری به چین فرستاده میشود، سپس مس تولیدشده در چین به کشورهای دیگر فروخته میشود. برای ورود به این مدل از تجارت به سرمایه بسیار زیادی نیاز است؛ چون هم باید برای خرید کالا سرمایه داشته باشید، هم برای فرآوری آن در کشور ثالث و هم برای انجام سایر امور. این مدل تجاری به کسانی پیشنهاد میشود که سرمایهای بالای پنجاه میلیارد تومان داشته باشند.
نقش تاجران در توسعه اقتصادی
رفاه زندگی ما به فعالیت تاجران وابسته است و هر قدر تاجران بهتر کار کنند، کالا با قیمت مناسبتر و شرایط بهتری به دست ما میرسد. کشورهایی که تاجران کمی دارند، نه تنها نمیتوانند محصولات خود را از طریق صادرات در بازارهای جهانی عرضه کنند، بلکه برای واردات کالا و تامین محصولات مورد نیازشان هم با مشکل مواجه میشوند. تاجران برای ساکنان شهرهای دور و نزدیک امکان مبادلات تجاری را فراهم میکنند و به همین دلیل، نقش مهمی در رونق بازارهای داخلی دارند. فعالیت تاجران برای رونق تولید ضروری است؛ چون بسیاری از تولیدکنندگان به دلیل مشغلههای تولید، نمیتوانند در امور تجاری مهارت کافی به دست بیاورند. اگرچه تولیدکنندگان هم میتوانند بخش بازرگانی یا تجاری جداگانهای داشته باشند، اما در نهایت این تاجران هستند که پروفرما صادر میکنند، برای نحوه انتقال پول و شرایط معامله مذاکره میکنند و انجام عملیات گمرکی، تهیه سندهای مورد نیاز مشتری، عملیات stuffing یا بارگیری در کشتی، حمل و نقل و در کل، انجام امور تجاری را بر عهده میگیرند.
مشکلات تولیدکنندگان در ایران
در تمام نقاط دنیا، تاجران اساسِ فرایندهای صادرات و واردات و همچنین تجارت داخلی هستند. مجموعههای تولیدی بزرگ قسمت جداگانهای برای تجارت و بازرگانی دارند و همین باعث رشد آنها شده، اما در مجموعههای کوچکتر این کار امکانپذیر نیست و بزرگترین ضعف تولیدکنندگان داخلی نیز همین است. در کشور ما نه تنها تولیدکنندگان متوسط و کوچک، بخش بازرگانی و تجاری ندارند، بلکه بزرگان تولید کشور هم در زمینه بازرگانی بینالملل بسیار ضعیف عمل میکنند. برای نشان دادن ضعف این سیستم کافی است با بخش بازرگانی یکی از تولیدکنندگان کشور ارتباط برقرار کنید و از آنها برای ارسال کالای بهخصوصی با ترم CIF تا بنگلادش یا الجزایر قیمت بپرسید، مطمئن باشید نمیتوانند قیمت را حساب کنند. آنها حتی نمیدانند از ایران تا الجزایر سرویس حمل و نقل مستقیم وجود ندارد و باید عملیات Cross stuffing انجام شود، یعنی بار باید در مقصد دومی تخلیه و پس از بارگیری مجدد به الجزایر ارسال شود.