همان طوری که می دانید در فرهنگ تغذیه ما ایرانیها برنج جایگاه ویژه ای دارد و اکثر غذاهای ایرانی مانند قورمه سبزی، قیمه، کباب و غیره در کنار برنج سرو می شوند، برای اولین بار درزمان ساسانیان برنج از هند وارد ایران شد.
- بیشتر بخوانید: برنج شمال صادراتی
شناخت انواع برنج شمال
مصرف آن در منطقه شمال ایران بسیار رواج پیدا کرد، هنوز هم حدود 80 درصد کشت برنج ایران در سه استان شمالی کشور یعنی گیلان، مازندران و گلستان انجام می شود.
با وجود افزایش هزینه های تولید و قیمت برنج ایرانی باز هم برنج جز جدایی ناپذیر سفره های ایرانی است و این نشان دهنده اهمیت این ماده غذایی در بین ما ایرانیهاست.
در نتیجه شناخت انواع برنج و آشنایی با تاریخچه وویژگیهای هر کدام اهمیت بالایی دارد.
انواع اصلی و پرکاربرد برنج شمال را می توان به شکل زیر طبقه بندی کرد:
●برنج هاشمی
●برنج طارم
●علی کاظمی
●صدری گیلان
●شیرودی شمال
شایان ذکر است که بهترین نوع برنج ایرانی برنج کشت دوم می باشد که از نظرعطروطعم ودانه بلند بودن سرآمد بقیه برنجها است.
1_برنج هاشمی :
داستان کشف برنج هاشمی بسیار جالب و شگفت انگیزاست، در سال 64 آقای یوسف هاشمی کشاورز گیلانی درمزرعه کشت برنجش گونه ای از برنج را کشف کرد که نسبت به سایر برنجها خوش عطرتر و دارای قد بلند تر و خوش ری تر بود، و از همان جا برنج هاشمی متولد شد.
امروزه برنج هاشمی در هر قسمت از ایران که شرایط کشت برنج را داراست قابل کشت است اما بهترین نوع آن در شهرستانهای آستانه اشرفیه و فریدونکنارکشت می شود رنگ آن سفید مایل به کرم است و ظاهر دانه بلند و چاق دارد.
- بیشتر بخوانید: برنج شمال درجه یک
برنج هاشمی به کشیدگی قد و عطر خوبش مشهوراست اما برای اینکه برنج شما خوش پخت تر باشد بهتراست قابلمه انتخابی شما متناسب با حجم برنج باشد وفضای کافی برای قد کشیدن داشته باشد.
نکته بعدی اینکه هنگام جوشیدن آب برنج با اضافه کردن آب سرد و یا چند تکه یخ می تواند باشوک وارد کردن به برنج باعث قد بلند تر شدن آن بشوید، اگر کمی روغن به آب جوش اضافه کنید برنج دانه دانه و جدا از هم خواهید داشت، بهتراست وقتی برنج رابرای آبکش کردن خالی کردید هم، کمی آب سرد روی آن بریزید.
●برنج هاشمی استخوانی:
این برنج از لحاظ کیفیت و عطر و بو در رده بندی بعد ازبرنج طارم وعلی کاظمی قرار می گیرد و به دلیل پربازده بودن آن قیمت مناسبتری دارد و به همین دلیل بیشتر در رستورانها و یا مراسم نذری و شرکتها مورد مصرف قرار می گیرد.
●برنج هاشمی معطر:
که در دونوع برداشت سرد و گرم وجود دارد، اگر برنج دو هفته زودتر از موعد برداشت شود به آن برنج سرد می گویند که این برنج کیفیت بهتری نسبت به نوع گرم دارد.
●برنج هاشمی فریدونکنار:
این برنج بیشتر در منطقه فریدونکنار کشت می شود بسیار با کیفیت است و به دلیل اینکه منطقه زیر کشت آن ظرفیت کشت دوم را دارد در نوع کشت دوم هم وجود دارد که گران تراز انواع دیگر است.
●برنج هاشمی دودی:
این برنج عطر بسیار خاصی دارد که به همین دلیل طرفداران خاص خودش را دارد برخلاف تصور اکثریت، برنج هاشمی دودی همان برنج هاشمی است و در واقع تفاوت در مراحل تولید آن پس از برداشت است، در گذشته برای نگهداری بهتر و طولانی تر از دودی کردن برنج استفاده می کردند.
زیرا دود مانع رشد میکروبها و باکتریها در مواد غذایی می شود، که امروزه تبدیل به نوعی ذائقه و طعم و عطر دلپذیر شده است و تنها به دلیل اینکه طرفداران زیادی دارد تولید می شود.
در این روش کیسه های برنج را در اتاقکهایی که مملو از دود است قرار می دهند، و برای تولید دود چوبها را در حدی که فقط تولید دود کنند می سوزانند مهم است که چوب به مرحله آتش گرفتن نرسد، نکته مهم در دودی کردن استفاده از چوبهای مناسب است.
به طورمثال دود چوب درخت کاج باعث تولید مواد سمی می شود که اصلا مناسب اینکار نیست و نکته بعدی استفاده نکردن از چوبهای رنگ شده و هر ماده رنگی دیگر دراین فرآیند است تا دود حاصل ضرر و مشکلی برای مصرف کننده برنج ایجاد نکند.
این برنج اگر به شکل اصولی دودی شده باشد دارای خواص بیشتری است، رنگ آن نسبت سایر انواع برنج هاشمی تیره تر است و آشپزها علاقه زیادی به مصرف آن در سفره غذایی خود دارند.
●برنج هاشمی آستانه اشرفیه: آستانه اشرفیه به دلیل وجود رودخانه سفید رود منطقه بسیار مناسبی برای کشت برنج است و می توان گفت برنج هاشمی آستانه از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.
2_برنج طارم:
برنج طارم اولین باردریکی از شهرهای استان زنجان که درهمسایگی استان گیلان و مازندران قرار دارد به نام طارم کشت شد این برنج هم به دلیل عطر خوب و خوش پخت بودن به سرعت محبوبیت پیدا کرد، برنج طارم ظاهری کشیده دارد و رنگ آن سفید مایل به کرم است.
برنج طارم انواع مختلفی دارد که می توانیم به طارم هاشمی، طارم دم سیاه، طارم سنگی و طارم صدری اشاره کنیم هر کدام از این برنجها ویژگی مخصوص به خود و طرفداران خاص خودش را دارد.
●برنج طارم هاشمی:
این برنج بیشتردرشهرهای محمود آباد وروستاهای اطراف آن، فریدونکنارو دابودشت کشت می شود درست است که این برنج از مخلوط کردن برنج هاشمی و طارم بدست می آید.
اما برخلاف تصور بسیاری از افراد برنج طارم هاشمی از مخلوط کردن این دو نوع برنج در هنگام کاشت و نه درهنگام برداشت حاصل می شود.
یعنی کشاورزان هنگام کاشت برنج بذر این دو نوع برنج را مخلوط کرده و اقدام به کاشت می کنند، این برنج خوش عطر است اما قد و اندازه آن از برنج هاشمی کوتاهتر است بنابراین ارزانتر از برنج هاشمی است.
●برنج طارم دم سیاه:
محل کاشت این برنج بیشتردر استان گیلان شهرستان آستانه اشرفیه و رشت و اطراف آن است، می توان گفت مرغوبترین نوع برنج طارم همین برنج طارم دم سیاه است، دلیل معروف شدن به نام دم سیاه در واقع ته سیاه رنگ شلتوک برنج است.
اما رنگ برنج به رنگ سفید مایل به کرم است قد بلند این برنج پس از پخت باعث می شود که برای مجالس بسیار مناسب باشد.
●برنج طارم صدری:
این برنج هم بیشتردرگیلان شهرستانهای فومن و شفت کاشته می شود رنگ این برنج سفید گچی است و به قد بلند وعطرخوبش معروف است.
●برنج طارم سنگی:
درمعرفی این برنج باید بگوییم که جزء قدیمیترین برنجهای کشت شده در منطقه فریدونکنارمی باشد رنگ سفید مایل به کرم (نباتی) دارد و مهمترین تفاوت این برنج با بقیه انواع طارم در ریزتر بودن آن است، اما این مسئله از کیفیت آن کم نمی کند، برنج طارم سنگی به برنج محلی طارم هم معروف است.
3_برنج علی کاظمی:
این برنج هم مانند برنج هاشمی درروستای شکارگوراب درنزدیکی فومن گیلان و توسط آقای علی کاظمی کشف شد، دراوایل سال 60 آقای کاظمی در میان برنجهای بینام کاشته شده چهار خوشه برنج را پیدا کرد که با بقیه برنجها متفاوت بود.
عطر متفاوت و کیفیت بالاتراین برنجها درپخت باعث شد که آقای کاظمی این چهارخوشه را جدا کند وسال بعد تعداد آنها را به هفتاد خوشه رساند.
و بالاخره پس از هفت سال زحمت و مداومت یک هکتار زمین زیرکشت این برنج رفت و درسال 67 سایر کشاورزان هم به سمت کشت این برنج آمدند و آوازه آن به کل کشور رسید.
به دلیل پربار تربودن این برنج از لحاظ اقتصادی به صرفه تر وقیمت آن برای مصرف کننده پایین تراست درنتیجه استقبال عموم در فروشگاهها ازبرنج علی کاظمی بیشتروبیشترشد.
در واقع این برنج حاصل یک جهش ژنتیکی دربرنج بینام و هوش و زکاوت این کشاورز گیلانی است و هم اکنون بیش از 50هزارهکتار از زمینهای کشاورزی استان گیلان را به خود اختصاص داده است.
این برنج رنگ سفید مایل به کرم دارد و این برنج بسیار خوش پخت است و پس از گرم کردن بازهم نرم است، خوب ری می کند، قد این برنج از برنج هاشمی کوتاهتر است.
تنها چهارسال بعد برنج هاشمی توسط آقای هاشمی کشف شد، که درمقایسه با برنج علی کاظمی دانه بلند ترومجلسی تراست اما عطر برنج کاظمی بیشتراست و قیمت برنج کاظمی ازبرنج هاشمی کمتراست.
4_برنج صدری:
داستان ورود برنج صدری به ایران و کشت آن هم بسیار جالب است، گفته می شود این برنج درزمان ناصرالدین شاه توسط صدراعظم آن دوره میرزاآقاخان نوری ازهند وارد ایران شد و به همین دلیل به برنج صدراعظمی معروف شد که پس از گذر سالها نام آن به صدری تغییر یافت.
برنج صدری از برنجهایی است که به دلیل قد بلند بودن و خوش طعم و خوش پخت بودن برای مجالس بسیار مناسب است برنج صدری در چهار مدل موجود است:
●برنج صدری هاشمی:
این برنج قد بلند ترین و باکیفیت ترین نوع برنج صدری است و نکته جالب در مورد این برنج مقاومت زیاد آن در برابر آفات است که که باعث می شود نیاز کمتری به مصرف کود شیمیایی دارد.
●برنج صدری علی کاظمی:
این برنج یکی از پرعطرترین برنجهای ایرانی است که بیشتردرزمینهای کشاورزی غرب گیلان مانند صومعه سرا و فومن به علت شرایط آب و هوایی مناسب کشت می شود و بسیار خوش طعم و خوش پخت است.
●صدری حسن سرائی:
این برنج هم مانند سایر برنجهای صدری قلمی و دانه بلند است عطر وطعم خوبی دارد و رنگ آن سفید روشن است بیشتر در استان مازندران و گیلان کشت می شود.
●صدری سالاری:
این برنج عطر کمتری دارد اما به خوبی قد می کشد و در استان گیلان شهرهای آستانه اشرفیه و لاهیجان کشت می شود، برنج صدری سالاری طعم بسیار خوبی دارد.
●صدری دم سیاه:
یکی از باکیفیت ترین و گران ترین برنجهای ایرانی است، این برنج اصالت ایرانی دارد معروف است که این برنج متعلق به آستانه اشرفیه است اما برخلاف تصور عموم این برنج بیشتر در کوچصفهان که شهر کوچکی بین رشت و آستانه اشرفیه کشت می شود.
دلیل این تصور اشتباه هم این است که چون مسیر رشت به لاهیجان از آستانه اشرفیه می گذرد وبسیاری ازبرنج فروشان آستانه برنج دم سیاه را می فروشند تجار تصور می کنند این برنج محصول آستانه اشرفیه است.
دلیل معروف شدن این برنج به دم سیاه رنگ سیاه رنگ گوشه شلتوک برنج است، رنگ این برنج سفید روشن است و طعم بسیار خوبی دارد زمان پخت کمتری نسبت به سایر انواع برنج دارد و در صورت پخت زیاد خمیر می شود، عطر و طعم خوب و ری کردن عالی این برنج دلیل محبوبیت آن است.
●صدری دم زرد:
این برنج هم مانند برنج دم سیاه عطر و طعم خوبی دارد و دلیل نامگذاری آن رنگ زرد دم شلتوک این برنج است، بیشتر در رشت و کوچصفهان و آستانه اشرفیه کشت می شود، ری بسیار خوبی دارد و خوب قد می کشد.
عطر و طعم بسیار خوبی دارد اما به دلیل اینکه مراحل کاشت و داشت محصول طولانی تراز سایر انواع برنجهاست کشاورزان تمایل کمتری به کشت آن دارند.
●صدری دم سفید:
برنجی بسیار باکیفیت، خوش پخت و خوش عطر با ری عالی است اما تشخیص این برنج کار بسیار سختی است، این برنج بیشتر در رشت و اصفهان کشت می شود.
●صدری دم سرخ:
این برنج بسیار شبیه برنج دم سیاه است و درشهرهای رشت و لاهیجان و ولشت کشت می شود و به دلیل سرخ بودن دم شلتوک برنج به این نام شهرت پیدا کرده است.
●صدری شاه پسند:
این برنج عطر متوسطی دارد بیشتر در استان مازندران کشت می شود و از لحاظ قد بلند بودن می توان گفت کیفیت متوسطی دارد اما در بازار صادرکنندگان برنج بسیار پرطرفدار است.
در کل می توان ویژگی خاص برنج صدری را عطر خوب آن دانست که هنگام خرید با برداشتن کمی از برنج در دستتان و بوییدن آن کاملا قابل استشمام و تشخیص است و به دلیل ری خوب آن ویکدست بودن دانه ها، این برنج در گیلان معروف به برنج مجلسی است.
5_برنج شیرودی شمال:
این برنج بیشتر درمازندران کشت می شود و شباهت ظاهری زیادی به برنج طارم هاشمی دارد عطر و بوی متوسط دارد واز لحاظ کیفیتی در رده پایین تری قرار دارد.
ذکر این نکته ضروری است که برخی ازانواع برنج معرفی شده به دلایل اقتصادی و مقرون به صرفه نبودن، دیررس بودن و یا مصرف بالای آب به صورت نامتناسب با میزان برداشت برنج دیگر قابلیت کشت ندارند.
برنج ایرانی سرشار از کربوهیدرات است و به همین دلیل انرژی لازم برای سوخت و ساز بدن را فراهم می کند انواع ویتامینها مانند ویتامین B,Dو کلسیم و فیبر و آهن وغیره را دارا می باشد برنج ایرانی به هضم راحت معروف است و پس از مصرف آن احساس سنگینی نمی کنید.
از نکات مثبت برنج ایرانی وجود نشاسته مقاوم در آن است که باعث رشد باکتریهای سالم روده می شود.
برای درمان یبوست بسیار عالی است و همین طور برای تقویت پوست و مو و دستگاه ایمنی هم می تواند مفید باشد پس با توجه به اینکه برنج بخش اساسی سبدغذایی ایرانیهاست بهتراست.
در انتخاب نوع برنج مصرفی دقت لازم را به عمل بیاورید و برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید برنج ایرانی باکیفیت می توانید از طریق این سایت اقدام نمایید.
