بسیاری از مردم بر این اعتقادند که با عقل و فهم خود می توانند راه درست را پیدا کنند و به انتهای جاده سعادت برسند.
اینها درباره سال های زیادی از عمرشان که با همین عقلشان تصمیماتی غلط گرفتند و خود را عقب انداختند چه نظری دارند؟
و اگر اینگونه باشد که گمان می کنند چه خواهند گفت اگر روزی با کسی مواجه شوند که عقل و فهمش به او دستور می دهد که زیر گوش آنها بزند یا مالشان را بدزد یا بر آنان ستمی روا دارد؟
مگر شما بر این اعتقاد نیستید که خدا به هر کسی عقلی داده و او را نسبت به همان عقل مواخذه می کند؟
یقینا آن ظالم هم عقلی دارد و با همان عقل به ظلم بر شما اقدام کرده و عقلش این ظلم را تایید نموده وگرنه از شما عذرخواهی می کرد و حلالیت می طلبید.
پس با منطق شما مواخذه نخواهد شد و خدا بر او سخت نخواهد گرفت چرا که با همان عقلش که شما آن را اصل می دانید به ظلم کردن شما رسیده است؟
اگر اینگونه باشد که هر کس با عقل خودش تصمیم بگیرد می شود همان جنگل که در آن حیوانات هر یک با عقل و درک خود تصمیم می گیرند و نه کسی راهنمایی بزرگتری را می پذیرد و نه از عاقلتری کمک می گیرد و نه عقل فهمیده تری را قبول می کند.
بدانید که مردم در این باره دو دسته اند:
دسته ای که فقط بر فکر و عقل خود تکیه دارند و شاید هر از چند گاهی از دیگران مشورتی هم بگیرند اما باز در انتها عقل خودشان است که مبنا و ملاک است و دسته ای که به این نتیجه رسیده اند که از عقل بالاتری بهره بگیرند و پیرو او باشند.
همه ی دسته اول ضرر کرده اند و به هیچ نقطه سعادتی نرسیده اند چرا که خداوند آنها را در کتابش مذمت نموده و حتی پیامبرش را از شفاعت کردن آنها بر حذر داشته و درباره شان فرموده: سوره فرقان آیه ۴۳ و ۴۴
أَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنْتَ تَکُونُ عَلَیْهِ وَکِیلًا
أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَکْثَرَهُمْ یَسْمَعُونَ أَوْ یَعْقِلُونَ ۚ إِنْ هُمْ إِلَّا کَالْأَنْعَامِ ۖ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلًا
ای پیامبر آیا دیدی کسی را که هوای نفس خودش را خدای خویش گرفت؟
پس آیا تو می خواهی وکیل او باشی؟!
آیا می پنداری که اکثر آنها می شنوند یا می اندیشند؟
آنها نیستند مگر چهارپایانی بلکه راهشان گمراه تر از چهارپایان است./
و نیز خداوند این گروه را گمراه خطاب کرده و دلیل گمراهی شان را علم خودشان خوانده که چون عالم شدند گمان کردند علم و دانش خودشان می تواند آنها را به سرمنزل مقصود برساند و دیگر گوشی برای شنیدن نداشتند و خود را عاقل شمردند و بی نیاز از راهنمایی از سمت خدا دانستند.
و خدا اینچنین آنان را در کتابش وصف نموده: سوره جاثیه آیه ۲۳ و ۲۴
أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَىٰ عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلَىٰ سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِ غِشَاوَهً فَمَنْ یَهْدِیهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ ۚ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ
وَ قَالُوا مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا نَمُوتُ وَ نَحْیَا وَ مَا یُهْلِکُنَا إِلَّا الدَّهْرُ ۚ وَ مَا لَهُمْ بِذَٰلِکَ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ
ای پیامبر پس آیا دیدی کسی را که هوای خودش را خدای خودش گرفت و خداوند با علم او را گمراه کرد و خاتمه داد به گوشش و قلبش و بر چشمانش پرده ای افکند پس بعد از آنکه خداوند خواسته تا گمراه باشد چه کسی می خواهد او را هدایت کند؟ پس آیا پند نمی گیرید؟
و این ها گفتند زندگی فقط همین زندگی دنیاست و می میریم و زنده می شویم و هلاک نمی کند ما را مگر روزگار و زمانه و آنان در این باره نیز علم درستی ندارند و تنها از روی حدس و گمان چیزهایی می گویند./
این بود توصیف دسته اول و ما امید داریم عده ای از خوانندگان اگر پیشتر در زمره دسته اول بودند کمی به خود بیایند و در خلوت فرو روند و از خداوند راه درست تری را مدد نمایند.
و دسته دومی هستند که پذیرفتند عقل خودشان به تنهایی نمی تواند آنها را به راه سعادت برساند پس لازم است تا پیروی کنند از کسی که عقل برتری دارد.
همه ی مردم دسته دوم نیز رستگار نشدند بلکه اکثرشان به هلاکت افتادند حتی هلاکت و فلاکتی بدتر از دسته اول چرا که اکثرشان از کسانی پیروی کردند که درونشان پست و بیرونشان پاک بود و نیتشان از جمع کردن پیروان بیشتر، اصلاح و خوشبختی آنها نبود بلکه به بردگی گرفتن آنها و بالا رفتن از آنها بود.
دروغ نیست اگر بگوییم تعداد زیاد این افراد و بدبخت شدن پیروان جاهل، خیلی ها را به این باور رساند که دیگر از کسی پیروی نکنند و فقط بر عقل خودشان تکیه کنند چرا که دیدند مردمی که از دیگران پیروی می کنند بدبخت تر شدند و در انتها آنکس که از او پیروی می کردند بر سرشان کلاه گذاشت و منافقی بود دغلباز.
از اینرو با خود گفتند بر خود تکیه می کنیم لااقل می دانیم که خودمان بر سر خودمان کلاه نمی گذاریم در حالیکه نفهمیدند آنهایی که فریب خوردند بدین جهت بود که پیروی کردند از کسانی که خداوند پیروی از آنها را در کتابش حرام کرده و وعده شکست و بدبختی را به آنها را داده و فرماندهانشان را امامان آتش نامیده بود.
ضراره بن اعین از امام صادق علیه السلام روایت می کند که ایشان فرمودند:
خداوند در کتابش برای مردم دو دسته امام را نام برد و مردم را به پیروی از یک دسته از آنها امر نمود و از پیروی دسته دیگری نهی فرمود لکن اکثر مردم خلاف این کردند و راه باطل را بر حق ترجیح دادند و گمراه شدند و خود را شایسته حقارت و ذلت نمودند./
و این کلام خداست که می فرماید: سوره قصص آیه ۴۱ و ۴۲
وَ جَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّهً یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ۖ وَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ لَا یُنْصَرُونَ
وَ أَتْبَعْنَاهُمْ فِی هَذِهِ الدُّنْیَا لَعْنَهً ۖ وَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ هُمْ مِنَ الْمَقْبُوحِینَ
و قرار دادیم برای آنها امامانی که آنها را به سوی آتش دعوت می کنند و روز قیامت یاری رسانی ندارند.
و در این دنیا لعنتی دنبالشان فرستادیم و آنها روز قیامت از قبیحان خواهند بود./
و سپس خداوند گروه دیگری را مخاطب قرار داد که پیروی می کنند از امامانی نیکو و خداوند این گروه را تکریم نمود. سوره انبیا آیه ۷۳
وَ جَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَ أَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ وَ إِقَامَ الصَّلَاهِ وَ إِیتَاءَ الزَّکَاهِ ۖ وَ کَانُوا لَنَا عَابِدِینَ
و قرار دادیم برای آنها امامانی را که هدایتشان می کنند به فرمان ما و وحی می کنیم به سویشان کارهای خیر و نیکو را و نماز بر پا می دارند و زکات مالشان را می پردازند و این ها برای ما بندگی کردند./
و خداوند بر اساس عدلش هر یک از این دو گروه را با همان امامی که بر گزیده اند محشور می کند و در این باره فرموده: سوره اسرا آیه ۷۱ و ۷۲
یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ۖ فَمَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولَئِکَ یَقْرَءُونَ کِتَابَهُمْ وَ لَا یُظْلَمُونَ فَتِیلًا
وَ مَنْ کَانَ فِی هَذِهِ أَعْمَىٰ فَهُوَ فِی الْآخِرَهِ أَعْمَىٰ وَ أَضَلُّ سَبِیلًا
روزی که دعوت می کنیم همه مردم را به امامانشان.
پس هر کس کتابش به دست راستش داده شود سپس آنان کتابشان را می خوانند و ذره ای ظلم بر کسی نرفته است.
و آن کس که در این دنیا کور بوده پس او در آخرت نیز کور خواهد بود و راه گمراهتری در پیش دارد./
یعنی کسی که امام حق را در دنیا نشناخته کور است هرچند دو چشم دارد.
و این همان معنای کلام رسول الله که درود و رحمت خدا بر او و خاندانش باد می باشد و خواص و عوام بر آن اتفاق نظر دارند که فرمودند:
هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است./
حال سوال اینجاست که چگونه فرق بین این دو را تشخیص دهیم؟
ما که قبول کردیم پیروی کنیم و فقط بر عقل خود تکیه نکنیم چگونه بین کسانی که مردم را به سمت حق می برند و بین کسانی که مردم را به سمت باطل می برند تشخیص دهیم؟
در ادامه دو رمز اساسی برای تشخیص را برایتان معلوم می کنیم که با همین دو می توانید بسیاری از امامان و راهنمایان و جهت دهندگان و سخنرانان دروغین و گمراه کننده را بشناسید.
اولین آنها کلام خداست که می فرماید: سوره یس آیه ۲۱
اتَّبِعُوا مَنْ لَا یَسْأَلُکُمْ أَجْرًا وَ هُمْ مُهْتَدُونَ
تبعیت کنید کسی را که از شما اجر و مزدی نمی خواهد و آنها خود هدایت شده اند./
پس اگر کسی برای هدایت و راهنمایی شما درخواست پولی کرد همین اول بدانید که او کسی نیست که تبعیت کردن از او برایتان نفعی داشته باشد.
اگر آمد و برایتان سخنرانی کرد و در ازای سخنرانی اش از شما پولی گرفت پس نباید او را تبعیت کنید چرا که خداوند تبعیت از کسانی را امر کرده که در ازای هدایت و راهنمایی پول و اجری مطالبه نمی کنند.
و دیگر آنکه خودشان هدایت شده باشند.
بسیاری از کسانی که مردم را به علم و دانشی فرا می خوانند خودشان عمل به آن را بلد نیستند و فقط سخنرانان و حرافان خوبی هستند.
در مقام حرف و کلام اسب هایی تند رو و در مقام عمل خرانی لنگند.
به مردم می گویند شما را پولدار می کنیم در حالیکه خودشان پولشان را از غیر راهی که به مردم می آموزند به دست می آورند.
به مردم می گویند شما را به اخلاق بالا می رسانیم در حالیکه همسرانشان از دست اخلاق بد آنها به ستوه آمده اند و امروز معلم اخلاق مردم شده اند.
به مردم می گویند ما شما را به بهشت می بریم در حالیکه خودشان یک بار بهشت را ندیده اند.
چگونه کسی که خودش یکبار به مقصدی نرفته می تواند جماعتی را به همان مقصد ببرد؟!
به مردم می گویند ما شما را زیباتر می کنیم در حالیکه صورت و سیرت خودشان بی جلوه گری و آرایش، زشت و کریه است.
ممکن است کسی برایتان کاری صورت دهد و در ازای کار از شما پولی بگیرد اما اگر خواست در ازای رشد دادن و هدایتتان پولی بگیرد و برای رستگاری تان اجری طلب کرد بدانید که او کسی است که علاقه شما به رستگاری را دکانی برای سودجویی خودش قرار داده است.
در خبر است که ابن عباس می گوید از رسول خدا درباره این آیه پرسیدم که منظور خدا از این ها کیانند که خداوند تبعیت از آنها را به ما امر نموده است و فرموده از شما اجری درخواست نمی کند و خودشان هدایت شده اند؟
رسول خدا فرمود منظور از کسی که هدایتتان می کند و اجری از شما نمی خواهد پسر عمو و همسر پاره تنم فاطمه، علی بن ابیطالب است و منظور از آنهایی که خود هدایت شده اند علی و فرزندان او از فاطمه هستند که امامان پس از اویند./
این رمز اول برای فهمیدن امامان و راهنمایان دروغین و آتشین.
اما رمز دوم هم کلام خداست در کتابش که می فرماید: سوره آل عمران آیه ۷۹
مَا کَانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللَّهُ الْکِتَابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّهَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِبَادًا لِی مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لَکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِمَا کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتَابَ وَ بِمَا کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ
اینگونه نیست برای بشری که خداوند به او کتاب و حکم و خبررسانی به مردم را داده باشد سپس او به مردم بگوید که بنده من باشید غیر از آنچه خدا بیان داشته اما فرستادگان خدا به شما می گویند خدایی باشید به آنچه خداوند در کتابش به شما تعلیم نموده و به شما درس داده است.
پس لازم است تا ببینیم کسی که از خدا و کتابش و حکم و پیامبری و امثال اینها دم می زند انتهایش از ما چه می خواهد؟
اگر می خواهد او را اطاعت کنیم بی آنکه از او دلیلی از کتاب خدا و سنت پیامبرش بخواهیم و تقلید بی قید و شرط می خواهد در واقع او فرستاده خدا نیست و حقه بازیست در لباس پیامبر که خدا و کتابش و پیامبرش را وسیله ای برای سوار شدن بر مردم قرار داده و می خواهد مردم را بنده و برده خود کند و از بندگی خدا باز دارد.
اما اگر هر سخنی که گفت و هر امری که کرد منطبق بود با کلام خدا و سنت پیامبرش و از آنها برای ما دلیل آورد و از ما نخواست که او را بندگی کنیم و خواست تا بنده و مطیع خدا باشیم می فهمیم که او بر راه راست است.
از اینرو امامان حق بارها و بارها از شنوندگان کلامشان می خواستند که چون سخنی می گویند از ایشان بپرسند که این سخن در کجای کلام خدا آمده است.
امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود: ای مردم چون کسی برای شما سخنی از ناحیه من نقل کرد آن را با کلام خدا تطبیق دهید.
اگر با کلام خدا همسو بود بپذیرید و اگر نبود آن را بر دیوار بکوبید چرا که ما خاندانی هستیم سفارش شده پیامبرتان و پیامبرتان درباره ی ما به شما فرمود ای مردم قرآن و اهل بیت من تا روز قیامت با یکدیگرند و لحظه ای از هم فاصله نمی گیرند./
پروردگارا به ما توفیق ده بشناسیم و پیروی کنیم آن کس را که برای هدایت ما فرستادی و دور شویم از آثار و ساخته‌های کسانی که ما را گمراه می کنند و دور می سازند از دنبال کردن آثار فرستادگانت بحق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله.
