یکی از دلایل به وجود آمدن گمرک، آسان شدن مسیر تجارت است؛ گمرک کشور ایران نیز در ورود و ترخیص کالاها سیاستها و قوانینی دارد که تاجران باید به آنها مسلط باشند تا بتوانند یک تجارت بی دغدغه داشته باشند.
صدور برگ سبز و نحوه ترخیص کالا
وقتی کالایی وارد گمرک می شود، اولین اتفاقی که رخ می دهد این است که گمرک ارزش آن کالا را مشخص می کند و بر اساس آن، هزینه ی گمرکی مشخص می شود. 
اگر کالایی بدون فاکتور وارد گمرک شود، چند روش برای ارزش گذاری آن کالا وجود دارد:
- بر اساس ارزش معاملاتی کالاهای یکسان
- بر اساس ارزش معاملاتی کالاهای مشابه
- روش استنباط
- ارزش محاسباتی
- بررسی معکوس
مجوزی که برای صادرات یا واردات یک محصول از طرف گمرک صادر می شود، بعد از پرداخت هزینه هایی مثل مالیات ارزش افزوده، مالیات علی الحساب، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض که از طرف گمرک مشخص می شود، برگ سبز صادر می شود که البته، این برای هر کالایی متفاوت است. وقتی قبض گمرک برای کالا صادر شد، حالا برای ترخیص آن باید تشریفاتی انجام شود که دولت ایران تبصره ها و قانونهایی را برای این مورد وضع کرده است. 
بازرسی بهداشت در گمرک
وقتی کالا با هر وسیله حمل و نقل مثل هواپیما، قطار و کشتی به گمرک می رسد، اولین شخصی که از طرف گمرک وارد آن وسیله نقلیه می شود، بازرس بهداشت است. بازرس بهداشت وظیفه دارد همه اطلاعات آن وسیله نقلیه را اعم از: تعداد و مشخصات خدمه و مسافران، کالای همراه، آذوقه، لوازم مصرفی و مواردی مثل: مهمات، مواد محترقه و مخدر یا هر کالای ورود ممنوعی که در آن وسیله نقلیه باشد را ثبت کند و با اجازه ی رئیس قطار، فرمانده هواپیما یا کشتی، موارد ممنوعه را پلمپ کند. 
معافیت از دادن اظهارنامه و هدف ورود کالا به گمرک
کالاهایی با موضوع ماده 40 و 41 از دادن اظهارنامه به گمرک معاف می شوند؛ کالاهایی مثل: هدیه تبلیغاتی، سوغات، وسایل شخصی، کتاب و مجله. ماده 47: کالاهای ورودی هر کدام برای یک هدفی وارد می شوند:
- ورود قطعی
کالایی را وارد کردیم، مراحل اظهارنامه انجام می شود و نهایتا کالا را تحویل می گیریم.
- ورود موقت
یک کالایی به صورت موقت وارد می شود و بعد از اتمام مهلتی که از طرف گمرک صادر شده، دوباره بازگردانده می شود.
- ورود موقت برای پردازش
یک کالا یا متریال مواد اولیه، برای ساخت محصولی وارد می شود تا کالایی تولید گردد.
- مرجوعی
کالای وارد شده بنا به هر دلیلی از طرف گیرنده مرجوع می شود و به کشور وارد کننده باز می گردد.
- ترانزیت خارجی
کالایی که فقط از قلمرو گمرک ایران عبور می کند و نهایتا قرار است که به یک کشور دیگر برود.
- ترانزیت داخلی
کالایی که از یک گمرک داخلی به گمرک داخلی دیگر می رود. 
تشریفات قطعی گمرکی
اقدامات و مراحلی که از اظهار نامه تا صدور پروانه گمرکی برای موارد یک تا پنج انجام می شود را تشریفات قطعی گمرکی می گویند. به مورد ششم، تشریفات غیر قطعی گمرکی می گویند؛ غیر قطعی، یعنی آن کالا همچنان تحت نظارت گمرک می ماند. ماده 48- ورود قطعی: طبق این ماده موظف هستیم، هزینه تمام مراحل ترخیص کالای صادراتی، حقوق ورودی و خدمات را به صورت نقد پرداخت کنیم تا کالا ترخیص شود. طبق ماده 6 گمرک، برای پرداخت کالایی که در ماده 48 باشد، می توان با گرفتن ضمانت نامه ی بانکی که مدتش بیشتر از یکسال نباشد، کالا را ترخیص کرد. ماده 7: اگر شخصی قبلا هم به گمرک بدهکار بوده، گمرک می تواند طبق این ماده، کالا را به عنوان وثیقه نگه دارد. ماده 49: اگر کالا در طول حمل آسیب ببیند، صاحب کالا می تواند از گمرک بخواهد آن را به کشور مبدا برگرداند که هزینه آن بر عهده دولت می باشد، یا می تواند قسمت آسیب دیده را جدا کند و فقط هزینه قسمت سالم را پرداخت کند. 
شرایط ورود موقت کالا در گمرک
یکسری کالاهای خاص و معین، طبق مدت مشخصی که گمرک تعیین می کند، اجازه ماندن در کشور را دارند و در این مدت اصلا نباید آسیبی به آنها وارد شود؛ در نهایت بعد از اتمام مهلت، باید به همان صورتی که وارد شدن، بدون هیچ تغییراتی به استثنای استهلاک، خارج شوند.
- کالاهایی که به منظور عرضه در نمایشگاه های بین المللی هستند.
- دستگاه های عکسبرداری و فیلمبرداری هوایی و فیلمهای داخل آنها بعد از دریافت مجوز از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
- دستگاه های مطالعات علمی، آموزشی، تربیتی، فنی و مهندسی و نقشه برداری.
- دستگاه های سدسازی، لایروبی، اسکله سازی، راه سازی و حفاری.
- دستگاه های نصب و سوار کردن کارخانه ها و تاسیسات صنعتی
- دستگاه برای تعمیرماشین آلات و دستگاه ها
- وسایل نقلیه و ظروف اشخاص غیر مقیم ایران برای مصارف شخصی
- کالاهایی که طبق قرارداد و موافقت نامه های گمرکی بین المللی اجازه ورود موقت دارند و دولت ایران عضویت آنها را پذیرفته است.
- وسایل امدادی برای کمکهای بشر دوستانه
- ظروف و لفافهای آماده برای بسته بندی کالاهای صادراتی
- هواپیما برای امور خدماتی مثل: سمپاشی و مسافری
- دامهایی که برای تعلیف وارد می شوند و نتیجه آنها قابل ورود موقت است.
مواد و تبصره های گفته شده صرفا بخشی از قوانین گمرکی صادرات بود، برای آشنایی و درک بیشتر مسیر تجارت. نویسنده: رضا حمیدپسند مشاور تجاری