در ابتدا باید بگوئیم که از گذشته های دور تا به امروز از جعبه خاتم کاری بزرگ، کوچک و متوسط استفاده می شود. همانطور که می دانید گلدان خاتم کاری جزء هنرهای بسیار ظریف و شکیل بوده که دارای سابقه ای بسیار درخشان نیز می باشد. خاستگاه این هنر زیبا شهر شیراز بوده که باید گفت یکی از قدیمی ترین آثار کشور ایران است. بسیاری از استادانی که خاتم ساز هستند بر این عقیده هستند که هنر خاتم سازی یکی از معجزات حضرت ابراهیم می باشد.
جعبه خاتم کاری بزرگ
بسیاری از صنعتگران جعبه خاتم کاری بزرگ با استفاده از مواد اولیه متفاوت در رنگهای متفاوتی چون 5، 6، 7، 8 و 10 ضلعی به کار می برند. بهتر است بدانید که هنر خاتم کاری در لغت نامه دهخدا به این گونه آمده است: آنکه پاره های استخوان را در چوب با نقش و نگار بنشاند خاتم سازی عمل خاتم ساز را گویند. در حقیقت خاتم کاری متشکل از چند ضلعیهای منتظم و رنگین بوده و ساخت آن معمولا دارای طرحی هندسی شکل و موزاییک وار را به وجود می آورد. امروزه برای تولید بسیار از محصولات خاص از خاتم کاری استفاده می شود. شاه عباس کویر نیز علاقه زیادی به این هنر پیدا کرده که حتی در دوران پادشاهی خود نیز برای تزئین بسیار از وسایل از خاتم استفاده کرده بود.
ابزارهایی که از آنها برای خاتم کاری استفاده می شود به صورت زیر می باشد: 1- اره 2- رنده و سوهان 3- پرس 4- دستگاه برش خاتم 5- دستگاه نورد سیم 6- چکش و گازانبر جالب است بدانید در گذشته بعضی از چوبهایی که در خاتم کاری استفاده می شوند از کشور هندوستان وارد می کردند که به دلیل گرانی این واردات قطع شد. در گذشته جعبه خاتم کاریها بیشتر در منازل اشراف زادگان دیده می شد به این خاطر که جذابیت برای آنها اهمیت بسیار زیادی داشت. خوشبختانه امروزه بسیاری از مردم ایران و جهان به خاتم کاری علاقه زیادی داشته به این دلیل که می توان آن را بر روی بسیاری از محصولات به کار برد.
جعبه خاتم کاری کوچک
باید گفت برای جعبه خاتم کاری کوچک برای ساخت کیفیتی بالا از استخوان هم بهره گرفته می شود. این نوارها معمولا از طریق حدیده کردن شبیه به قطعات چوبی و استخوانی به صورت چیدمانی رنگی و منظم با استفاده از مقداری چسب در کنار یکدیگر فیکس خواهند شد. باید بگوئیم که هر چقدر خاتم دارای ظرافت و استحکام بیشتری باشد دارای ارزش بیشتری نیز می باشد. تمام رنگهایی که برای خاتم کاری استفاده می شوند طبیعی بوده که معمولا خاتم سازان رنگ سبز را مورد استفاده قرار می دهند. در واقع خاتم جزء هنرهای زیبا و فاخر دنیا بوده که افراد زیادی را به خود جلب کرده است. باید گفت در ابتدا چوب درخت و یا چوب روسی، فلز و استخوان مورد نیاز با استفاده از منشورهایی مثلثی بریده شده سپس 3 منشوری که از جنس چوب هستند را به منشوری شیشه ای چسبانده که باعث می شود پره به وجود آید. نقشهایی که در خاتم کاری استفاده می شوند همچون چهارترنج، توگلو سبز، طاقی و دیگر مدلها بوده که علاقه مندان بسیار زیادی را به خود جذب کرده اند. باید دقت داشته باشید که محل متصل شدن گره ها باید به صورت کامل صاف باشند.
از نکات مهمی که در خاتم کاری باید به آن دقت کنید تقارن است که باید از مواد اولیه خاصی چون استخوان، طلا، نقره و حتی برنج باشد. قدیمی ترین خاتم کاری را می توان در مسجد جامع عقیق شیراز پیدا کرده که در آن بیشتر خاتمهای مربعی شکل موجود است. چوبهای که معمولا از آنها برای خاتم کاری استفاده می شوند چوب آبنوس، فوفل، گردو، عناب، ماهگونی، بقم، نارنج، افرا، کاج، تبریزی، گلابی، شاه چوب، چوب توسکا، چوب زبان گنجشک، چوب آلوچه و چوب شمشاد می باشند. برای حفاظت از این محصولات باید از موادهایی چون پولیستر و کیلر استفاده کرد که هر کدام دارای کاربرد متفاوتی هستند. پولیستر: این مواد از فرآورده های نفتی بوده که می توان از آن برای حفاظت خاتم استفاده کرد. لازم به ذکر است که این مواد می تواند در برابر رطوبت هوا عایق بسیار خوبی باشد. کیلر: این مواد به نوعی برای عایق کاری و پوشش خارجی محصولات خاتم کاری به صورت بسیار شفاف و شیشه ای می باشد. در بعضی از اثرات خاتم کاری شده از شکل گلهای کوچک برای به وجود آمدن گل بزرگ استفاده می کنند.
جعبه خاتم کاری متوسط
در ایران موزه های بسیار زیادی موجود بوده که دارای جعبه خاتم کاری متوسط زیادی هستند. میزان جذابیت این جعبه ها به گونه ای می باشد که می توان از آنها برای نگهداری اجناس قیمتی چون جواهرات استفاده کرد. باید گفت از هنرهایی که در دوره تیموریان رتبه خوبی را به خود اختصاص داد خاتم کاری بود. در واقع تیمور لنگ که پادشاه گورکانی بود که به این هنر علاقه زیادی داشته که به همین دلیل دستور داد که درهای باغ دلگشا را از خاتم کاری پر کنند. خاتم کاری در حقیقت با برش و پرداختن و همینطور سوهان کاری موادهای اولیه به دست می آید. زمان پیدایش این محصول اطلاعاتی در دسترس نیست اما باید بگوئیم که آثار اولیه این اثر بعد از اسلام در کشور ایران دیده شد. در هنرهای ختم کاری باید از استخوان حیوانهایی چون شتر، گاو، اسب و عاج فیل استفاده کرد. فلزاتی که از آنها برای خاتم کاری استفاده می شود به صورت زیر است: 1- مفتول برنجی 2- مفتول مس 3- مفتول نقره 4- مفتول آلومینیوم 5- مفتول طلا 6- صدف قبل از اینکه خاتم کاری انجام شود باید به صاف بودن سطح کار اطمینان حاصل کرده تا به خوبی انجام شود. همانطور که می دانید هنر خاتم کاری دارای قدمت بسیار زیادی بوده که تا به امروز از آن برای طراحی بسیاری از اماکن استفاده شده است. امروزه فروشندگان این محصولات بسیار زیادی بوده که هر کدام کیفیت و قیمت متفاوتی را عرضه می کنند. باید دقت داشته باشید بسیاری از فروشندگان کیفیت مناسبی را عرضه نکرده به همین خاطر خرید چنین محصولاتی صرفه اقتصادی نخواهد داشت. سعی کنید محصولات خاتم کاری شده مثل تابلو خاتم کاری مسی را از مراکزی معتبر تهیه کنید چرا که هم کیفیت بالایی دارند و هم قیمت آنها بسیار مناسب خواهد بود. شرکت ما سالیان سال است که در زمینه تولید و عرضه انواع محصولات خاتم کاری فعالیت می کند و هدف ما ارائه محصولاتی با کیفیت جهت کسب رضایت مشتریان عزیز می باشد. در صورتی که به چنین محصولاتی علاقه مند هستید می توانید از طریق راه های ارتباطی ثبت شده در سایت با مشاورین شرکت ارتباط گرفته و سفارش خود را ثبت نمائید.