|
مرجع آموزش رایگان تجارت |
سوئیفت که با کلمات اختصاری SWIFT شناخته می شود، در واقع مخفف Society for Wordwide Interbank Financial Telecommunication یا جامعه جهانی ارتباطات مالي بین بانکی است که این سیستم پس از اتمام جنگ جهانی دوم به سرعت شروع به رشد و شکوفایی کرد.
سوئیفت چیست؟ مؤسسه سوئیفت در سال 1973 و با حمایت 239 بانک از 15 کشور جهان تاسیس و در کشور بلژیک به ثبت رسیده است.
مالکیت آن متعلق به بانکهای عضو می باشد. این مؤسسه در سال 1977 و با 518 عضو در 22 کشور مختلف جهان عملاً به بهره برداری رسید.
با توجه به آخرین اطلاعات دریافتي از سایت سوئیفت در حال حاضر تعداد استفاده کنندگان از سیستم سوئیفت در سراسر دنیا بیش از 9596 کاربر و حجم فعالیت نیز معادل 3.323.951.515 پیام می باشد.
سوئیفت با ارائه خدمات متنوع بانکی کلیه نیازهای مؤسسات مالی سراسر دنیا را در پرداخت ها- بازارهای مالی- اوراق بهادار و مبادلات مالي پشتیبانی می نماید.
سوئیفت یک انجمن تعاونی غیر انتفاعی است که در ماه مه 1973 میلاید توسط 239 بانک از پانزده کشور اروپایی و آمریکای شمالی راه اندازی گردید.
هدف از آن جایگزینی روش های ارتباطی غیر استاندارد کاغذی و یا از طریق telex در سطح بین المللي با یک روش استاندارد جهانی بود.
مرکز اصلي شبکه سوئیفت در کشور بلژیک بوده و طبق قوانین آن کشور عمل می نماید و کشورهای آمریکا، هلند، انگلیس و هنگ کنگ به عنوان مراکز پشتیبان اعضاء فعالیت دارند.
سوئیفت در هر کشور داراس یک SAP یعنی نقطه دسترسي به سوئیفت می باشد که توسط مؤسسه سوئیفت کنترل می شود.
در ایران SAP در بانک مرکزي واقع گردیده است. سیستم سوئیفت جهت ارسال و دریافت هرگونه پیام ارزي در بین واحد های ارزی بانک های داخل کشور و بانک های خارج از کشور مورد استفاده قرار می گیرد.
تاریخچه سوئیفت بعد از خاتمه جنگ جهانی دوم، به ویژه در اواخر دهه 1950، تجارت جهانی به سرعت شروع به رشد و شکوفایی کرد و به موازات آن حجم عملیات بین المللي بین بانکی گسترش یافت.
لیکن رعایت نکردن استاندارد های بین المللي در محاورات بین المللي باعث آشفتگی در پرداخت های بین المللي و افزایش هزینه های بانکی شده بود.
از این رو در اوایل دهه 1960 حدود 60 بانک بزرگ اروپایی و آمریکایی به این فکر افتادند که چگونه می توان پیام های بین بانکی را به نحوی طرح ریزی و استاندارد کرد که اتوماسیون سیستم بانکی بین المللي را به همراه داشته باشد.
در دسامبر سال 1967 بانک طراز اول کشورهای آمریکا، اتریش، انگلستان، دانمارک، سوئیس، فرانسه و هلند مطالعه را شروع و در سال 1971، 73 بانک از این کشور ها هزینه مطالعه را تقبل کردند.
این مطالعه به همت گروهی از متخصصان و به مدت یکسال طول کشید و نتایج آن در سال 1972 ارایه شد.
در نهایت در ماه مي 1973 سوئیفت با عضویت 239 بانک از 15 کشور در شهر La Hulpe در نزدیکی بروکسل پایتخت کشور بلژیک تاسیس شد.
چهار سال طول کشید تا مراحل قانونی تاسیس سوئیفت، خرید تجهیزات و نصب و راه اندازی انجام بگیرد که در نهایت سوئیفت در نهم ماه می سال 1977 با عضویت 518 بانک از 23 کشور با ارسال پنج هزار پیام در اولین روز راه اندازی شد.
در شروع راه اندازی پیش بینی می شد حداقل روزانه 300 هزار پیام از طریق این شبکه ارسال شود (هر 325 کاراکتر یک پیام سوئیفت را تشکیل می دهد.) ولی امروز بعد از گذشت چند دهه می بینیم که تعدد پیامها با سرعت بالایی در حال افزایش است.
سوئیفت مؤسسه غیر انتفاعی و یا تعاونی است که مالکیت آن تعلق به اعضایش که بانک ها هستند، دارد. این سازمان توسط اعضایش کنترل می گردد و جهت ایجاد هدف های به اشتراک گذاشته شده همین اعضا بوجود آمده است.
طبیعی است اعضا با پرداخت حقوق عضویت های خود و هزینه های مربوط به تراکنش پیام ها، این سازمان را تغذیه می کنند. مدیریت این سیستم نیز به عهده اعضاء می باشد.
سوئیفت انتخاب اعضاي هیأت مدیره سوئیفت که شامل بیست و پنج نفر است. براساس ماده 14 اساسنامه این شبکه، بانک هایی که عضو هستند انتخاب می نمایند.
این استثناء هم وجود دارد که بانک های دارای بیش از یک و نیم درصد سهام، قادر خواهند بود یکی از اعضای هیأت مدیره را انتخاب و معرفی نمایند.
از میان اعضا اگر عضوی بیش از شش درصد سهام داشت هباشد می تواند دو نفر را به هیأت مدیره معرفی نماید. در این میان طبیعی است سود حاصله از فعالیت این مؤسسه ارزشمند، بایستی نصیب اعضایش شود.
اما سازمان سوئیفت سودها را جهت سرمایه گذاری های بعدی و کمتر کردن هزینه های حاصل از ارسال های پیام سوئیفت منظور می دارد. در ایران بانک ملی و بانک صادرات بعنوان سهامداران و عضو سوئیفت هستند.
اعضای سوئیفت اولین مورد اعضا هستند که در ایران بانک ملي و بانک صادرات به عنوان سهامداران و عضو سوئیفت هستند. دومین مورد اعضای فرعی به شمار می روند.
شعبه خارج از کشرو یک بانک عضو و یا ارگنای که بیشتر از نود درصد از سهامش برای عضو سوئیفت باشد در شبکه سوئیفت عضو فرعی محسوب می شوند.
مورد سوم شرکت کننده های سوئیفت هستند. این ها شامل عضوهایی می شود که بانک نیستند اما در یکی از شاخه های عملیاتی بانکی فعالیت می کنند.
مانند واسطه های بورس که در شاخه هایی مانند معاملات ارزی و سهام فعالیت می کنند. این گونه عضوها از خدمات شبکه سوئیفت قادرند استفاده نمایند.
اما کسانی که شکرت کننده محسوب می شوند. تنها می توانند براساس تخصص خود یک مدل از پیام را دریافت و یا ارسال کنند.
دسترسي به سوئیف سوئیفت یک نقطه دسترسي یا sap را در اختیار هر کشور قرار می دهد تا به وسیله آن بتوانند به سیستم جهانی سوئیفت متصل شوند.
نقطه دسترسي کشور ایران به سوئیفت هم در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واقع شده است. بانک های ایرانی از طریق خطوط به مرکز sap در بانک مرکزی متصلل می شوند و پیامها از آنجا برای بانک های خارج از کشور فرستاده می شود.
به وسیله سیستم سوئیفت انجام معاملات ارزی در سطح جهانی بسیار سریع تر، مطمئن تر و کم هزینه تر قابل انجام است.
سوئیفت در واقع قالبي را ارائه می کند که به وسیله آن تراکنش های بین المللي بدون ایراد انجام می شود. به این صورت که هرگونه ارسال و دریاف تپیام بین واحد های بانکی داخل کشور و بانک های خارج از کشور از طریق سوئیفت انجام می شود.
کارکرد سوئیفت می توان این طور تصور کرد که سوئیفت سفری اس تاز یک فرودگاه به مقصد فرودگاه دیگر. همیشه امکان سفر بصورت مستقیم به مقصدی وجود ندارد و گاهی ممکن است لازم باشد با استفاده از پرواز دیگری بین شهر ها و یا کشورها سفر نمایید.
سوئیفت نیز همین راهکار را دارد. پول از کشوری به کشور دیگر انتقال می یابد اما به طور کلي این کار با همکاری بانک های واسطه انجام می شود.
در حقیقت کاری که سوئیفت انجام می دهد. به جای آنکه پولی را منتقل کند. با بهره گیری از کدینگ های سوئیفت دستور پرداخت به حساب بانک ها و مؤسسه های مالی ارسال می کند.
سوئیفت توانست شماره حساب بانک های بین المللي با IBAN(آي بن) و کدینگ شناسایی بانکی یا BIC(بیک) را استاندارد نماید.
اکنون اداره و مالکیت بیک برعهده سوئیفت است. به عبارتی سوئیفت قادر است در کمترین زمان بانکی را شناسایی کرده و با حفظ امنیت انتقال را انجام دهد.
IBAN IBAN یا همان International Bank Account Number شامل اعداد و حروف است حداکثر 34 کاراکتر دارد و به تمام حساب های حوزه اروپا تعلق می گیرد.
این اعداد و حروف نشان دهنده نام کشور، بانک مقصد و شماره حساب فردی است که حساب به نام وی باز شده است. IBAN ارسال ها و دریافت های حواله های بین المللي را راحت تر و سریع تر می کند.
هم اکنون حدود 50 کشور از حدود 220 کشور هجان عضو این پروتکل هستند از سال 2007 تا کنون کشورهای دیگر مانند عربستان و امارات نیز به صورت تدریجی وارد حوزه آی بن شده اند و شماره حساب های خود را با این نام ارائه می کنند.
از مجموع حداکثر 34 کاراکتر آی بن دو حرف اول آن نشان دهنده کشور مقصد است. به عنوان مثال چنانچه دو کاراکتر اول یک آی بن GR باشد مربوط به کشور یونان است یا مثلاً Ch مربوط به کشور سوئیس است.
کشورهای حوزه اروپا و یورو، بحرین، برزیل، کاستاریکا، تیمور شرقی، جزایر فارو، جبل الطارق، مقدونیه، سن مارینو، قطر، جزایر ویرجین، آیلند انگلستان، از جمله کشورهای حوزه IBAN هستند.
BIC با نام های Swift id و BIC Code شناخته می شود فرمت استاندارد کد شناسایی جهانی کسب و کار (Business identifier Codes) را مشخص می کند.
این استاندارد در واقع فرمت مشخص برای کد شناسایی منحصر به فرد مؤسسات مالی و غیر مالی را تعیین می کند و شبکه سوئیفت از این فرمت برای شناسایی مؤسسات مالی استفاده می کند.
از این استاندارد امروزه به عنوان سوئیفت کد نام برده می شود. در شبکه سوئیفت از این کد، برای انتقال وجه بین بانک ها، خصوصاً انتقال وجه بین المللي و ارسال حواله ارزي و سایر تبادلات پیام استفاده می شود. این کد همان کد سوئیفت می باشد.
کارکرد کد سوئیفت برای صدور حواله سوئیفت، نیاز به کد سوئیفت دارید که تنها آن دسته از حساب های بانکی می توانند در سیستم سوئیفت، حواله ارزی دریافت و ارسال کنند که به سیستم سوئیفت متصل بوده و کد سوئیفت را از این مؤسسه غیر دولتی دریافت کرده باشند.
سوئیفت کد یک کد 11 رقمی است که برای انجام حواله های ارزی باید علاوه بر اطلاعات شخصی دارنده حساب، این کد را هم در اختیار داشته باشید.
به این نکته توجه داشته باشید که تنها داشتن هشت بخش اول این کد جهت انجام حواله ارزی کفایت می کند و وارد کردن سه بخش نهایی سوئیفت که امری اختیاری است و چهار بخش ابتدایی کد سوئیفت بیانگر کد بانک حساب مقصد است و فقط از حروف لاتین تشکیل شده است.
دو بخش بعدی کد کشور مبدا حساب بانکی هستند که این دو بخش هم فقط از حروف لاتین تشکیل می شوند.
بخش های هفتم و هشتم سوئیفت کد از حرف و عدد تشکیل شده و کد معرف موقعیت مکانی بانک مقصد است و در نهایت سه بخش نهایی این کد، معرف شبکه بانک مقصد حواله هستند.
کارکرد سوئیفت - به طور مثال کد بانک اقتصاد نوین شعبه تهران به صورت ذیل است BEGNIRTHAFG - چهار کاراکتر اول یعنی BENG معرف بانک اقتصاد نوین است. - دو کارکاتر IR معرف ایران است - دو کاراکتر TH معرف موقعیت مکانی یعنی تهران است. - AFG معرف کد شعبه است
در حال حاضر بیش از 7500 کد سوئیفت فعال وجود دارد که در حال استفاده از سوئیفت جهت انتقال وجه و ارسال حواله ارزی هستند.
علاوه بر این تعداد کدهای فعال بیش از 10000 کد سوئیفت نیز وجود دارد که در ارسال سوئیفت هیا دستی مورد استفاده قرار می گیرند.
تفاوت IBAN و BIC هر IBAN یک حساب شخصی را در یک بانک معین در یک کشور مشخص می کند. در صورتی که هر کد BIC یک بانک یا یک موسسه مالی را در یک معامله بین المللي مشخص می کند.
هر دو شماره ی IBAN و SWIFT در هنگام پرداخت های بین المللي بین دو کشور(عضو) ضروري و مکمل یکدیگر هستند؛ مسیر یابی صحیح معامله منوط به ارائه کد صحیح BIC/SWIFT و IBAN در جزئیات پرداخت هستند.
برخلاف کد BIC که توسط یک نهاد بین المللي صادر می شوند. کدهای IBAN توسط یک سازمان مرکزی اختصاصي داده نمی شود.
IBAN ما که در ایران با آن شماره شبا می گوییم) در هر کشور توسط بانک مرکزی آن کشور و یا بانکی خاص مطابق با قالبی که در ثبت IBAN شرح داده شده صادر می شوند. کد های BIC ترکیبی از اعداد و حروف هستند و همیشه 8 یا 11 کاراکتر هستند.
در نتیجه، کد BIC برای پردازش یک معامله بین المللي همیشه ضروري است و اطلاعات شماره حساب بین المللي بانک برای قراردادن حساب بانکی طرف معامله در کشورهای عضو در سیستم شماره حساب بین المللي بانک ارائه می شود.
وقتی صحبت از پرداخت های بین المللي می شود، SWIFTو BIC به جای یکدیگر استفاده می شوند.
انواع پیام ها در سوئیفت در جهت راحتی کار ارسال و دریافت پیام ها، سوئیفت اقدام به تقسیم بندی پیام ها به گروه های ده گانه زیر نموده است.
صفر تا نه گروه بریا پیام ها تعریف شده است تا مجموعا سوئیفت ده گروه داشته باشد. گروه صفر برای پیام هیا سیستمی و باقی نه مورد پیام های حاوی موضوعات مالي و ارزی خواهد بود. 
در سیستم سوئیفت چند گروه پیام مالی رد و بدل می شود که این پیام ها به ترتیب عبارتند از: - گروه صفر حاوی پیام های سیستمی بین کاربران و سوئیفت می باشد.
گروه اول برای پیام هایی همچون انتقال پول بین حساب، دستور پرداخت یا عدم پرداخت چک می باشد.
گروه دوم شامل انتقال ارز بین حساب های گوناگون یک بانک و یا بانک ها است.
گروه سوم تاییدیه مالی را در بر می گیرد - گروه چهار وصولی ها را نمایش می دهد.
گروه پنج برای نمایش میزان سهام و اوراق قرضه اختصاص دارد
گروه ششم مختص معاملاتی چون فلزات با ارزش و وام ها می باشد.
گروه هفتم ضمانت نامه ها و اسناد های اعتباری به وسیله این گروه مشخص هستند.
گروه هشتم تراول چک را بیان خواهد داشت.
گروه نهم بری بررسي وضعیت مشتریان می باشد.
در سوئیفت هر پیام را با واژ هMT که مخفف Message Type می باشد. نشان می دهند و هر گروه از پیام های مطرح شده را با شماره گذاری خاصی معرفی می کنند.
- انواع پیام ها در سوئیفت - مزایای سوئیفت - استاندارد - قابلیت اطمینان- امنیت - سرعت - کاهش هزینه ها (البته برای جابجایی مقادیر کم هزینه های این روش بالا می باشد) - قابلیت دستیابی - تسویه سریع و هم زمان حساب ها
