بارنامه سندی رسمی است که به عنوان رسید حمل محموله شناخته میشود. این سند نشان دهنده نوع بار است و دارنده قانونی آن حق دارد پس از تحویل بارنامه، محموله را دریافت کند.
بارنامه قانونی و مجاز اوراقی است که شامل اطلاعات دقیق و کامل بار مانند نوع و وزن کالا، مشخصات کامل گیرنده و مشخصات کامل فرستنده در آن درج میشود. در یک تقسیم بندی کلی ، بارنامه به دو نوع : بارنامه داخلی و بارنامه بین المللی تقسیم میشود. متأسفانه فرایند پیچیده مربوط به حمل و نقل، ترخیص کالا و تعداد اشخاص درگیر، بارنامه تقلبی توسط کلاهبرداران جعل و استفاده میشود. بارنامه تقلبی و اسناد جعلی از مهمترین اسناد جابجایی و واردات محمولههای بزرگ قاچاق هستند. بارنامه های صوری و جعلی با سؤاستفاده از خلأهای قانونی در گمرک موجب ایجاد مشکلات بزرگ در اقتصاد کشور و تضییع حقوق دولتی میگردد. در مفاده ماده ۵۸ آئین نامه قانون امور گمرکی آمدهاست که نیازی به بارگذاری اصل بارنامه از سوی وارد کنندگان کالا به کشور نیست.
سوء استفاده از تصویر بارنامه و جعل اسناد
از آنجایی که بر اساس مفاد ماده ۵۸ آئین نامه قانون امور گمرکی که پیرامون الصاق اسناد به اظهارنامه در فرآیند واردات، صادرات و ترانزیت، آمدهاست که امکان الصاق کپی اسناد است، متخلفین با به کارگیری روشهایی خاص، بارنامه تقلبی و صوری را به اظهارنامه ضمیمه میکنند. اصل این ماده جای بررسی دارد.
چرا که در صورت الصاق بارنامه تقلبی به اسناد، در صورت بروز مشکلات و اختلافات حقوقی، این تصویر در هیچ مرجع قانونی قابل استناد به عنوان یک مدرک مستند و متقن نخواهد بود. به هر روی، به دلیل وجود چنین خلأهایی، متخلفین با واردات کالاهای قاچاق ضرباتی را به پیکره اقتصاد وارد میکنند. هرچند طی سالهای اخیر الکترونیکی شدن فرآیند ترخیص کالا، استفاده از بارنامه تقلبی بسیار کاهش یافته است، اما هنوز استفاده از بارنامه تقلبی در حوزه کالای قاچاق وجود دارد.
تشخیص و شناسایی بارنامه تقلبی
بارنامه های قانونی شامل اطلاعات کامل ،اطلاعات عمومی بارنامه مانند سریال و شماره بارنامه، اطلاعات و مشخصات کامل فرستنده و گیرنده، مشخصات کامل راننده، اطلاعات خودرو، اطلاعات کامل بار و اطلاعات مالی هستند. تمامی این موارد در بارنامه قانونی و مجاز ذکر میگردد. یکی از مهمترین مواردی که در تشخیص بارنامه تقلبی کارساز است توجه به اطلاعات مندرج پیرامون بار است.
عموماً در بارنامه های صوری و جعلی اطلاعات بار شامل نام کالا، نوع کالا، وزن، نوع بستهبندی، تعداد بسته و کارتن و مبدأ بارگیری کالا و مقصد نهایی برای تخلیه کاری دستکاری میگردد. توجه به این بخش از بارنامه و همچنین سریال بارنامه نقش مهمی در تشخیص بارنامه قانونی و بارنامه صوری و جعلی دارد.
