اگر با انواع بارنامه دریایی آشنا شویم در انجام معاملات و عقد قراردادهای صادراتی بسیار محتاط تر و بلد به قوانین صادراتی عمل میکنیم و جای هیچ خسارتی را برای خود نمی گذاریم.
انواع بارنامه های دریایی و مدل های مختلف آن
ما در سیستم برندسازی کاری می کنیم تا تمامی موارد مربوط به ارسال، حمل و نقل و حتی بیمه محصول کاملاً بر عهده مشتری باشد ولی اطلاع ما از این موارد کار ما را خیلی راحت تر میکند، تخصص ما را بالاتر می‌برد و حتی می‌توانیم مشتری را راهنمایی کنیم تا او بتواند بر اساس آنچه که دارد خرید کند، بهترین حمل و نقل را بر عهده بگیرد و بارنامه ای برایش صادر شود که مناسب و درخور آن محصول باشد. روش های ارسال، بارگیری و حمل و نقل با هم فرق می کنند. بارنامه برای نحوه بارگیری و تحویل بار صادر می شود و ما باید روی این موارد هم مقداری تسلط داشته باشیم.
مدل های مختلفی از بارنامه های دریایی وجود دارد که البته همه آن ها استفاده نمی شوند. موارد خاصی وجود دارد که برای آن ها یکسری بارنامه های خاصی ارائه می شود که دسته بندی خودش را دارد ولی کاربرد خیلی کمتری دارد. در این جا به چند مورد از معروف ترین آن ها اشاره می شود.
بارنامه تمیز
در این مورد بار تحویل شرکت حمل و نقل داده می شود، توسط آن شرکت بررسی می شود ولی هیچ موردی روی بار ذکر نمی شود، یعنی هیچ گونه مشکل یا عیبی روی بار دیده نمی شود برای همین به آن بارنامه تمیز می گویند. این نوع بارنامه بیشتر برای محصولاتی کاربرد دارد که نیاز به یک بررسی ظاهری دارد و نیازی نیست که بار را کامل از لحاظ حتی محتوایی بررسی کنیم که ببینیم آیا بار قابلیت ارسال دارد یا ندارد یا اگر قابلیت ارسال دارد ایراد های آن چیست.
بارنامه تحویل به شرکت حمل
این قبل از بارگیری انجام می شود یعنی باری که می خواهد ارسال شود همان لحظه روی کشتی بارگیری نمی شود و زمان می برد که بار را تحویل شرکت حمل و نقل دهیم و یک بارنامه ای دریافت کنیم که به آن بارنامه تحویل به شرکت حمل می گویند.
این نشان می دهد که من بار را تحویل داده ام حالا خود مشتری باید پیگیری کند و ببیند در چه تاریخی این بار قرار است برایش ارسال شود یعنی خروجش از کشور مبدا چه زمانی می باشد.
بارنامه سراسری
بارنامه ای است که دست شرکت حمل و نقل را تا حدودی برای ارسال بار باز نگه می دارد. ممکن است بار تا یک جایی با کشتی و از آنجا به بعد با ترانزیت برود یا تا یک جایی با یک کشتی برود و از آنجا به بعد با کشتی دیگر حمل شود. یا تا یک مسیری با کشتی حمل شود و از آنجا به بعد مجبور شویم از طریق هوایی حمل کنیم.
به هر حال ممکن است وسط حمل بار، روش حمل و نقل و حتی وسیله حمل و نقل هم تغییر پیدا کند. اینجا یک بارنامه سراسری برای بار صادر می شود که این بار مجاز هست در حمل و نقلش تغییراتی ایجاد شود. خود بار بیمه می شود و هیچ مشکلی وجود ندارد اما در روش ارسالش و حتی در وسایل حمل و نقلش بر اساس کشور مقصد ممکن است تغییراتی ایجاد شود که دست شرکت حمل و نقل در این موارد کاملا باز هست و میتواند این تغییرات را اعمال کند.
بارنامه برای کانتینر
یعنی نوع کانتینر، مشخصات کانتینری که دارد بار ما را حمل می کند (۲۰ فوتی یا ۴۰ فوتی باشد، مختص خود این محصول باشد یا در کنارش محصولات دیگر هم قرار می گیرند) و اینکه بار در چه کانتینری با چه حجم و اندازه ای و در کنار چه بارهایی قرار می گیرد کامل مشخص می شود.
بارنامه مبدا
در واقع همان بارنامه دریافت محصول می باشد و چیزی شبیه بارنامه تحویل به شرکت حمل و نقل است. یعنی بار را در کشور مبدا تحویل می دهیم و یک بارنامه مبنی بر تحویل این محصول دریافت می کنیم و آن را در اختیار مشتری قرار می دهیم. ما بارنامه مقصد هم داریم که چندان کاربرد ندارد و بیشتر در کشور مبدا استفاده می شود با توجه به اینکه از این کدهای گروه E یا F استفاده کنیم می توانیم از این بارنامه ها بهره ببریم.
بارنامه مشروط
در این نوع بارنامه درباره مواردی مثل صدمه دیدن، از بین رفتن محصول و ... می توانیم صحبت کنیم. اگر بار صدمه ببیند شرکت حمل و نقل چه وظیفه ای و مسئولیت هایی دارد و تا کجا می تواند این را ساپورت کند؟ همه این موارد را در بارنامه مشروط، مبنی بر اینکه محصولمان چه باشد می توانیم در موردش بحث کنیم. به هر حال شرکت حمل و نقل وظیفه تامین خسارات را دارد و باید بر اساس نوع محصول مشخص کنیم که این محصولی که داریم حمل می کنیم چه خطراتی را می تواند داشته باشد و برایش چه شرایطی باید در نظر بگیریم.
بارنامه چارتر
در این نوع بارنامه فروشنده یک کشتی را اجاره می کند و کاملا در اختیار خودش می گیرد که فقط و فقط مختص بار خودش باشد. این نوع بارنامه برای یکسری محصول خاص هم استفاده می شود. این ارسال ها بیشتر برای مواردی کاربرد دارد که محصول حجم بسیار بالایی دارد و کانتینرهای کمی روی آن کشتی قرار می گیرد. در اینطور موارد چون حجم بار هم بالا می باشد اکثرا از روش پرداخت LC استفاده می کنند که اگر قرار باشد نحوه ارسال ما چارتر باشد باید حتما در اعتبار اسناد یا همان LC که وجود دارد این لحاظ شود وگرنه آن بانکی که قرار است پول ما را به حسابمان برگرداند هیچ وقت این کار را انجام نمی دهد.
به هر حال حجم بالایی از محصول دارد حمل می شود و برایش یک کشتی کاملا مجزا اجاره شده و اگر در LC ما به آن اشاره نشود بانک این اختیار را دارد که پول را به ما تحویل ندهد.
بارنامه های گروهی
محصولی داریم که حجم کمتری دارد و می توانیم همراه با سایر محصولاتی که حمل می شود همه را یک جا ارسال کنیم. مثل کاری که باربری های داخل کشور انجام می دهند. مثلا بارهایی که قرار است به اصفهان حمل شود همه با هم ارسال شوند یا همه بارهایی که قرار است به هند ارسال شوند همه با هم و توسط یک کشتی حمل شوند.
یعنی چند فروشنده مختلف می توانند به واسطه همین بارنامه بارشان را پیگیری کنند و آن را برای مشتری هایشان هم بفرستند و تمامی مشتری هایی که منتظر بارشان هستند از طریق همین بارنامه گروهی بارشان را در کشور مقصد پیگیری و دریافت کنند.
بارنامه آمبرد
بارنامه آمبرد یعنی باری که می خواهیم ارسال کنیم در داخل خنقه کشتی قرار گرفت و قرار است فقط با همان کشتی ارسال شود.
بارنامه آندک
در این بارنامه بار فقط روی عرشه کشتی تحویل می دهند و ممکن است کشتی اش عوض شود . اکثرا از این روش استفاده نمی کنند. هر چند ما یک سری محصولات مثل آهن آلات را داریم که این ها باید روی عرشه کشتی باشند و نمی توانند داخل خنقه قرار گیرند. این ها موارد پر کاربرد در حمل و نقل دریایی بودند و بارنامه هایی هستند که بیشتر بر اساس نوع کالا، مقصد، وزن و ابعاد و ارزش کالا برای محصولاتمان ارسال می کنیم و به این روش ها بار را برای مشتری می فرستیم.
در ارسال های صادراتی هر چقدر که میزان تسلط ما روی مباحث حمل و نقل بالاتر باشد هم می توانیم برای مشتری یک راهنمای خیلی خوب باشیم و هم اعتمادش را جلب کنیم از اینکه من یک کار صادراتی انجام دادم و روی این کار حرفه ای هستم و روی محصولم و بحث های صادراتی اش تخصص دارم و مشتری اطمینان پیدا می کند و می تواند راحت به ما پول بدهد. ما سعی می کنیم.
در تجارتمان از روش هایی مثل اکسفورک، FCA، FAS و FOB در موارد معقول و معمول استفاده کنیم که اینجا تمامی موارد مربوط به حمل و نقل و مسئولیت هایش از ما ساقط می شود. حتی اگر ما تولید کننده نیستیم و قرار است از تولید کننده ها بهره ببریم، می توانیم تمامی این هزینه ها و مسئولیت ها را گردن تولید کننده بیندازیم.
ولی به هر حال ما قرار است تجارت کنیم و باید در صفر تا صد محصولمان و تجارت مربوط به آن، چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای صادراتی تخصص لازم را بدست بیاوریم. تخصص به این معنی نیست که تک به تک این موارد را تجربه کنیم. کافی است از روش های ارسال اطلاع داشته باشیم و بدانیم که بارهایمان در روش های مختلف ارسال (که زمینی، هوایی، ریلی، ترانزیت است) از چه روش هایی برای ارسالش می شود استفاده کرد. از قوانینی که در اینکوترمز های مختلف برای محصولات ارایه می شود باخبر بشویم، که این خودش می تواند کلی بر تخصص ما در روش ارسال اضافه کند. باید همه این موارد را بلد باشیم تا در راهنمایی کردن مشتری ها هم بتوانیم بهتر عمل کنیم
