نحوه محاسبه مرخصی در قانون کار
دستوریان هستم امروز می خواهم برای شما از انواع و اقسام مرخصی ها، شرایط احراز و احداث آن و شرایطی که مرخصی ها می توانند در مسیر های کاری شما موثر باشند را توضیح دهم. اگر کار فرما هستید باید بدانید که پرسنل شما نسبت به موضوع مرخصی چه حق و حقوقی دارند. یا اگر پرسنل، نیرو یا کارمند مجموعه ای هستید، باید از شرایط قانونی خودتان مطلع باشید. [remusics src="https://s3.eu-1.blufs.ir/aradbranding-fa-wp-content/uploads/2022/03/work-leave.mp3" pic="https://s3.eu-1.blufs.ir/aradbranding-fa-wp-content/uploads/2022/03/WhatsApp-Image-2022-02-23-at-11.20.50.jpeg" desc="مرخصی در قانون کار" title="استاد دستوریان"]مرخصی حق کارمندان و کارگران
در ابتدا می خواهم توضیح دهم که مرخصی چیست و انواع آن را قید کنم. به صورت اجمالی در مورد یکی از انواع مرخصی ها که مرخصی استحقاقی است، برای شما صحبت کنم. مرخصی حقی است که برای کارگر، کارمند، پرسنل، نیرو های یک مجموعه یا هر مسیر شغلی دیگر برای این افراد در نظر گرفته شده است، که در این روز می توانند به صورت قانونی ترک کار داشته و به امور شخصی خودشان رسیدگی کنند. بحث مرخصی، فارغ از ایام و تعطیلات رسمی بوده، فرضاً جمعه ها و تعطیلات رسمی که در تقویم وجود دارد.
انواع مرخصی ها
معروف ترین نوع مرخصی و پر کارآمدترین نوع مرخصی، مرخصی استحقاقی است. انواع مرخصی ها: استحقاقی، استعلاجی، ازدواج، فوت اقوام نزدیک و درجه یک، ساعتی و بین التعطیلی، زایمان، حج، پاس شیر برای مادران شیر ده، مرخصی های بدون حقوق که در قوانین کار جمهوری اسلامی و سایر کشور ها لحاظ شده است.مرخصی استحقاقی
امروز می خواهیم راجع به موضوع مرخصی استحقاقی با هم صحبت کنیم و یک مقدار شرایط و ضوابط آن را بسنجیم. البته در دوره های بعدی به صورت جزء به جزء یا کل به کل در مورد بقیه انواع مرخصی ها با شما صحبت خواهم کرد. در تعاریف قانونی، مرخصی سالانه کارمندان یا مرخصی استحقاقی تعطیلات باید با حقوق در نظر گرفته شود و توسط کارفرمایان به کارکنان داده شود؛ بسته به کارفرما ممکن است که سیاست های متفاوتی برای تعداد روز های مرخصی استحقاقی کارمندان ارائه و کارمندان مجبور به هماهنگی با کارفرما باشند. اکثریت قریب به اتفاق، در کشور های امروز قانون حداقل پرداخت مرخصی را دارند؛ یعنی این دو روز و سه ساعت در ماه برای اکثر کشور ها حاکم بوده و تقریبا یک استاندارد است.
کارگران برابر قانون کار، در هر ماه تقریبا دو روز و سه ساعت مرخصی در کار های عادی طلب دارند و در سال این عدد، 192 ساعت، معادل 26 روز است.
جالب است که بدانید ما در طول سال، چهار جمعه داریم که جزء مرخصی استحقاقی افراد نیز محاسبه شده و با اکتساب آن 26 روز است.
یک ماه در سال طبق قانون جمهوری اسلامی ایران برای افراد، مرخصی استحقاقی در نظر گرفته شده است.
نکات کلیدی در مورد مرخصی
دوستان باید راجع به 14 نکته اطلاعات کافی را داشته باشند تا بتوانند روی موضوع مرخصی استحقاقی مشرف شوند. مورد اول این است که جمعه روز تعطیلی هفتگی کارگران بوده که با استفاده از مزد و حقوق، این روز را جزء مرخصی های استحقاقی افراد محاسبه نمی کنند. کارگران علاوه بر تمام تعطیلات رسمی کشور، یک روز دیگر نیز تعطیل هستند و آن تعطیلی 11 اردیبهشت ماه هر سال بوده که روز کارگر نام دارد. در این روز کارفرمایان نباید از کارگران کار خواسته و آنها را وادار به کار کنند، ضمن این که حقوق، دستمزد و اضافه کار روز کارگر نیز، باید محاسبه شود.
مدت زمان مرخصی استحقاقی
مرخصی استحقاقی 26 روز در سال بوده که با احتساب چهار جمعه، 30 روز می شود؛ سایر روز های تعطیل جزء ایام مرخصی سالانه کارگران محسوب نخواهد شد. برای کار کمتر از یک ساعت، مرخصی کارگران به نسبت مدت کار محاسبه می شود.ذخیره مرخصی
باید بدانید که شما تنها 9 روز از مرخصی سالانه خودتان را می توانید ذخیره کنید. در صورت تنظیم مرخصی، سه ماه آخر هر سال برای سال بعد، با تایید شورای اسلامی کار در روز های سال امکان جا به جایی مرخصی بین خود کارگران وجود دارد. در صورت عدم توافق کارگر و کارفرما در مورد زمان مرخصی استحقاقی کارگران، نظر اداره کار و امور اجتماعی محل لازم الاجرا می باشد.مطالبات مرخصی ها
در صورت بازنشستگی، از کار افتادگی کلی، تعطیلی و یا فوت کارگر، مطالبات بابت مرخصی وزارت کار استفاده نشده، به کارگر یا ورثه پرداخت می شود. در صورت استعفاء و ترک کار، مطالبات بابت مرخصی های باقی مانده به کارگر تعلق نخواهد گرفت.
مرخصی بدون حقوق
نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق کارمندان و کارگران، مدت آن و شرایط برگشت آنها به کار پس از استفاده از مرخصی، با توافق کتبی کارگر یا نماینده قانونی او و کارفرما تعیین می شود. کارگران کار مزدی یا روز مزدی نیز اگر به حد نصاب کارکرد شان برسند، مشمول شرایط استفاده از مرخصی های استحقاقی هستند. میزان مرخصی روز پنج شنبه، بستگی به عرف کارگاه، شرکت یا میزان ساعت کار پرسنل در آن روز دارد.ذخیره مرخصی استحقاقی کارگران
مدت زمان و میزان مرخصی استحقاقی قانون کار، جمعاً به مدت یک ماه بوده که نحوه استفاده از آن با توافق کارگر یا کارمند با کارفرما مشخص می شود. با این حال گاهی کارگر فرصت نمی کند یا نمی خواهد از مرخصی استحقاقی خود استفاده کند و قصد دارد مدتی از آن را ذخیره کند یا در سال بعد از آن استفاده کند و یا وجوه مربوط به ذخیره مرخصی را دریافت کند؛ در این رابطه این سوال را می توان مطرح کرد که چه مدت از مرخصی استحقاقی قابل ذخیره است؟ پاسخ به این سوال ضمن ماده 66 قانون کار مورد اشاره قرار گرفته است که با تاکید بر حفظ سلامتی نیروی کار از طریق برخورداری از مرخصی چنین مقرر شده است که کارگر نمی تواند بیش از 9 روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند. بنابراین اگر کارگر یا کارمند اصلا از مرخصی استحقاقی خود استفاده نکند؛ بیشتر از 9 روز را نمی تواند به سال بعد موکول کند.