شرایط استفاده از دسته چک سخت نیست و اکثر افراد می توانند برای داشتن آن اقدام کنند اما باید در نظر بگیرند که حتما با قوانین آن آشنا باشند که خدایی نکرده به مشکل نخورند.چک در واقع موجب سهولت نقل و انتقال پول بین مشتری و فروشنده شده است.
روش اخذ دسته چک
افرادی که می خواهند دسته چک داشته باشند، ابتدا باید در یک بانک حساب داشته باشند و بعد در خواست صدور دسته چک به بانک دهند، بانک هم پس از بررسی حساب و سابقه، به آنها دسته چک می دهد.
بانک در قبال تحویل دسته چک به مشتریان هیچ مسئولیتی ندارد. فردی که دسته چک دارد می تواند به بانک این اجازه را بدهد که در صورت کمبود موجودی حساب برای وصول چک، از سایر حساب هایش در همان بانک استفاده شود تا اصطلاحا چک برگشت نخورد. شخص فقط می تواند چک را در مقابل حساب پس انداز و جاری صادر کند.
انواع چک
چک انواع مختلفی دارد که به برخی از آنها اشاره می کنیم ۱- چک حامل. ۲- چک سفارشی. ۳- چک متقاطع. ۴- چک بدون رمز یا چک باز. ۵- چک بدون تاریخ. ۶- چک پس از تاریخ. ۷- چک قدیمی. ۸- چک تغییر یافته.
چک حامل
چک حامل چکی است که در جلوی عبارت " در وجه " نوشته شده است " حامل ". حاشیه امنیت چک حامل بسیار کم است و خطرناک ترین نوع چک به حساب می آید؛ چون چک حامل را هر کسی که به بانک ببرد می تواند نقد کند.چک سفارشی
چک سفارشی به چکی می گویند که اسم گیرنده بر روی چک قید شده است. چک سفارشی فقط توسط کسی که نام او بر روی چک درج شده است قابل نقد شدن است.
چک متقاطع
چک متقاطع به چکی می گویند که در بالای چک دو خط موازی کشیده می شود. چک متقاطع را نمی توان در پیشخوان بانک نقد کرد بلکه فقط به حساب شخصی که چک در وجه اوست واریز می شود، بخاطر همین ایمنی چک متقاطع خیلی بالاست.چک بدون رمز یا چک باز
چک بدون رمز مانند چک متقاطع دو خط موازی در بالای آن وجود دارد با این تفاوت که چک بدون رمز توسط پیشخوان بانک قابل نقد شدن است.چک بدون تاریخ
چک بدون تاریخ، چکی است که تاریخی بر روی آن درج نشده است و زمانی که آن چک به بانک برده می شود از آن روز بر روی آن تاریخ زده می شود و تا سه ماه فرصت دارد تا نقد شود.چک پس از تاریخ
چک پس از تاریخ، چکی است توافق شده بین دو نفر که گیرنده چک نمی تواند زودتر از تاریخی که با صاحب چک توافق کرده است، چک را نقد کند. مصرف این چک بسیار محدود و کم است.
چک قدیمی
چک قدیمی چکی است که زمان آن گذشته است حتی از زمان سه ماهه چک بدون تاریخ نیز وقت آن گذشته است.چک تغییر یافته
چک تغییر یافته به چکی می گویند که ظاهر آن تغییر کرده است مثلا از چندین جا پاره شده است. چک تغییر یافته اگر خیلی خراب شده باشد، بانک اعتباری برای آن قائل نمی شود.قوانین مشترک چک ها
بر روی تمامی چک ها نام بانک و تاریخ وصول چک و نام گیرنده آن و واحد پول درج شده است و چک حتما باید امضاء شده باشد، چون بدون امضاء بی اعتبار است.روش صحیح نوشتن چک
برای صحیح نوشتن چک رعایت چند نکته الزامیست ۱- تاریخ چک را دقیق بنویسید. ۲- اسم گیرنده چک را کامل و صحیح بنویسید. ۳- مبلغ چک به حروف و عدد را دقیق بنویسید. ۴- اگر چک برای خارج از ایران می نویسید واحد پول را به طور دقیق مشخص کنید. ۵- سعی کنید خوش خط و بدون غلط بنویسید. ۶- فضای باز جلوی مبلغ چک و تاریخ و گیرنده را خط بکشد که کسی نتواند از آن سوء استفاده کند. ۷- سعی کنید در همان قسمت مشخص شده محل امضاء، چک را امضاء کنید، نه خارج از آن محدوده.
روش تشخیص چک جعلی
اولین راه تشخیص چک جعلی، جنس چک است؛ چک قانونی کمی زمخت است و گوشه آن کمی سوراخ است، پس اگر چکی فاقد این علائم بود جعلی است. دومین راه تشخیص آرم بانک است. اگر چکی آرم بانکی را نداشته باشد قطعا جعلی است.
آرم بانک معمولا در قسمت چپ چک قرار دارد. سومین راه تشخیص آدرس بانک است. معمولا آدرس بانک بر روی چک حک شده است ولی چک های جعلی فقط کدپستی را حک می کنند. چهارمین راه تشخیص شماره ۹ رقمی مسیریابی زیر چک است.
احکام چک های بلامحل
چک کمتر از ده میلیون ریال حداکثر شش ماه حبس دارد. چک بین ده تا پنجاه میلیون ریال بین شش ماه تا یک سال حبس دارد. چک بیشتر از پنجاه میلیون ریال بین یک تا دو سال حبس دارد و دو سال محرومیت از داشتن دسته چک.
اگر کسی با علم به محروم بودن قانونی از دسته چک اقدام به صدور چک کند، قانونگذار برای او تنبیه سختی را در نظر گرفته است. اگر چکی اصطلاحا برگشت خورد تا قبل از طرح شکایت توسط گیرنده چک، برای صادرکننده چک فرصت باقی است که رضایت او را جلب کند و اگر این کار را کرد، آن چک دیگر پیگرد قانونی ندارد.