چگونه با همگام شدن با جهان ثروتمند شویم؟

لازم می­ دانم قبل از اینکه صحبتم را شروع کنم مثلی درباره انسان در این دنیا بزنم. رسول خدا حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) در ابتدایی­ ترین پیام­ های خودشان به بشریت فرمودند: «قولوا لا اله الله تُفلِحوا» و آیات قرآن مکرر درباره این که انسان عملی را انجام دهد که موجب فلاحت

و رستگاری بشود صحبت کردیم. تفلحوا، یعنی رستگار شوید، از مایه عربی فَلَح است و در عربی به فلاح به معنای کشاورز اطلاق می­ شود و تعابیری از این دست شنیدید که فرمودند: «الدُّنیا مزرعه الآخره، دنیا مزرعه آخرت است» و انسان هم در دنیا می­ خواهد به فلاحت یعنی رستگاری برسد و فلاّح هم به همین معنا یعنی

به معنای کشاورز است. یعنی انسان در این دنیا که زندگی می­ کند یک چیزهایی در یک زمینی می­ کارد و یک امکاناتی که در اختیار خودش نیست مثل آب، هوا و خورشید، این­ ها هم بر زمینش می­ تابد و جریان پیدا می­ کند، تلاش­ هایی هم کشاورز می کند و مجموع این­ ها می­ شود آن کشت و برداشت و نتیجه ­ای که

  کشاورز می­ گیرد. ما می­ خواهیم از همین کشاورزی شروع کنیم، انسان را یک کشاورز در نظر بگیریم و بعد ببینیم این مثال و این توضیح که رسول خدا ایراد فرمودند، سرمنشأ یکی از بزرگترین تحولات و نگاه­های انسانی در حوزه اقتصاد می­ شود و در این زمینه برای شما می­ تواند خیلی راه گشا باشد.

من ابعادی از کشاورزی را امروز باز می­ کنم. انشاءالله عزیزان یک فرصتی بگذارند. ابعاد مختلفی در عرصه کشاورزی هست که می ­توانند با آن مدل کنند و در حوزه اقتصادی خودشان به کار ببرند. اولین چیزی که یک کشاورز نیاز دارد برای این­که آن کار خود را انجام دهد و آن نتیجه را بگیرد زمین است، یعنی کشاورز زمین نداشته باشد هر چقدر هم کشاورز باشد به جایی نمی ­رسد. زمین  بستر و آن مسیر حرکت کشاورز می­ شود. تلاش ­های کشاورز در زمین او ثمر دارد پس انسان باید یک زمینی داشته باشد. اما همه زمین­ ها یکسان نیستند، یک زمینی هست که حاصلخیز است، یک زمین هم شوره ­زار است و هر چقدر هم کشاورز تلاش کند در زمین شوره­ زار محصول خوبی به عمل نمی­ آید. هر چقدر انسان تلاش کند، هر چقدر آفتاب خوب بتابد، هر چقدر باران مناسب بیاید، هر اتفاقی که بیفتد تلاش این کشاورز در این زمین ثمره ندارد.

رشدهای زیاد وجود دارد در تجارت است. پس ما گام اول را درست انتخاب کردیم:

یعنی زمین، زمین مناسبی است. یعنی زمین خودمان را در راه تجارت گذاشتیم و گفتیم می ­خواهیم زمین خودمان را در تجارت می­ خواهیم داشته باشیم و روی یک زمین شوره­ زار نمی­ خواهیم کار کنیم. حالا می­ دانیم که تلاش­ های ما لاقل در یک زمینی است که مشکلی ندارد و یک زمین حاصلخیزی است، این گام اول است.

باید شرایط محیطی در آن منطقه مناسب باشد. یعنی مثلاً باران خوب بیاید، خورشید کار خودش را خوب انجام بدهد، اگر یک وقت  هوا سرد شد خیلی سرد نشود، اگر گرم شد خیلی گرم نشود که این محصول را خراب کند. این­جا بحث مهمی عزیزان پیش می­آید، خوب دقت کنید باید آن را باز کنم. یک کشاورز هوشمند، کسی که شغلش را کشاورزی قرار داده است و قصد دارد خیلی هوشمندانه کشاورزی خودش را جلو ببرد، برای فرار از این موضوع چند تا زمین می­ گیرد. یک باغ می­ گیرد، یک زمین برای برنج و گندم می­ گیرد، یک زمین برای سبزیجات می­ گیرد، در اقلیم مختلف کشاورزی خودش را راه می ­اندازد. هوا اگر سرد شود و یک محصول زمین بخورد، محصول دیگر رشد می­ کند، هوا اگر گرم شود و یک محصول زمین بخود محصول دیگر رشد می­ کند. اصطلاحاً در عرصه اقتصادی یک جمله معروفی است که می­ گویند: «همة تخم مرغ­ هایت را در یک سبد نگذار». اگر بخواهیم در عرصه اقتصاد، آب و هوا و خورشید را مدل کنیم، شرایط اقتصادی آن منطقه و آن کشوری می­ شود که انسان در آن زندگی می­ کند. اگر شما یک زمینی برای کشاورزی بگیرید، باران دست شما نیست اما بر اقتصاد شما و بر کشاورزی شما تأثیر می­ گذارد. خورشید دست شما نیست اما بر کشاورزی شما تأثیر می­ گذارد. سردی و گرمی هوا دست شما نیست اما بر تجارت و بر کسب و کار و بر کشاورزی شما تأثیر می ­گذارد.

در حال حاضر آن­چه که در مسیر حرکت تجاری بر اقتصاد شما تأثیر می­ گذارد اما دست خودتان نیست، شرایط اقتصادی کشور است. این قسمت را عزیزان خوب دقت کنید، بحث جدیدی است و یک نگاه جدیدی را به شما خواهد داد. تا دیروز تجارتت خوب بود دلار از 3000 تومان یک دفعه 11000 تومان شد و وضع اقتصادی شما خراب شد. این مثل این است که زمین کشاورزی داشتی و یک شبه برف آمد، دست تو هم نبود و کاری هم نمی­توانی انجام بدهی. با دلار 11000 تومان رفتی، دلار 20000 تومان شد، دوباره وضع خراب می­شود. با 20 تومان بار خودت را بستی و از یک کشور دیگر محصول وارد کردی، قیمت دلار پایین آمد و 11000 تومان شد و ضرر کردی. در این مواقع چه باید بکنیم؟ باید یک زمینی در یک منطقه­ ای بگیرید که این نوسانات در آن کمتر باشد.

الان ما لاجرم مجبوریم زمین ما بدون این که دست ما باشد، ما در این­جا بدنیا آمده­ ایم و در یک منطقه ­ای قرار گرفتیم که یک روز برف است، یک روز هم آفتاب شدید است و این نوسانات در آن خیلی زیاد است، امروز قیمت این است و فردا قیمت دوبل می­ شود، پس فردا یک دفعه 30 درصد پایین می ­آید و فردا دوباره بالا می ­رود و امثال این­ ها. یعنی شرایط آب و هوایی برای این زمین مساعد نیست، زمین حاصلخیز است اما آب و گرمای آن مناسب نیست. یک کشاورز اگر در چنین شرایطی قرار بگیرد چه باید بکند؟ ما می­ بینیم که الان زمین ما در قم این­جوری است، یک زمینی در اصفهان می ­گیریم که چنین آب و هوایی ندارد. و لطف خدا است که شما در شغلی قرار گرفتید که دست شما از این نظرها باز است و یک محصولی دارید که برای شما مقدور هست که این محصول را عوض کنید.

ما فهمیدیم که پول در تجارت است، حالا اگر پنبه نشد، نخود، نخود نشد، نفت، نفت نشد، گاز، گاز نشد، طلا. دست ما باز است و کسی دست ما را نبسته است که بگوید الا و بالا تو باید فلان محصول را کار کنی. اگر گذشته آراد را هم مرور کنید می­بینید که ما تجارت را به گونه­ای یاد دادیم که شما 90 درصد قضیه و بیش از آن را در هر محصولی که باشید به درد شما بخورد. یعنی مجبور نباشید که حتماً روی فلان محصول کار کنید چون یک کشاورز در باب محصول هم تنوع دارد. یک کشاورز گندم می­کارد، یک کشاورز جو می­کارد، یک کشاورز برنج می­کارد، یک کشاورز گردو می­کارد، این­ها همه کشاورزی است و هر کدام محصول مختلفی است و دست کشاورز از باب محصول باز است. اما می­گوید در این اقلیم اگر بخواهد گندم بکارد، مناسب نیست و از طرفی هم آب و هوای منطقه مساعد نیست، من هم کشاورز هستم و نمی­خواهم از کشاورزی دست بردارم پس زمینی در جای دیگری می­گیرد و در آن­جا اگر گندم نمی­شود بکارد، برنج می­کارد، اگر برنج نمی­شود بکارد، نخود می­کارد، اگر نخود نمی­شود کاشت، گردو می­کارد، در هر حال این شخص کشاورز است.

شما تاجر هستید و با خودتان بستید که تجارت را رها نکنید که استخدام شوید، با خودتان بستید که تجارت را رها نکنید که بروید رفتگر شهرداری شوید، با خودتان بستید که تجارت را رها نکنید که بقال شوید. حالا تصور کنید که شما در چنین منطقه اقتصادی پرنوسانی نیستید، همین اطراف را مرور کنید، بیائید عراق را مرور کنید، عربستان را مرور کنید، ترکیه را مرور کنید، انگلستان را مرور کنید، آلمان را مرور کنید، برزیل را مرور کنید و کشورهای مختلف. نوسان در کشورهای مختلف متفاوت است نه این­که بگوییم این­جا نوسان است و در کشورهای دیگر نیست.

اما شما اگر به چند زبان دنیا مسلط بشوید، که کار خیلی سنگینی هم نیست، بیش از 90 درصد نقاط روی زمین پذیرای شما خواهند بود. به طور مثال شما اگر در عرصه تجاری به زبان انگلیسی مسلط باشید، 3 میلیارد نفر مردم جهان با شما قابل صحبت خواهند بود. اگر شما زبان عربی را یاد بگیرید، 500 میلیون نفر از مردم دنیا با شما می­توانند صحبت کنند. اگر زبان چینی را یاد بگیرید، یک میلیارد و خورده­ای نفر با شما هم­صحبت خواهند شد، اگر هندی را یاد بگیرید، یک میلیارد و خورده­ای نفر با شما می­ توانند صحبت کنند و شما در فارسی بیش از 100 میلیون نفر مخاطب ندارید.

این­جا یک عزمی را می­ طلبد و یک دیدگاه و یک نگاهی در شما باید پدید بیاید که دست من را که نبسته ­اند، اگر امروز به خاطر بعضی از نوسانات تجارت من راکد است، من که تجارت را بلد هستم و الان هم دنیا، دنیای اینترنت است، از هر جای جهان هم که کسی بخواهد به ایران بیاید ، یک پرواز است، اگر واقعاً مشتری باشد 5 ساعت یا 6 ساعت راه را می ­آید، تلفنی هم بخواهید صحبت کنید نرم افزارهای مختلفی وجود دارد که می ­توانید به صورت اینترنتی با آن­ها تلفنی صحبت کنید. یک مقدار شرایط شما هم مساعدتر بشود همان­طور که الان در شهر خودتان دفتر زدید کم­کم در کشورهای دیگر هم دفتر می­ زنید و یا خودتان

آن­جا را می­ چرخانید و یا یک نمایندگی یا دفتری می­ دهید و یک نیرویی استخدام می­ کنید و در آنجا مستقر می ­کنید. این­ها برای ما مسائل شدنی است، همان­طور که بچه­ های ما آن را اجرا کردند و جواب آن را دیدند. پس با این شگرد، یک تاجر می­ تواند از اقلیم ­های مختلف آب و هوایی بهره­ مند بشود یعنی می­ تواند از این شرایط خارج شود. اگر در نوسان است فرار کند و شرایط انگلستان را ببیند. اگر انگلستان در نوسان قرار گرفت در کشوری هم پایگاه داشته باشد، در عراق هم پایگاه داشته باشد. مگر این­که به نقطه ­ای برسد که کل جهان روی هوا برود، در آن حالت باز هم وضع شما از همه بهتر است.

تمرکز خودمان را باید تقسیم کنیم، نگاه می­کنیم اگر امروز پول در ایران است، 90 درصد تمرکز خودمان را روی ایران می گذاریم اما کشورهای دیگر را رها نمی­ کنیم و با 10 درصد بقیه را می ­چرخانیم. اگر دیدیم ایران فضای اقتصادی خوبی ندارد تمرکز خودمان را در امارات می ­گذاریم، اگر امارات فضای اقتصادی خوبی ندارد تمرکز خودمان را در آلمان می ­گذاریم. نکته ارزشمند در این­جا این است که این پول­ ها که از نقاط مختلف جهان بدست می ­آید به کجا می­ رسد؟ این سودها همه در ایران جمع می­ شود.

من یادم می ­آید یک جلسه ­ای حدود شاید 4 سال پیش با بعضی از بزرگان اقتصادی کشور داشتم، اوایلی بود که بحث اقتصاد مقاومتی را مقام معظم رهبری مطرح کردند، من آن­جا یک راهکار اقتصادی را مطرح کردم و آن­ها خیلی خوششان آمد اما یک نفر به من گفت این کار راه بیفتد به نفع خیلی ­ها نیست و اجرا هم نشد، حتی ما نمونه بچه­ های آراد را به آنها نشان دادیم و آن را مرور کردند. یکی از بزرگان اقتصادی مجلس که الان هم در مجلس بزرگترین سمت کمیسیون اقتصادی را هم برعهده دارد یک جمله قشنگی گفت که آنچه که مقام معظم رهبری در باب اقتصاد مقاومتی بیان کردند شما در عمل اجرا کردید. حرف من آن موقع این بود که گفتم شما می­ خواهید معضل اقتصادی را حل کنید خوب است اما این­جا ایران است و ایران مثل یک خانواده می­ شود و تا وقتی که نگاه اقتصادی این باشد که این آقا به آن آقا بفروشد و سود کند مثل این است که برادری از خواهرش پول بگیرد و خواهر دوباره به برادر پول بدهد. این در ایامی بود که گفتند 10 میلیون یا 20 میلیون به هر ایرانی پول بدهند که از یک ایرانی دیگر خرید کند و مشکل هم حل نشد و همان موقع هم مشخص شد که این طرح  ضرر دارد اما سود ندارد. چون وقتی یک خواهری از برادرش پول قرض بگیرد و برادر دوباره به خواهر پول بدهد

این مشکلی را حل نمی­ کند. اگر ما می­ خواهیم این خانواده پولدارتر بشود غریبه باید به این خانواده سودی برساند تا وضع خانواده خوب بشود. اگر ما توانستیم کاری کنیم که دلار و یورو را وارد این کشور کنیم آن موقع است که بردیم و الاّ این که فلان قدر پول بدهیم، محصول خارجی خریده بشود، دلار از کشور خارج شود که دو تا ایرانی با هم یک مبادله­ ای کرده باشند و مغازه­ دار هم دو تا یخچال فریزر فروخته باشد و سودی از آن پول به جیبش برود، این که کار نیست، این به ما بیشتر ضرر می ­رساند، این اقتصاد کشورهای دیگر را رونق می­ دهد، که آن موقع حرف من شنیده نشد. اما ما در آراد دست خودمان اختیار تام داریم، اگر در جای دیگری اختیار نداریم در این­جا اختیار دست خودمان است.ما به اندازه توان خودمان که توان بالایی هم هست، حداقل 1000 تاجر این­جا فعالیت می­کنند، 1000 تاجر در سال هر کدامشان راحت می­توانند بالای چند صدهزار دلار را وارد این کشور بکنند، این خیلی کار بزرگی است، خیلی چرخه اقتصادی را می­چرخاند و حداقل به همین 1000 نفر خیلی رونق می­دهد. این 1000 نفر دست­شان که پر پول باشد خرید می­کنند و مغازه­داری که این­ها از او خرید می­کنند رونقی دارد. کارگرهایی دارند، نیروهایی زیر دست و بالشان است و آن­ها هم خرید می­کنند.

این است که یک کشاورز وقتی شرایط آب و هوایی را می­ بیند نسبت به تغییر اقلیم حرکت کند. یک آیه ­ای در کتاب خدا است که می ­گوید: «ملائک به مردم می­ گویند: شما چرا بدبخت بودید؟ شما چرا در فلاکت زندگی می ­کردید؟ شما چرا در حقارت زندگی کردید؟ شما چرا اهل عصیان و نافرمانی و خرابی بودید؟» بیشترین چیزی که مایه عصیان و نافرمانی خدا است فقر است. فقر است که از هر دری که وارد بشود ایمان از آن در می ­رود، فقر است که اگر بیاید هفتصد گناه را با خود می ­آورد. امام صادق (ع) به زراره فرمود: زراره! چرا شما شبیه سلمان و ابوذر کار نمی­ کنید؟ زراره پرسید مگر آن­ها به چه صورتی کار می ­کردند؟ فرمود: آنها سه ماه کار می­ کردند، خرج چند سال خودشان را در می ­آوردند، آنها تجارت می­ کردند. امام فرمود: گمان می­کنی سلمان چگونه به درجه دهم ایمان رسید؟ مشکل مالی نداشت.

وقتی چک تو پاس نشود نمی­توانی در نماز تمرکز داشته باشی، وقتی چک تو پاس نشود نمی­ توانی انفاق کنی، وقتی اجاره سر برج را نداری نمی­توانی با همسر خودت مهربان باشی و کوچکترین بحث ساده به یک جنگ روانی تبدیل می ­شود. امام صادق (ع) فرمود: اگر کسی خشمگین شود، عصبانی شود و از کوره در برود، عبادت دو ماه او از بین رفته است. الان خیلی از دعواهای زندگی سر همین مسئله نیست؟ مرد خانه بدهی دارد و همسر او از او می­ خواهد که پارچه روکش مبل را عوض کنند. این سوال، سوال بدی نیست  اما مرد یک باره عصبانی می­ شود و سر و صدا راه می ­اندازد که ولش کن، اعصاب من را به هم نریز. هر دو داد می ­زنند و یک بحث و سوال کوچک به یک جنگ تبدیل می شود چون مرد ندارد. اما اگر پول داشت بدون هیچ مخالفتی از همسرش می­ خواست که هر مدلی را که دوست دارد خرید کند اما وقتی ندارد دعوا و جدل می­ شود. این است که بزرگانی که به راه درست رسیدند نکته مالی آنها همین بود که چپ مالی آن­ها پر بود، وضع مالی آن­ها خوب بود.تو نداشته باشی اصلاً نمی­توانی مزرعه خودت را آباد کنی. اگر در دنیا چپ تو خالی باشد این چه مزرعه ­ای است؟ کشاورزی که پول نداشته باشد می­تواند زمینی بخرد؟ می­تواند بذری بخرد؟ می­تواند آب را به مزرعه خودش بیاورد؟ اما وقتی وضعش خوب باشد می­تواند همه این­ها را تهیه کند.

اما بعضی افراد هستند که وضع­شان خوب است و در راه کثیفی خرج می­ کنند، ما به آن­ها کار نداریم. در هر صنفی خوب و بد است، در معلمی، معلم کثیف داریم، معلم خوب هم داریم. در بقالی، بقال کثیف داریم، بقال خوب هم داریم. در روحانی، روحانی کثیف هم داریم، روحانی خوب هم داریم. در استاد دانشگاه، خوب هم هست و بد هم هست. در علما، علمای شر هم داریم، علمای خیر هم داریم. در امامان، ائمه النّار هم داریم و ائمه الجنّه هم داریم. در تاجر هم همین است، تاجر خوب هم داریم و تاجر بد هم داریم. تاجری داریم که از راه حلال خدا پول در می ­آورد و تاجری داریم که از حرام خواری و کلاه سر مردم گذاشتن، پول در می ­آورد. ما جزء خوب­ها باید باشیم.

یک نفر پیش من آمد و گفت من اگر چادر نمی ­گذارم به این خاطر است که خیلی از چادری ­ها هستند که کثیف می باشند من به خاطر این چادر نمی­ گذارم. من گفتم: یعنی این در ذات چادر است؟ یعنی چادر یک خاصیتی دارد که آدم پاک وارد آن می ­شود و کثیف بیرون می ­آید؟ این جوری است؟ یعنی یک زن پاک که چادر ندارد اگر چادر به سر خودش بگذارد یک دفعه ناپاک و فاحشه می­ شود؟ یعنی ذات چادر فاحشه ساز است؟ او فاحشه ­ای بود که زیر چادر رفت و الان هم هست، این به چادر چه ربطی دارد؟ تو پاک هستی، پاک باش و چادر به سرت بگذار و پاک­تر بشو. این که یک عده می­ گویند ثروت انسان را کثیف می­ کند، آن کسی که ثروت کثیفش می­ کند، این کثیفی در ذات خودش بوده است. امیرالمومنین فرمود: «اگر کوه احد را طلا کنند و به یک منافق بدهند که ایمان بیاورد، ایمان نمی ­آورد» و از آن طرف هم فرمود: «اگر بینی یک مومن را ببُرّند که از ایمان خودش دست بردارد، او دست بر نمی­ دارد». آن کسی که ثروتمند بشود کثیف می­ شود، این شخص همین الان هم کثیف است اما این کثیفی الان او مخفی است، پولدار که می­ شود این کثیفی عیان می­ شود. الان در نیت او پاکی نیست، در نیت او کثیفی است اما امکانات ندارد، امکانات را که بگیرد به کثیفی می­ افتد.

این است که ببینید، اقلیم ­های مختلف را باید بشناسید، از نظر من مؤمنی که نداند در شرایطی که متحول می­ شود کجا برود و چه کار کند؟ این شخص اصلاً مؤمن به درد نخوری است. خدا می­ گوید به ملائک گفتم بروید و از آن­ها بپرسید که چرا این همه گناه کردید؟ چرا انقدر نافرمانی کردید؟ و می­ بینند که بیشتر دلیل آن­ها فقر بود. قرآن می­ گوید که وقتی ملائک از آن­ها سوال کردند که چرا انقدر انقدر کثیف بودید؟ چرا انقدر مفلوک بودید؟ چرا انقدر داغون بودید؟ آن­ها در جواب می­ گویند ما در منطقه ­ای زندگی کردیم که در آن منطقه کثیفی و گناه و فحشا زیاد بود، یعنی در آن منطقه فقر زیاد بود، کثیفی آورد، در آن منطقه باورها غلط بود، کثیفی آورد، در آن منطقه کثیفی ­ها زیاد بود، ما هم کثیف شدیم. یک جمله جواب این است که می­گوید: «اَلَم تَکُن أرضَ الله الواسعَه؟ آیا زمین خدا وسیع نبود که شما مهاجرت کنید؟» اما حرف من با شما این است. در روزگار قدیم اگر مردم می­ خواستند مهاجرت کنند باید از اهل و عیال و زن و بچه و فامیل و همه می­زد که اگر تجارتش در ایران نگرفت بخواهد در چین تجارت خودش را راه بیندازد، دوری از خانواده بود، دوری از اهل و عیال بود، شرایط جدید آن منطقه بود، همه این سختی­ ها را داشت اما شما در عصری هستید که برای فتح یک کشور دیگر اقتصادی، دانستن یک زبان، داشتن چهار تا نرم افزار که بتوانید با کشورهای دیگر ارتباط بگیرید مثل اسکایپ و واتساپ و اینها و یک سایت به زبان دیگر، شما را به آن فضای مهاجرت وصل می­ کند. یعنی شما نیازمند مهاجرت فیزیکی نیستد، کافی است که مهاجرت فکری کنید، یعنی فکر شما کوچ کردن را بپذیرید.

یک نفر می­ گفت از وقتی دلار نوسان دارد من انقدر پول را می ­گیرم و قیمت تغییر می­ کند، نمی­توانم ادامه بدهم. این شخص می ­تواند به چین برود. من خودم در سفری که به چین داشتم و با آن­ها صحبت می­ کردم گفتند در چین 25 سال است که قیمت یک موتور، یک یوآن است و هیچ تغییری نمی­ کند. ما رفیق که شدیم و صحبت کردیم گفتیم در ایران این طور است. چون چینی­ ها خودشان اقرار داشتند که مغزشان خیلی بالا نیست، پرتلاش هستند اما باهوش نیستیم. من مغازه ­دار اگر 50 قلم جنس دارم اگر قیمت این­ ها بخواهد عوض بشود من این عدد را نمی­ توانم به حافظه خودم بسپارم. گفتم: مغازه ­دار ایرانی 1000 تا جنس دارد، تغییر می­ کند اما هر 1000 قلم را هم حفظ می­ کند. مثلاً یک لباس فروش، 100 مدل لباس دارد اگر قیمت آن­ها بخواهد عوض شود، شخص چینی هنگ می­ کند. در طول این 25 سال که از همان اول موتور و لوازم الکتریکی را می ­فروخت، قیمت موتور یک یوآن بود الان هم یک یوآن است. این ایرانی می ­تواند به این شرایط اقتصادی وارد شود، ما می­ توانیم پلن کارمان، زمین­مان، به جای این­که الان در این منطقه است، زمین­مان می­ تواند در چین باشد و پول چین را برداریم و در ایران به استخر موج­های آبی برویم، پیتزای خودتان را همین­جا بخورید.

چه نفع بزرگی خواهید برد اگر به دلار در بیاورید و به ریال خرج کنید. عراقی­ ها چرا انقدر در ایران کِیف می­ کنند؟ عرب­ ها چرا انقدر در ایران کِیف می­ کنند؟ پول آن­ها به دلار است و در ایران به ریال خرج می­ کنند. در مشهد که بودیم راننده تاکسی­ های مشهدی خیلی خوشحال بودند به هوای این­که یک عراقی می ­آید از آن­ها دوبل پول می­ گیرند، عراقی هم با خودش می­ گوید عجب خری است من را جوری جابجا می­ کند که یک پنجم کشورم است. یعنی هر دو خوشحال بودند و هر کدام فکر می ­کردند که دیگری را اسکول می­ کنند. خیلی از مطب­ ها که بروید، مخصوصاً در مشهد، چون عرب­ها خیلی به مشهد می ­آیند، قیمت یک عمل برای ایرانی 10 میلیون است برای غیر ایرانی 20 میلیون است و فکر می­ کنند دوبل می­ گیرند که البته درست هم است. غیر ایرانی هم که حساب می­ کند می­ بیند که خیلی ارزان برایش در می­ آید. یک کارگر و کارمند در نروژ از روی سایت­ ها که من نگاه می­ کردم به طور متوسط 2700 دلار در ماه حقوق می ­گیرند و این حدود 30 میلیون تومان است اما یک کارگر ایرانی یک میلیون تومان در می­ آورد. شما نخودی که این­جا می­ فروشی آن­جا اگر دوبل بفروشی فکر می­کند که 15 برابر از تو ارزان­تر می­ گیرد. این ­ها فقط مال این است که این دیدگاه در شما شکل بگیرد که به جای این­که من در یک منطقه جغرافیایی زمین داشته باشم در چندین منطقه جغرافیایی زمین داشته باشم.

اینجا این سوال پیش می ­آید که ما که می­ خواهیم این جوری کنیم، انرژی­ های خودمان را چطوری تقسیم کنیم؟ باز هم به کشاورزی بر می­ گردم و از شما می­ خواهم که دقت کنید. یکی از خواصی که خداوند در این نظام خلقت تعبیه کرده است، تمام رشدها را در گروه دو چیز قرار داده است:

اکثر مردم لذت طلب هستند و خدا نابودی­ ها را در گرو لذت­ ها قرار داده است، این سخن پیامبر است. پیغمبر (ص) فرمود: «خداوند بهشت را در لفافه سختی­ ها و جهنم را در لفافه خوشی ­ها آفرید». امام صادق (ع) فرمود: «اطاعت خدا سختی­ ای است که انتهای آن به شیرینی می­ رسد و نافرمانی خدا شیرینی ­ای است که انتهایش نابودی است». یعنی خیلی از گناه­ ها لذت بخش است اما ثمره این لذت، بدبختی، بیچارگی و نابودی است. اطاعت خدا سخت است اما ثمره این سختی، خوشی است، بزرگ شدن و رشد کردن می­ شود. تمام رشدها در گرو این دو تا مسئله است که سخت است و زمان می­ برد.. اکثر مردم :

مثالی بزنم، شما 1000 نفر آدم معمولی را بیاورید و بگویید که در فلان شرکت همین ماه را کار کن و آخر ماه یک میلیون بگیر، دو میلیون بگیر، سه میلیون بگیر، اکثر مردم راضی هستند که این مدلی کار کنند. حالا اگر بگویید در فلان مجموعه در بحث تجارت کار کن، سه ماه یاد بگیر، 6 ماه زحمت بکش و بعد از آن پول­های ده میلیونی در بیاور، اما کسی نمی­آید. یعنی پول کم را سریع می­خواهند، اگر تو هم در همان زمره هستی وضع تو هم خراب است چون خدا هیچ رشدی را در سرعت قرار نداد

اگر در جمع ما کشاورزی باشد می ­داند کشاورز اگر بخواهد گردو بگیرد، باید آن نهال را که می­ کارد حدود 7 سال تا 10 سال هیچ محصولی از آن برداشت نکند. شاید برای خیلی ­ها الان این سوال است که گردو که زیاد است ما هم برویم باغ گردو بزنیم، اما موقع کار اولین اطلاعاتی که به تو خواهند گفت این است که اگر الان بزنی اولین بار 10 سال بعد در می ­آید و تو وقتی ببینی این جوری است این کار را ول می­ کنی و می­ گویی سخت است و وارد نمی­ شوی. یعنی خداوند تمام بردها و سودها و رشدها را در کارهایی قرار داد که نیازمند صبر و زمان باشد و فرمود: «إنَّ الله مَعَ الصّابرین» و خداوند خودش را در همراهی با صابران قرار داده است. من در همراهی با صابرین و کسانی که صبر کنند هستم.

یک داستانی را نقل می ­کنم. شخصی ادعای خدایی کرد، او را به نزد حاکم آوردند. حاکم گفت: این شاید چیزی نمی داند، باید یک کاری کنم که از این ادعایی که کرده است دست بردارد و الکی شر نشود. بنابراین به این شخص گفت: یک زحمتی بکش و از این ادعای خودت دست بردارد، تو خدا نیستی. سال قبل یک نفر ادعای پیامبری کرد، دستور دادم که او را بکشند، پس تو این کار را ول کن. آن شخص جواب داد که کار خوبی کردید؛ چون من الان چند سالی می­ شود که پیغمبری مبعوث نکردم. این که ادعای پیغمبری کرده است شیاد بوده است پس خوب کاری کردید که او را کشتید. حاکم دیدید که این بی خیال این کار خودش نمی­شود بنابراین یک دانه گندم به او داد و ازاو خواست که یک خوشه گندم

را به او تحویل دهد. اگر تو خدا هستی این کار را بکن. این شخص دانه گندم را گرفت و در جیب خودش قرار داد، وقتی از در کاخ خواست بیرون برود حاکم او را صدا زد و پرسید که کجا می­ روی؟ اگر تو خدا هستی خوشه گندم را باید الان به من بدهی. او به حاکم گفت: تو خدایی را قبول داری؟ حاکم جواب مثبت داد. آن شخص پرسید: آن خدای تو غیر از من است؟ حاکم جواب داد: بله غیر از تو است. مرد گفت: تو بیا این یک دانه گندم را بگیر و آن خوشه را بده. خدای تو این دانه را می ­گیرد و سه ماه بعد گندم می ­دهد چطور از من انتظار داری این دانه را بگیرم و الان به تو گندم تحویل بدهم؟ منم این دانه را الان می­ گیرم و سه ماه بعد برای تو گندم می ­آورم.

یعنی خدای به این عظمت که قادر و توانا است این طور مقدر کرده است که گندم می­ کاری سریع گندم ندهد که فقط صبورها در این عالم بتوانند رشد کنند و اشخاص عجول به رشدی نرسند. خدا اگر دنیا را به گونه ­ای قرار می­داد که در خوشی­ ها بود همه انجام می­ دادند. شخصی محضر امیرالمومنین آمد و گفت: یا امیرالمومنین! چرا خداوند خانه خودش را در بی­ آب و علف­ترین­ های زمین قرار داد و خانه خودش را از سنگ­هایی ساخت که قیمت آن­ها ارزان است؟ زمین خودش را در باغ­ های اروپا می­ ساخت که قشنگ­تر بود و به جای این­که این سنگ­های ساده و سیاه باشد دُرّ و یاقوت و زمرد و این­ها را قرار می­ داد. چرا این­جور نکرد؟ امیرالمومنین فرمود: اگر خداوند خانه خود را در زمین­ های زیبا قرار می­ داد و آن را با سنگ­ های زیبا تزئین می­ نمود اکثر مردم به زیارت آن خانه می­ رفتند ولی هدفشان از زیارت خانه، آب و هوای خوش آن منطقه و دیدن سنگ­ های زیبای آن می­شد؛ از این جهت عبادت­شان برای خدا خالص نمی­ گشت لکن خداوند زمینش را سخت­ ترین و بی­ آب و علف­ترین زمین­ ها برگزیده است تا آن شخص که به زیارت خانه ­اش بیاید هدفی جز زیارت خانه خدا نداشته باشد یعنی اگر آدم می­ خواهد به زیارت برود هدفش باید خالص باشد.

این است که خداوند اگر رشدها را در گرو خوشی­ ها قرار می­ داد هر سگ و شغالی رشد می­ کردند، دیگر فرقی بین تلاش کننده و تلاش نکننده نبود، فرقی بین صبور و عجول نبود، فرقی بین مومن و منافق نبود، چون آسان بود همه می رفتند. بعد حضرت فرمود: «اگر خدا کار خیر را آسان قرار می­داد همگان آن را انجام می­ دادند و چون همه به کاری موفق شوند آن کار بی ­ارزش می­ شد». یعنی همه اگر رشد می­ کردند خود رشد کردن بی­ ارزش می­ شد، کلمات خوب زیبایی خود را از دست می­ داد، بهشت حقیر می­شد. شما فرض کنید یک سری سختی­ هایی را باید تحمل کنید، یک سری صبر و استقامت ­هایی باید به خرج دهید تا یک تاجر موفق بشوید، از هزار نفر، یک نفر هم شبیه شما نمی شود. اما اگر آسان بود همه تاجر موفق می­ شدند، دیگر موفقیت ارزشمند نبود و اگر یک نفر می­ گفت من انسان موفقی هستم می­ گفتند همه موفق هستند.

دو مسئله را دقت بفرمایید، کشاورزی که محصولی را می­کارد بعضی از محصولاتش ده سال بعد یا پنج سال جواب می­دهد، کشاورزهای زرنگ چند تا زمین می­ گیرند و در یک زمین محصولی را می­ کارند که دو ماه بعد برداشت می­ کنند و سود همین الانشان می­ شود، یک زمین دیگری دارند که محصولی را کاشته­ اند که 7 سال بعد جواب می­ گیرد، از پول آن زمین می­ خورد و این زمین را تزریق می­ کند.

یک جمله عجیبی امیرالمومنین در نامه به امام حسن دارد و اکثر مردم از این غافل ماندند، از این جهت اکثر مردم انفاق نمی­ کنند و آن­هایی هم که انفاق می­ کنند به غلط انفاق می­ کنند. امیر المومنین (ع) به امام حسن مجتبی (ع) فرمود: «پسرم! چون خواستی انفاق کنی از اصل مال انفاق نکن، اصل مال را در تجارت و یا کشاورزی بگمار و از عوایدش انفاق کن». شما یک قرارداد بستید و ده میلیون در آن سود کردید از این 10 میلیونت انفاق نکنید بلکه با 10 میلیون آن بخش­ هایی را که در تجارت خودت ضعف داری برطرف کن، این کار یک سری عوایدی خواهد داشت از آن عوایدی که بدست آوردی انفاق کن. اگر ما همین یک نکته اقتصادی را بفهمیم خیلی رمز و راز در آن است. یک جای دیگر امیرالمومنین به امام حسن فرمود: «پسرم! مبادا زمین را بفروشی که اگر زمین را بفروشی هم زمین و هم درختان خرمای را تباه کردی، زمین و درختانش را نگهدار و در زیبا کردن آن بکوش و از خرمایی که درخت داد انفاق کن». شما یک زمینی دارید، نگاه کنید که برای آن حالات رویایی خودتان چه چیزهایی کم دارید؟ پول بدست آوردید، ساختارهای خودتان را اصلاح کنید

شما یک دفتر نیاز دارید و این نقص کارتان است پس یک دفتر بگیرید. یک سایت نیاز دارید، سایت خودتان را بگیرید. یک نیرو نیاز دارید که با این سایت کار کند، نیروی خودتان را بگیرید. این­ ها را مستدام کردی، لازم نیست سریع به یک چیزی بچسبی، بعضی از درختان هستند که هر چقدر هم که تو زود به آن­ها بچسبی و برای آن­ها انرژی بگذاری بار را الان به تو نمی ­دهد. درخت گردو 7 سال طول می­ کشد تا به بار بنشینید، تو الان هم بچسبی و هر روز هم بخواهی به درخت گردو برسی باز هم فایده ندارد و یک ساله هیچ وقت گردو نمی­ دهد. تو درخت خودت را بکار و آبیاری معمولی که لازم است، تلاش معمولی را که لازم است به هوای 7 سال دیگر انجام بده، این تیزهوشی تو می­ شود. اگر زنده نبودید، حداقل در نزد خدا تاجر باهوشی بودید و اگر زنده بودید نفع آن را می­بری.

امیرالمومنین فرمود: «به گونه­ ای زندگی کنید که گویی لحظه­ ای دیگر زنده نیستید و به گونه­ ای زندگی کنید که گویی مرگی برایتان نیست».  اگر بخواهی بازار چین را فتح کنی، از طرفی بازار ایران را هم داری و فتح بازار چین 5 سال دیگر طول می­ کشد، عیبی ندارد تو از الان شروع کن. پیغمبر فرمود: «بلندی هرکس به اندازه آرزوهای اوست». تو افق دیدت یک افق وسیع­ تری است، خودت از وجود خودت لذت می­ بری. و با خودت می­ گویی من الان آدمی هستم و مبنای ایرانم را گذاشتم، عراقم را چیده ­ام و 3 سال بعد جواب می ­گیرم، زبان هند سخت ­تر است، با مردم آن کمتر می­ شود تعامل کرد، 10 سال بعد جواب می­ دهد؛ چین 7 سال بعد، آلمان 5 سال بعد و تو برنامه­ ات را چیدی. چون

می­دانی 5 سال دیگر است لازم نیست شبانه ­روز به سایت آلمانی خودت بچسبی، به یادگیری زبان آلمانی بچسبی، این کار را در کناره انجام بده، هفته­ ای یک ساعت برای یادگیری زبان آلمانی وقت می­گذاری. امام صادق (ع) فرمود: «عمل کمی که بر آن استقامت بشود برای تو بهتر است از عمل زیادی که بر آن صبر نکنی». لازم نیست به خودت فشار بیاوری، تو این زمین و این ظرف و این تجارت راه انداختی و از بازار هلند 6 سال بعد می­خواهی جواب بگیری پس لازم نیست الان به کوب کلاس آموزش زبان هلندی بروی. ماهی یک بار، ماهی سه ساعت برای آموزش وقت بگذاری همان 6 سالی که می­ خواهی از آن جواب بگیری به زبان هلندی مسلط خواهی شد. این­ ها دیدگاه­ های شما و بلندی نگاه­تان می­ شود.

در مورد محصول هم همین تنوع وجود دارد. کشاورزی در یک زمین برنجی می­ کارد، در زمین دیگر گردو می­ کارد این مانعی ندارد. شما برای هلند برنامه داری اما حساب کردی که هلند 3 سال بعد یا 4 سال بعد است، برنامه­ ات برای هلند باید محصولی غیر از آن چیزی باشد که برای ایران است. الان بعضی از عزیزان این تیزهوشی را به خرج دادند و در ایران یک چیز می­ فروشند و برای سایت­ های صادراتی خودشان محصول دیگری را دست گرفتند. اگر این­ ها جواب نگرفتند مشکل­شان عجله آن­ها است، عجول هستند و می­ خواهند همین الان که ایران را با یک محصول جواب گرفت، انگلیس را هم سریع با یک محصول دیگر جواب بگیرد. این به انسان فشار می­ آورد و نفس او در عمل نمی­ کشد. باید سریع انلگیسی یاد بگیرد، سریع دو محصول را برند سازی کند، همین این کارها را در یک مدت زمان کوتاهی می­ خواهد انجام بدهد موفق نمی ­شود. صبور باش، آرام باش.

ما تمام رشدهایی که به آراد در طول این 12 سال دادیم همه با آرامش بود. قدیمی­ ها یادشان است، یک زمان LMS زدیم، بعد سایت زدیم، فلان کردیم، سایت­ها را گسترش دادیم، اول 14 تا سایت بود و بعد 100 تا شد و الان بالای 5 یا 6 هزار است. هیچ چیزی با عجله و بدو بدو درست نمی ­شود. من یک رمزی را به عزیزان و دوستان خودمان گفتم و آن این است که اگر در تجارت مشتری­ ای را دیدید که یک دفعه می­ گوید بدو اگر الان دادی فلان است و فردا دادی فلان، کاری به بازار شب عید ندارم، الان یک مقدار حساسیت زمانی وجود دارد اما در حالت کلی هر کس را دیدید که شما را به عجله می­ اندازد با این اشخاص کار نکنید. انَّ العجلَ من عملِ الشّیطان، عجله از عمل­ های شیطان است، این جمله یادتان باشد. عجله کردن فقط و فقط در کار خیری که انسان خیریت آن برایش یقین شده است جایز است و غیر از این جایز نیست.

عجله نکنید، یک نقشه برای خودتان طراحی کنید و با خود بگویید من ده تا باغ می­ خواهم داشته باشم و در آن­ها فلان محصولات را می­ خواهم بکارم، یک باغم در این کشور است، یک باغم در آن کشور و یکی در کشور دیگر است، الان هم یک دفعه نمی­ خواهم از همه آنها جواب بگیرم، این باغ را 5 سال دیگر، آن یکی را 3 سال بعد جواب بگیرم اما برنامه آن را چیدی و فردا روز هم که در یک جایی صحبت آن را می­کنی کسی تو را به نفس عقل متهم نمی­ کند بلکه همه تیزهوشی تو را تحسین می­ کنند و همین عمل تو نشان از بزرگی نگاه تو دارد، فردا روز هم از تک تک آنها جواب خواهی گرفت.

هرچند تأکید می­ کنم طی کردن هر راهی بدون راهنما حماقت است. این ­ها را گفتم برای مصادیق ریز آن با مشاور و اساتیدی که دارید خواهشاً مشورت کنید. فردا بدون مشورت کردن و بدون این­که نظر اساتید را بخواهید نشود که یک دفعه بگویید که من گام برداشتم و در فلان کشورها 5 تا زمین خریدم و از این­ور هم فلان محصولاتم را عوض کردم و به هیچ کس هم نگفتی و از این طرف هم می­ بینی که تمام آن کارهایی که انجام دادی غلط بود. یادتان نرود هر عملی باید راهنما و سرپرستی داشته باشد، بی­ سرپرست و راهنما، گام برداشتن حماقت است. این است که انشاءالله این حرف­ ها را شنیدید با اساتید خودتان هم فکری و مشورت بکنید، و ببینید که صلاح در چیست؟ کدام محصول بهتر است؟ در کدام کشور بهتر است؟ چند سال برای یک کشور لازم است؟ بعضی وقت­ ها ممکن است اشتباه در نظر بگیرید و یک بازاری در یک کشور ساده باشد بشود فتح کرد اما شما دیر انجام دهید و یک جایی دیر فتح شود و شما آن را ساده در نظر بگیرید. این است که انشاءالله هم فکری­ها و مشورت­ ها را هم در جمع­ه ای خودتان و در کارگروه­ هایتان داشته باشید و هم با اساتید داشته باشید تا انشاءالله بتوانید بهترین نتیجه را از صحبت­ های امروز بگیرید.