ماش (نام علمی: Vigna radiata) یک گیاه از تیره باقلائیان (فاباسه) در راسته باقلاسانان است و این گیاه بومی هندوستان است اما در نقاط دیگر جهان مانند ایران نیز کشت می‌شود و ماش در برخی مناطق باقلا هندی، ماش سبز، ماش پیچک و سویا قرمز نیز شناخته می‌شود.
از نظر مورفولوژی، ماش گیاهی یک‌ساله است که در ارتفاعات متوسط قابل کشت است و طول برگ‌های ماش در حدود ۵-۱۱ سانتی‌متر بوده و شکل آنها معمولاً قلبی است و گیاه ماش از گل و میوه نیز برخوردار است که طول گل‌های آن بین ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر و دارای توری است.
در زمان رسیدن میوه، ماش دانه‌های سبز و طوسی رنگ را تولید می‌کند که با ترکیبات غذایی غنی و با ارزش بالا مانند پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
ماش به عنوان یک گیاه مهم در موارد زیستی و کشاورزی شناخته می‌شود و این گیاه دارای توانایی تحمل به خشکی و حرارت بالا است که آن را به یک محصول مقاوم در شرایط آب و هوایی سخت تبدیل می‌کند.
همچنین ماش به دلیل قدرت تثبیت نیتروژن، می‌تواند به عنوان کود سبز و پوشش خاک استفاده شود و در کنترل علف‌ها، افزایش تولید و بهبود ساختار خاک نقش مهمی دارد.
استفاده‌های متنوع ماش در صنایع غذایی نیز قابل ذکر است و دانه‌های ماش در تهیه انواع غذاها و پاستا، نان، سوپ و کنسروها مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین این گیاه به عنوان یک منبع عمده پروتئین گیاهی برای تولید لبنیات و فرآورده‌های گوشتی استفاده می‌شود.
در ایران ماش به عنوان یکی از محصولات کشاورزی مهم در استان خوزستان و شمال کشور کشت می‌شود و کشت ماش در این مناطق نه تنها نیاز‌های داخلی را تامین می‌کند بلکه می‌تواند به منابع درآمدی مهم برای کشاورزان منطقه تبدیل شود.
در نتیجه ماش به عنوان یک گیاه با ارزش و کاربرد زیاد در صنعت کشاورزی و صنایع غذایی مورد توجه قرار گرفته است و توسعه کشت و فرآوری ماش می‌تواند به عنوان یک راهکار موثر در افزایش تولید غذا و بهبود اقتصاد کشورها باشد.
علاوه بر کشاورزی و صنایع غذایی، ماش دارای کاربردهای دیگری نیز است و به عنوان مثال، در طب سنتی هند، دانه ماش به عنوان یک داروی طبع گرم و تقویتی استفاده می‌شود و در درمان برخی بیماری‌ها مانند نفخ شکم، سیاتیک و دیابت مؤثر است.
همچنین روغن ماش به عنوان یک روغن طبخ در اکثر غذاهای هندی استفاده می‌شود و خواص آن از لحاظ سلامتی مورد توجه است.
کشت ماش نیز می‌تواند به عنوان یک راهکار مهم برای مدیریت منابع آب و کاهش فقر آبی به شمار آید و این گیاه با توانایی تحمل به خشکی و استفاده کم از آب، می‌تواند به عنوان یک گزینه پایدار برای کشت در مناطقی با مشکل کمبود آب مورد استفاده قرار گیرد .
همچنین کشت ماش میزان تراکم خاک را بهبود می‌بخشد و همچنین با کاهش استفاده از کودهای شیمیایی، به تثبیت نیتروژن در خاک کمک می‌کند که به بهبود کیفیت و بازده محصولات کشاورزی منجر می‌شود.
با توجه به مزایای فراوان و کاربردهای متعدد ماش، توسعه کشت و فرآوری این گیاه به عنوان یک ماده غذایی و منبع درآمد می‌تواند به عنوان یک گام موثر در تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار کمک کند.
همچنین ارتقای آگاهی کشاورزان و افزایش تحقیقات در زمینه کشت، فرآوری و بازاریابی محصولات ماش نیز می‌تواند به ایجاد اشتغال و بهبود شرایط اقتصادی در مناطقی که این گیاه کشت می‌شود کمک کند.
با این حال برای موفقیت در کشت و فرآوری ماش، نیازمند نهادهای حمایتی و سیاست‌های موثری هستیم و نیاز به ایجاد برنامه‌های توسعه کشت و فروش ماش، ارائه بستر تولید، ایجاد ارتباط بازار و ارائه خدمات راهبردی برای کشاورزان داریم.
همچنین تحقیقات بیشتری در زمینه ارقام پربازده و تکنیک‌های کاشت بهینه و فرآوری محصولات ماش نیز لازم است تا بتوانیم از ظرفیت این گیاه برای تامین غذا و بهبود شرایط زندگی جامعه بهره‌برداری کنیم.
