گیاه کلزا در ایران با ارقام متفاوت چون آرشیتکت و یا دلگان کاشت و برداشت می شود و علت این است که با کشت این گیاه در مزارع مختلف که طبعا به دلیل شرایط متفاوت اقلیمی دارای کیفیت عناصر مختلف غذایی موجود در خاک هستند.
اسیدهای چرب گل و دانه کلزا و روغن استخراج شده از این دانه ها از تنوع ترکیبی بالایی برخوردار باشند و در نتیجه بدلیل درصدهای متفاوت چربی، ارقام مختلفی را نشان می دهند.
گیاه کلزا، از نوع گیاهان دگرگشن، از خانواده شب بوها است و نوعی دانه روغنی محسوب می شود، ضمن این که گیاهی یکساله است و دو دوره رشد در سال دارد.
رشد روزافزون جمعیت جهان و به تبع آن نیاز جوامع به غذا و اقلام غذایی مختلف که از جمله آن ها روغن است موجب شده که علاوه بر روغن حیوانی که لازمه آن پرورش دام و ارتقاء کیفی و کمّی محصولات دامی است.
رشد و پرورش گیاهان دانه روغنی نیز در اولویت بخش های کشاورزی کشورها قرار گیرد.
زندگی ماشینی و کاهش تحرک بدنی و فیزیکی انسان ها از عوامل افزایش بیماری های مختلف در عصر حاضر است.
این عوامل کارشناسان و متخصصان امر را به فکر انداخت و به تدریج مصرف روغن های حیوانی را که منشا کلسترول بد برای خون تشخیص داده شده کم کنند و به دنبال جایگزین مناسبی باشند و چه جیزی بهتر از روغن گیاهی که کمترین اندازه کلسترول مضر را دارد.
کلزا که با نام کانولا نیز معروف است حاوی اسید اروسیک و گلوکورینولات کمتری است و نیز چون مواد ضد تغذیه ای و غیر مغذی آن کم است مصرف آن برای انسان و حیوانات تک معده ای با رقم اصلاح شده مناسب تر است.
علت این که روغن این گیاه از کیفیت بالا برای تغذیه برخوردار است این است که اسید چرب آن اشباع نشده است، کلسترول ندارد و مقدار گلوکوزینولات آن در یک گرم کنجاله از سی میکرومول کمتر است.
قابل ذکر است که با کشت کلزا به تناوب با غلات مختلف مخصوصا گندم می توان به باروری بیشتر خاک کشاورزی، عملکرد کشت.
رفع خود به خودی علف هرز، از بین رفتن آفات مزرعه و مهمترین آن ها زابروس، کاهش بیماری های گیاهی و نیز ارتقاء خاک از نظر مواد آلی کمک شایانی کرد.
کنجاله گیاه کلزا که همان تفاله دانه ها پس از روغن گیری است به مصرف دام می رسد پس منبع تغذیه مناسبی برای دام و احشام محسوب میشود.
ارقام کلزا
کشت کلزا در زمین های کشاورزی که حاوی خواص مختلف خاک و عناصر متفاوت مواد مغذی برای گیاه هستند منجر به برداشت کلزا با ارقام متفاوت می شود.
روغن موجود در این گیاه موجب شده است که گیاهی پرطرفدار باشد و قرن هاست که در نقاط مختلف جهان کشت می شود.
گرچه گفته شده که خاستگاه این گیاه سواحل شرقی مدیترانه است اما قدمت آن در هند به دو هزار سال قبل از میلاد می رسد.
از آن جا که گیاه کلزا در دو فصل بهار و پاییز قابلیت کشت دارد هر سال در دو نوبت برداشت می شود و از این جهت مزیت دارد که در پاییز و زمستان که سایر دانه های روغنی قابل کشت نیستند کلزا را می کارند.
کارخانه های روغن گیری به صورت مداوم محصول تازه در اختیار دارند تا به تولید خود ادامه دهند.
با کشت دو فصلی کلزا در نقاط مختلف کشور و سازگاری که این گیاه با شرایط مختلف آب و هوایی نشان می دهد دیگر برای تامین دانه روغنی کارخانجات نیازی به واردات نیست.
علاوه بر این که در کشت پاییزه از نزولات جوی استفاده می شود و نیاز به آبیاری مزرعه ندارند.
این گیاه از نظر مقدار اسید اروسیک موجود در روغن دانه به دو دسته تقسیم شده است:
- ارقامی با اسید اروسیک بالا در حد 55 درصد و بیشتر که مصرف خوراکی ندارند.
- ارقامی با اسید اروسیک کمتر از 5 درصد. که بیشتر مصرف خوراکی دارند.
ارقام کلزا در ایران
توجه به ارقام کلزا برای کشت زمستانه یا بهاره آن در داخل ایران مهم است و چون هر رقم خاص با اقلیم خاصی سازگاری دارد برای کاشت گیاه کلزا نمی توان از هر رقم به دلخواه استفاده کرد و در نتیجه، پیش از کاشت باید بررسی های لازم انجام گیرند.
باید گفت گیاه کلزا از گیاهان بومی ایران نیست پس ارقام ذکر شده برای دانه کلزا در داخل کشور موجود نبوده است.
بلکه از منابع وارد شده به کشور اخذ شدند تا با ترکیب رقم ها، انجام پروسه اصلاح نژادی روی این گیاه و انتخاب رقم برتر و سازگارتر بتوان به کشاورزان در دسترسی به کشت پر محصول و مطابق با اقلیم هر منطقه کمک موثری کرد.
ارقام مختلف کلزا از کشورهای اروپایی وارد کشور شده اند از جمله مجارستان، فرانسه و آلمان.
از مزایای استفاده از رقام خارجی در ترکیب با ارقام داخلی طبق برنامه های اصلاح نژادی می توان به پرباری گیاه، شاخه دهی زیاد، کم شدن حساسیت به سرمای زمستان، ازدیاد مقاومت نسبت به سرما، یکدستی سطح سبزی در مزرعه و درصد بالای روغن تولیدی اشاره کرد.
رقم های داخلی که برای کلزا اعلام شده اند در نتیجه اجرای پروسه های اصلاح نژادی گیاهان روی گونه های داخلی و هم چنین ترکیبی از والدین و نسل جدید کلزاها به دست آمده اند.
با انجام اصلاحات نژادی روی ارقام کلزای داخلی کشور می توان از واردات این دانه های روغنی جلوگیری و وابستگی کشور به دیگران را در این حوزه کم کرد و رقم هایی با بیشترین سازگاری برای کشت در انواع اقلیم ها برای کشاورزان فراهم آورد.
کلزا رقم دلگان
کلزا رقم دلگان برای کشت در مناطق جنوبی کشور که آب و هوای گرم و خشک دارند و فصل گرما در آن ها طولانی است مناسب تر می باشد.
ویژگی های این رقم کلزا بدین صورت است: رشد آن از نوع بهاره است، تحمل نسبی به بیماری ساقه بنام اسکلروتینیا دارد، تحمل نسبی به ورس دارد، بوته به طور میانگین 133 سانتیمتر، هر هزار دانه دارای میانگین وزن 3/77 گرم، روغن هر دانه 44 تا 47 درصد، مدت زمان رسیدن دانه تا 148 روز.
کلزا رقم آرشیتکت
دانه کلزا رقم آرشیتکت کشت زمستانه دارد، در مقابل بیماری هایی چون فوما مقاومت خوبی نشان می دهد، با اقلیم های متفاوت سازگاری خوبی دارد و به ورس مقاوم است.
دیگر ویژگی های این رقم کلزا بدین شرح است: تراکم تعداد بوته در هر متر مربع 25 تا 40 عدد، 4/3 تا 5 کیلو بذر برای کشت در هر هکتار لازم است، گل دهی گیاه زود است و در مقابل ریزش غلاف مقاومت خوبی دارد و در ضمن از سرمای زمستان به خوبی گذر می کند.
کلزا رقم تراپر
کشت کلزا رقم تراپر در بهار است و زود به گل دهی می رسد که مشخصات زیر برای آن ثبت شده است: مقاومت به ورس دارد، تراکم آن حدود 70 تا 80 بوته در هر متر مربع است، 4 تا 6 کیلو بذر برای کاشت در هر هکتار نیاز دارد، خیلی زود گل می دهد.
کلزا رقم نپتون
در آزمایشی که بر روی کلزا رقم نپتون انجام شد تا درباره کم کردن خسارات از جهات کمّی و کیفی تحقیق شود به این نتیجه رسیدند که با ترکیب عناصر ریز مغذی، کم کردن تنش های آبرسانی و استفاده از درصد مناسب اسید سالیسیلیک می توان محصولات کلزا نپتون با کیفیت بهتر از قبل تولید کرد.
کلزا رقم دراگو
تیپ کلزای رقم دراگو از نوع بهاره است و خصوصیات زیر را دارد: عملکرد با پتانسیل بالا دارد، زودرس است، در ابتدا سرعت رشدش بالاست، نسبت به ورس مقاومت خوبی دارد.
در هر متر مربع حدود 50-60 بوته تراکم دارد، 4 تا 6 کیلو گرم بذر برای کشت در هر هکتار نیاز است، گل دهی آن زود هنگام است، ارتفاع گیاه آن متوسط است، در مقابله با فوما هم مقاوم است.
کلزا رقم rgs
اثر مقادیر مختلف عصاره آبی رقم rgs کلزا بر روی مقدار جوانه زنی، برخی پارامترهای مهم در رشد گیاه، و فعالیت آنزیم هایی مثل پرسیداز کاتالازوپلی فنل اکسیداز در پژوهش ها بررسی شد.
نتایج آزمایش ها نشان داد با بکار گیری عصاره مزبور با غلظت زیاد، جوانه زنی گیاه کم شد و نیز بر طول و وزن تر و خشک دانه ها اثر منفی داشت.
کلزا رقم غفار
با هدف بررسی ویژگی های رقم کلزا غفار آزمایشی برای انجام کشت این کلزا در شرایط اقلیمی چند منطقه مختلف آب و هوایی ایران اجرا شد و پارامترهای مورد نیاز برای این آزمایش عوامل طبیعی و حغرافیایی بود.
نتایج نشان داد با کشت متناوب کلزا و برخی غلات می توان توان اکولوژیکی خاک را بالا برد، از ورود آفات کشاورزی جلوگیری به عمل آورد و کمیت و کیفیت محصول را ارتقاء داد.
رقم طلایه کلزا
در سال 1378 رقم طلایه کلزا به جای رقم زرگل برای کلزای کشت شده در مناطق سردسیر و نیمه سرد کشور اعلام شد. لازم به ذکر است این ارقام برای کلزای غیر هیبریدی یعنی آزاد گرده افشان معرفی شدند.
کلزا رقم ظفر
کلزا رقم ظفر را به طور متناوب با گندم درکشت اول می توان در میانبند مازندران و اقلیم هایی شبیه آن کاشت.
این رقم گیاه کلزا که رشد بهاره دارد نسبت به بیماری اسکلروتینیا که بر ساقه ها اثر دارد مقاومت متوسط دارد و دیگر مشخصات گیاه به شرح زیر است:
بوته به ارتفاع 145 تا 155 سانتیمتر، هر هزار دانه به وزن 4/2 تا 3/7 گرم، روغن دهی هر دانه 39 تا 43 درصد، زمان رسیدن دانه 210 تا 220 روز طول می کشد.
کلزا رقم هایولا 50
برای ارزیابی تراکم بوته کلزا رقم 50 در سطح کشت های متفاوت و تاثیر نیتروژن بر عملکرد گیاه پاییزه کلزا از نظر کمیت و نیز کیفیت آزمایشی روی کرت های نواری کوچک شده با پایه کاملا تصادفی اجرا شد.
نتایج آماری بیانگر این بودند که سطح تراکم بوته بر عملکرد دانه ها، تعداد ساقه و خورجین در بوته ها، قطر ساقه ها و وزن دانه ها اثر داشت.
و این سطح تراکم بالا به دلیل زیاد کردن سطح کود نیتروژنی بود که بر تمام صفات گیاه غیر از درصد روغن تاثیر گذاشته بود.
کلزا رقم هایولا 4815
آمار نتایج آزمایش انجام شده بر روی کلزا رقم 4815 که به صورت بلوک های تصادفی در سه بار تکرار اجرا شد نشان داد شوری آب باعث می شود کارایی دانه و روغن از جهت مصرف آب کم شود اگرچه این تاثیر تا سطح چهار دسی زیمنس معنادار نبود.
تحلیل های اجرا شده بر عملکرد دانه در هنگام تنش شوری یا بدون آن همبستگی پایدار داشت و در رابطه با تحمل تنش شوری، حساسیت به آن و مقاومت در مقابل آن دارای همبستگی معنادار بود.
کلزا رقم هایولا 401
رقم کلزا هایولا 401 برای کشت هم در شمال کشور و هم در جنوب مناسب است که هوای شرجی می طلبد.
این نوع کلزا که دارای کشت بهاره است به ورس تحمل دارد و از ویژگی های زیر برخوردار است: بوته با ارتفاع 100تا130 سانتیمتر، هر هزار دانه با وزن 3/5 تا 4/5 گرم، روغن دانه به میزان 44 تا 47 درصد، مدت زمان رسیدن دانه 150 تا 180 روز.
در آزمایشات تحقیقاتی و پژوهش های کشاورزی که بر روی عملکرد چند رقم کلزا در ایران انجام گرفته شده مشاهده کردیم که با توجه به معیارهایی چون تعداد بالای خورجین در هر بوته، تعداد کم دانه در هر خورجین، و وزن هر هزار دانه و نیز ویژگی های فیزیولوژیکی گیاه مانند کوتاهی مدت رشد، زمان رسیدن دانه و دوره انتقالی مواد به دانه ها رقم هایولا 401 بهترین رقم تشخیص داده شد.
مشخصات کلزا رقم هایولا 50
درکشت کلزا رقم 50، تاثیر دوره های مختلف زمان کشت بر عملکرد دانه و هیبریدهای وارداتی کلزا در آزمایشی با قالب های کاملا تصادفی در دو سال زراعی پشت سر هم بررسی شد.
نتایج نشان داد تاخیر در زمان کاشت موجب می شود دوره سبز شدگی گیاه با توجه به دمای هوای منطقه کوتاه باشد و در نتیجه، عملکرد دانه ها، شاخص برداشت محصول و عملکرد ماده خشک دانه پایین بیاید.
با توجه به عدم تحرک بدنی که امروزه گریبان گیر انسان مدرن شده است و تبعات ناشی از آن که انواع بیماری های قلبی و عروقی را در پی دارد.
کارشناسان به این نتیجه رسیده اند که بهتر است از دانه روغنی گیاهان در پخت و پز استفاده شود تا از اثرات منفی روغن های حیوانی که مدت های مدیدی بود انسان ها از ایام دور در سبد غذایی خود به عنوان یکی از مهم ترین مواد غذایی داشتند پرهیز شود.
مجموعه ما با تمام تعهدی که یه مشتری دارد تا محصولی باکیفیت و مرغوب ارائه دهد در خدمت خریداران است تا با خریدی خوب ضامن سلامتی خود و عزیزانشان باشند.
