با توجه به اینکه میوه انگور بالاترین مبادله جهانی بین میوه ها را دارد و در بین 20 کالای برتر تولید شده در سراسر جهان قرار گرفته است؛ لذا در این مقاله با نگاهی بر آمارهای داخلی و خارجی به تحلیل بازار کشمش که یکی از فرآورده های انگور می باشد، می پردازیم.
انگور هم به صورت تازه مصرف می شود و هم به شکل کشمش، مربا، ژله و آب میوه مورد استفاده قرار می گیرد.
بر اساس اعلام FAO، سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل در سال 2020 میزان 75 هزار و 866 کیلومتر مربع زمین زیر کشت محصول انگور بوده است.
از کل میزان انگور تولیدی در جهان، حدود 27 درصد آن در سراسر دنیا به شکل تازه مصرف می گردد و تنها 2 درصد آن به صورت کشمش استفاده می شود.
بازار جهانی انگور در سال بین 165 تا 170 میلیارد دلار ارزش گذاری شده و برآورد می گردد، تولید انگور تا سال 2024 به میزان 1/7 درصد رشد و به ارزش 255 میلیارد دلار برسد.
بر اساس اعلام FAO در سال 2020 - 2019 کشور چین با تولید 8/10 میلیون تن انگور در رتبه اول تولید کنندگان انگور در دنیا قرار داشته است و کشورهای هند و ترکیه نیز در رتبه دوم و سوم بوده اند.
آمارهای سازمان فائو همچنین بیانگر این موضوع است که تولید سالیانه انگور در ایران بین 9/1 تا 2 میلیون تن است که با این تولید در رتبه یازدهم رنکینگ تولید کنندگان انگور در دنیا قرار دارد.
ذکر این نکته ضروری است که ایران تا سال 2017 در رتبه چهارم بوده که با افزایش تولید، خصوصا در بخشهای گلخانه ای به رتبه یازدهم ارتقا یافته است.
تولید کشمش از انگور در ایران سابقه ای طولانی داشته و به لحاظ زاویه تابش آفتاب در فلات به قرنها پیش باز می گردد.
در ایران 85 نوع انگور تولید می شود، اما فقط از انگور سفید بی دانه برای تولید و صادرات کشمش استفاده می گردد.
کشمش فواید متعددی برای سلامتی بدن دارد؛ از تسکین یبوست گرفته تا اسیدیته در معده و رفع اختلالات جنسی.
انگور خشک همچنین برای کسانی که می خواهند به روشی سالم وزن اضافه کنند مفید است؛ این میوه تاثیر مثبتی بر سلامت چشم، دندان و استخوان دارد.
کشمش به طور گسترده در سراسر جهان به عنوان میوه و یا برای پخت و پز، استفاده می شود.
کشمش که انگور خشک نیز نامیده می شود از خشک کردن انگورهایی که مستقیما در آفتاب یا با خشک کن خشک می شوند به دست می آید.
وقتی کشمش خشک شود، رنگ آن طلایی، سبز یا سیاه می گردد؛ کشمشهای سیاه در مقایسه با دو مورد دیگر مقوی تر هستند.
ایران از سالهای 1990 میلادی همواره بین 4 صادر کننده برتر کشمش قرار داشته است و برخلاف اینکه بسیاری از کشورهای اروپایی تولید بیشتری از ایران دارند؛ اما پتانسیل تابش آفتاب و اقلیم ایران را برای تولید کشمش ندارند.
در دهه 2000 میلادی ایران رتبه سوم در صادرات کشمش در جهان را به خود اختصاص داده است.
ایران توانسته سالانه 3 میلیون تن محصول را تولید نماید و نسبت به تولید جهانی در رتبه دهم جهان قرار گرفته است.
کشمش همان انگور خشک شده است و از نظر حجم تولید پس از خرما قرار دارد؛ اما جایگاهی بسیار بالاتر از خرما در بازارهای جهانی دارد.
بزرگ ترین تولید کنندگان کشمش در جهان عبارت اند از:
ترکیه به عنوان سرزمین مادری انگور شناخته می شود؛ قدمت کشت انگور در ترکیه به قرن هشتم باز می گردد.
این کشور در تولید انگور رتبه ششم اما در تولید کشمش رتبه اول را دارد؛ ترکیه 4 میلیون تن انگور در زمینی به مساحت 550000 هکتار تولید می کند که حاصل آن بیش از 350 هزار تن انگور است و 37 درصد از کل انگور دنیا را شامل می دهد.
این محصولات به صورت انگور بدون هسته یا کشمش خشک می شوند و مابقی به صورت آب میوه، شراب یا انگور خوراکی مورد استفاده قرار می گیرند.
انگور بی دانه عمدتا در منطقه دریای اژه کاشته می شود؛ کشمش بی دانه سلطان گونه ای معمولی از کشمش است که در کشور کاشته می شود و بیشترین صادرات را نیز دارد.
انگور را مستقیما از نور خورشید یا با استفاده از دستگاه مایکروویو خشک می کنند، سپس انگور خشک بسته بندی شده روانه بازار می شود.
ترکیه به بیش از 100 کشور جهان از جمله: هلند، انگلستان، ایتالیا، فرانسه و استرالیا کشمش صادر می کند.
کشمش رایج ترین میوه خشک مصرفی در ایالات متحده است؛ انواع دیگر شامل سلما پیت، مسقطی و سلطانی می باشند.
منطقه تجاری کشمش عمدتا در ایالت کالیفرنیا است؛ در سال حدود 350 هزار تن انگور خشک در ایالات متحده به ارزش تقریبی 800 میلیون دلار تولید می گردد.
سطح زیر کشت کشمش در کالیفرنیا حدود 280000 هکتار است؛. فقط ترکیه بیشتر از آمریکا کشمش صادر می کند.
یالات متحده 140 تا 150 هزار تن کشمش به چندین بازار در سراسر جهان صادر می کند.
کشمش توسط کمیته اداری کشمش به بازار عرضه می شود؛ این کمیته همچنین تولید، کیفیت و قیمت کشمش صادراتی به بازار را نیز تنظیم می کند.
دیگر تولید کنندگان اصلی کشمش عبارت اند از: یونان، شیلی، آفریقای جنوبی، ازبکستان و افغانستان.
این کشورها هر کدام سالانه بیش از 30000 تن کشمش تولید می کنند؛ اکثر کشمش تولید شده در این کشورها عمدتا برای صادرات است.
انگورهای بی دانه سلطانی گونه های اصلی کشمش تولید شده توسط این کشورها هستند.
کشورهای ترکیه، ایران، آمریکا، شیلی و چین 5 صادر کننده برتر کشمش جهان در سال 2017 بوده اند؛ اتحادیه اروپا با وجود تولید انگور فراوان، در تولید کشمش به ایران و ترکیه نمی رسد و در مقام دهم قرار دارد.
در سال 2019 به دلیل خشکسالی و تحریم، ایران از بین 10 کشور اول صادراتی کشمش در رتبه دوازدهم قرار گرفت.
صادر کنندگان اصلی کشمش دنیا در سال 2019 به شرح زیر می باشند.
- ترکیه 490 میلیون دلار
2. آمریکا 284 میلیون دلار
3. شیلی 155 میلیون دلار
4. آفریقای جنوبی 150 میلیون دلار
5. افغانستان 115 میلیون دلار
بالا بودن قیمت تمام شده محصول، عدم یکپارچگی تاکستانها و مکانیزه نبودن آنها، بالا بودن میزان افت به دلیل انبارداری و نگهداری غیر اصولی محصول و وجود باقیمانده سموم در محصول از عمده مشکلات موجود در تولید، فرآوری و صادرات کشمش است.
در سال 2020 ایران به برخی مشکلات غلبه کرده و مجددا جایگاه خود در صادرات کشمش را پس گرفت؛ در سال 2020 کشور ترکیه با صادراتی به ارزش 482 میلیون دلار بزرگ ترین کشور صادر کننده کشمش در جهان بوده است.
- بیشتر بخوانید: انگور سیاه شمال
این در حالی است که کشور شیلی نیز با صادراتی به ارزش 148 میلیون دلار در جایگاه دوم صادر کنندگان جهانی کشمش قرار گرفته است.
گفتنی است که ایران نیز در سال 2020 صادراتی به ارزش 141 میلیون دلار را به ثبت رسانده و در جایگاه سوم صادر کنندگان دنیا قرار گرفته است.
کشورهای زیادی در دنیا کشمش را وارد می کنند که در راس آنها انگلستان می باشد.
سایر وارد کنندگان کشمش دنیا و میزان واردات آنها در سال 2020 به شرح زیر می باشد.
1- انگلستان 221394000 دلار
2- آلمان 163313000 دلار
3- هلند 115766000 دلار
4- ژاپن 93452000 دلار
5- کانادا 62402000 دلار
6- فرانسه 57004000 دلار
7- هند 53189000 دلار
8- چین 50951000 دلار
9- آمریکا 45519000 دلار
10- ایتالیا 42216000 دلار
11- برزیل 40604000 دلار
12- بلژیک 39816000 دلار
13- استرالیا 35453000 دلار
14- اسپانیا 33179000 دلار
15- روسیه 31916000 دلار
16- مکزیک 30341000 دلار
17- قزاقستان 28266000 دلار
18- لهستان 25930000 دلار
19- الجزایر 24792000 دلار
20- دانمارک 24164000 دلار
ایران یکی از صادر کنندگان عمده کشمش در جهان است؛ صادرات کشمش ایران 27 درصد از کل صادرات کشمش جهان را به خود اختصاص می دهد و سالانه بیش از 250 میلیون دلار درآمد برای کشور به همراه دارد.
این کشور کشمش خود را به بیش از 80 کشور در سراسر جهان از جمله: استرالیا، بریتانیا، ایالات متحده، ایتالیا و فرانسه صادر می کند.
این کشور به طور متوسط سالانه 123 هزار تن کشمش تولید می کند.
برخی از انواع کشمش رایج در ایران شامل کشمش طلایی، سلطانی، سبز و سیاه است.
ایران در سال 2020 بیش از 697/141 میلیون دلار کشمش به 80 کشور جهان صادر کرده که از نظر کشورهای مقصد یکی از پررونق ترین و شناخته شده ترین کالاهای صادراتی ایران در جهان محسوب می شود.
ایران سومین کشور صادر کننده کشمش در جهان است؛ بررسی آمارهای منتشر شده توسط گمرک ایران نشان می دهد، کشور عراق با خرید 5/25 میلیون دلار کشمش اولین مشتری این محصول کشاورزی از ایران می باشد.
بعد از کشور عراق، کشورهای امارات و روسیه هر کدام با خرید 5/23 میلیون دلار و 3/14 میلیون دلار بیشترین خرید کشمش از ایران را به خود اختصاص داده اند.
کشورهای مقصد صادراتی ایران در سال 2020 در جداول زیر نشان داده شده اند.
در حال حاضر 80 کشور ذکر شده مستعد صادرات کشمش ایران بوده و بازارهای بالقوه محسوب می شوند.
کارشناسان جهانی اعتقاد دارند، بازار جهانی کشمش در فاصله زمانی 2022 تا 2025 سالانه به میزان 2/4 درصد رشد می کند و بیشترین واردات مربوط به کشورهای انگلستان، آلمان، هند، هلند، ژاپن، کانادا، فرانسه، چین و برزیل خواهد بود.
بازارهای بالقوه فعلی ایران عبارت است از:
1- روسیه با ارزش صادراتی 31916000 دلار، رقیب کشورهای افغانستان، شیلی و ترکیه است.
2- عربستان سعودی با ارزش صادراتی 17298000 دلار، رقیب کشورهای هند، امارات و چین می باشد.
3- امارات متحد عربی با ارزش صاراتی 10313000 دلار، رقیب کشورهای چین، هند و شیلی است.
4- ترکیه با ارزش صادراتی 8024000 دلار، رقیب کشورهای امارات، یونان و هلند می باشد.
5- کویت با ارزش صادراتی 2137000 دلار، رقیب کشورهای فرانسه، شیلی و هند است.
6- عمان با ارزش صادراتی 1781000 دلار، رقیب کشورهای امارات، هند و چین است.
7- پاکستان با ارزش صادراتی 1427000 دلار، رقیب کشورهای ترکیه و شیلی می باشد.
بزرگ ترین عامل موفقیت کشورهای صادر کننده مانند شیلی، ترکیه، آمریکا و چین پیروی از دستورالعمل بهداشتی و بسته بندی کشمش برای صادرات است.
متن مشخصات کشمش صادراتی منتشر شده از سوی سازمان تجارت جهانی به شرح زیر است.
کشمش صادراتی بايد عاری از هر نوع آفت، شن، خاک و هر نوع بو یا مزه غیر طبیعی باشد.
ميزان رطوبت موجود در کشمش نبايد از 18 درصد وزنی بيشتر گردد و بسته به روش تهیه، ميزان انيدريد سولفور و دود گوگرد در آن نیز نبايد از 2 در هزار وزنی بيشتر شود.
کشمش صادراتی از انگوری که حداقل 80 درصد رسیده است به دست می آید؛ برای تشخیص این موضوع باید به بافت کشمش و میزان شیرینی مزه و سایز آن توجه کرد.
رنگ کشمش درجه یک باید حتی الامکان یکنواخت باشد که البته درجه یکنواختی به نوع کشمش و منطقه استحصال آن و همچنین فرآیند تهیه کشمش ارتباط دارد.
از دیگر پارامترهای کیفی کشمش صادراتی که معمولا به فرآیند پاک کردن کشمش ارتباط دارد، تعداد کشمش دم دار، کشمش نارس، کشمش ریز، کشمش لهیده و کشمش شکرک زده است که در همه این موارد باید کمتر از تعداد تعریف شده استاندارد باشد و هر چه این اعداد کوچک تر باشد، فرآیند پاک کردن کشمش دقیق تر و بهتر است.
وزن کارتن کشمش را می توان در انواع مختلفی دسته بندی کرد؛ کارتنهایی با کمتر از سه کیلوگرم وزن، کارتنهای سه تا پنج کیلوگرمی و پنج الی ده کیلویی که رواج کمتری دارند.
وزن سه کیلوگرم متعادل ترین وزن ممکن است که ابعاد تقریبی یک کارتن متناسب را در بر می گیرد.
کارتنهایی با وزن یک کیلوگرم و دو کیلوگرمی نیز طراحی شده اند؛ کارتنهای پنج کیلویی نیز کاربرد فراوانی دارند با این حال به کارگیری کارتنهای ده کیلوگرمی رواج چندانی ندارند.
برای بسته بندی کشمش باید از کارتنهایی استفاده نمود که با یک لایه از سلفون پوشش داده شده اند.
سلفون روی مقوا و کارتن اجازه نفوذ آب و رطوبت به داخل بسته بندی را نمی دهد؛ در صورتی که از تولید محصول درجه یک و بسیار باکیفیت نباید غافل شد.
یکی دیگر از این اصول، توجه به وزن بار است؛ اصول استاندارد حمل خشکبار، کارتنهای بیش از ده کیلوگرم را مناسب نخوانده و استفاده از آنها را متضمن خسارتهای احتمالی می داند.
اصول بسته بندی کشمش، اجازه استفاده از کیسه های نایلونی برای حمل خشکبار از جمله کشمش را نمی دهد، مگر اینکه محصول مورد نظر در فاصله کمی از بسته بندی تخلیه گردد و در جعبه های مقوایی قرار گیرد.
چرا که کیسه های نایلونی امکان دریافت رطوبت هوا و بروز قارچ را دارند؛ چاپ روی کارتن باید با نوع محصول مطابقت داشته باشد.
ما انواع مختلفی از کشمشهای خوراکی را داریم؛ کشمش پلویی و کشمش سبز که در انواع آجیل به کار می روند، مهم ترین دسته بندی صورت گرفته در این عرصه هستند.
ارائه یک تصویر مناسب از کشمش پلو و یا آجیل می تواند یک طرح زیبا روی کارتن باشد.
درج مشخصات واحد تولیدی، تلفن تماس، فکس، آدرس و دیگر راه های ارتباطی نیز از جمله مواردی هستند که باید روی جعبه چاپ گردد.
شما می توانید به سلیقه خود موارد دیگری را برای چاپ روی کارتن کشمش اضافه کنید؛ همچنین امکان سفارش جعبه ساده و بدون چاپ نیز وجود دارد.
به طور کلی مهم ترین بخش در بسته بندی کارتن کشمش، به معرفی برند و واحد تولیدی اختصاص دارد.
الزاما باید به برترین شیوه ممکن، برند مشتری معرفی شود؛ لوگو و نماد شرکت باید روی کارتن بدرخشد و در معرض دید مشتری قرار گیرد.
در اغلب موارد، برای کشمش صادراتی از هارد باکسها استفاده می شود؛ البته استفاده از هارد باکسها برای کشمشهای یک، دو و سه کیلوگرمی متداول تر است.
برای بسته بندیهای بزرگ تر از کارتنهای لمینتی پنج و یا هفت لایه استفاده می شود.
استفاده از کارتنهای سه لایه نیز مرسوم است؛ کارتنهای لمینتی که برای صادرات به کار می روند با یک طراحی زیبا و چاپ مخصوص به مرحله تولید می رسند.
در واقع کارتنهای مربوط به حمل محصولات صادراتی با حساسیت خاصی تولید می شوند، اما پیشنهاد این است که این حساسیت در خصوص جعبه کالاهای داخلی نیز به کار گرفته شود.
به دلیل اینکه کشمش به صورت مستقیم بر روی سلامتی اثر دارد موارد زیر در تولید و بسته بندی آن باید رعایت شود.
- ابعاد و اندازه متناسب داشته باشد.
- مقدار متعارفی از کالای مصرفی را در حد کفایت در خود جای دهد.
- نوع و جنس ماده اولیه سازنده بسته از سلامت کافی برخوردار باشد.
- ایمنی کالای درون خود را تضمین کند.
- باعث تغییرات فیزیکی و شیمیایی نشود.
- انهدام بسته خالی به راحتی صورت پذیرد.
- دارای علائم ایمنی و اطلاعات بازرگانی باشد.
- دارای اطلاعات ساخت و تولید باشد.
- رنگها و طرحهای جاذب و نافذ داشته باشد.
- رنگ بسته مبین و تداعی کننده ماهیت و کیفیت کالا باشد.
- وضعیت ظاهری بسته القا کننده نیاز باشد.
- در عین خاموشی گویا و دعوت کننده به خرید باشد.
- اطلاع رسانی به مقصد، متقاعد کردن مصرف کننده به خرید آن در حد اعلی و دقت و ظرافت باشد.
- به کمک آن بتوان تحقیقات بازاریابی انجام داد.
- به کمک آن بتوان روشهای فروش را مکانیزه کرد.
- بار فرهنگی داشته باشد.
- بسته خالی به عنوان عامل یادآوری ایفای نقش نماید.
- با برخورداری از نظافت سلامت کالای درون خود القا نماید.
- در بیننده ایجاد اعتماد کند.
- به ارزش ذاتی کالا بیفزاید.
- محلی برای نصب برچسب قیمت روی آن در نظر گرفته شده باشد.
- ضربه و فشار را به داخل بسته منتقل نکند.
- شکل ظاهری آن قابل استفاده تبلیغاتی باشد.
- تاریخ ساخت، تاریخ انقضا، پروانه ساخت و شماره پروانه بهداشتی در صورت لزوم روی بسته قید شود.
- فرمول و مواد تشکیل دهنده کالا در صورت لزوم روی بسته قید شود.
- آدرس و تلفن تولید کننده یا توزیع کننده در کشور خارجی روی آن قید گردد.
