در ایران برنج جزء لاینفکی از سفره غذایی ایرانیان را تشکیل میدهد که با توجه به محل کشت, درجه و کیفیت آن دارای اسمهای مختلفی است
انواع برنج ایرانی
به دلیل تنوع بالای انواع برنج امروزه افراد برای شناخت برنج که مرغوبیت خوبی داشته باشد دچار مشکل هستند و آشنایی با ویژگیهای هر کدام از آنها میتواند راهنمای مناسبی برای افراد در خرید انواع برنج مورد نیازشان باشد.
برنج ایرانی زنجان به چهار گروه اصلی تقسیم میشود که میتوان به برنج طارم، صدری، پرمحصول و گرد اشاره کرد.
برنج طارم از جمله معروف بود ترین برنجها میباشد که نخستین بار در شهر طارم کشت و تولید شد و امروزه دارای ۱۳ نوع مختلف است که کشت شده و به بازار عرضه میگردد.
برنج طارم محلی، طارم هاشمی، طارم رشتی، سنگ طارم از جمله انواع مختلف برنج طارم میباشد و از نظر رتبهی کشت بیشترین میزان کشت برنج به آن تعلق دارد به طوری که میتوان گفت ۷۰ درصد از برنجهایی که در ایران تولید میشود از نوع برنج طارم میباشند.
اگرچه طارم دارای انواع مختلفی است اما از نظر طعم، رنگ، بو و میزان ری در هنگام پخت تفاوت چندانی با همدیگر ندارند بلکه تنها تفاوت آنها به نحوه کشت آنها مربوط میشود.
برنج طارم محلی
از معروفترین برنجهای طارم میتوان به برنج طارم محلی برنج طارم هاشمی و برنج طارم بی نام یا امراللهی اشاره نمود.
برنج طارم محلی
که برنجی اعلاست و کرم رنگ میباشد و نسبت به سایر برنجها هنگام پخت بیشتر قد میکشد به طوری که تقریباً قد برنج دو برابر میشود و به دلیل همین افزایش حجم ای که پیدا میکند خواهان زیادی دارد.
برنج طارم هاشمی
نوع محبوب دیگری از انواع برنج طارم میباشد که برای کشت آن از نوعی برنج که ترکیبی از ترم محلی و همینطور بذر اصلاح شده میباشد استفاده میگردد.
از دلایل کشت این نوع برنج میتوان به دانه بلند بودن آن اشاره نمود و از آنجایی که مقاومت بذر هاشمی در مقابل باد حکم میباشد و ساقههای آن خم میشود به همین دلیل آن را با بذر طارم محلی ترکیب میکند تا موجب کاهش کیفیت آن نشود.
این نوع برنج در مقایسه با برنج طارم محلی عددی بلندتر دارد اما عطر و بوی آن نسبت به برنج طارم محلی کمتر است.
برنج طارم بینام یا امرالهی
این برنج نیز نوع دیگری از برنج طارم میباشد البته از برنجهای اصلاح نژاد شده به حساب میآید و در بازار برنج بهنام یا املاحی هم به آن گفته میشود.
این نوع برنج در مقایسه با دو نوع قبلی زودتر میرسد و در مقابل سرما مقاومت بیشتری دارد ظاهر آن نیز تفاوتی با دو نوع دیگر دارد و آن در گرد بودن شکل برنج میباشد.
از برنج امراللهی در هردو کشت اول و دوم استفاده میشود اما برنج کشت دوم کیفیت بهتری دارد و همچنین قیمت بالاتری نیز دارد که این بالا بودن قیمت آن به دلیل عطر و طعم بی نظیر آن میباشد.
برنج صدری
از باکیفیتترین برنجهای بومی و محلی میتوان به برنج صدری اشاره نمود که این نوع برنج در استان گیلان کشت و تولید میشود و از ویژگیهای آن میتوان به دانههای بلند و کشیده عرض کم و جنس آن اشاره نمود.
قد دین و برنج از برنج طارم محلی بیشتر است و رنگ آنها سفید مایل به کرم میباشد و دارای عطر و طعم بی نظیری است به همین دلیل میتواند انتخاب مناسبی برای سخت پسندها باشد و به عنوان برنج مجلسی پخت میشود.
این برنج نیز دارای اسامی و مقام مختلفی است که از آن جمله میتوان به صدری هاشمی برنج صدری دم سیاه علی کاظمی حسن سرایی اشاره نمود که تولید شده و به بازار عرضه میگردد اما همه آنها از نظر شکل و کیفیت یکسان میباشد و تفاوت زیادی با همدیگر ندارند.
در بین انواع برنج صدری میتوان به برنج دمسیاه اشاره کرد که از معروفترین آنها به حساب میآید.
برنج دم سیاه
این نوع برنج بیشتر در لاهیجان و آستانه اشرفیه کشت و تولید میشود و علت نامگذاری این نوع برنج به دلیل رنگ تیره شلتوک آن میباشد و از بهترین انواع برنج دمسیاه برنجی است که در آستانه اشرفیه کشت میشود.
و به همین نام نیز شناخته میشود و بیشتر در مراسمات و رستورانها مورد استفاده قرار میگیرد.
برنج پر محصول
این نوع برنج نیز نوع دیگری از انواع برنج که در شمال کشور کشت می شود و با انجام اصلاح ژنتیکی بر روی برنج های محلی و ایجاد تغییرات بر روی آن ها باعث تولید این نوع برنج می شوند و منجمین تغییر را سبب پرمحصول شدن برنج می گردد.
برنج پر محصول از نظر کیفیت مانند برنج های محلی می باشد اما عطر و طعم آن کمتر است که باعث میشود با قیمت پایین تری به فروش برسد از جمله انواع برنج پر محصول میتوان به برنج شیرودی، برنج فجر و برنج ندا اشاره نمود که نسبت به سایر انواع برنج پرمحصول معروفیت بیشتری دارند.
برنج شیرودی
این نوع برنج ترکیبی از دو نوع برنج طارم دیلمانی و خزر می باشد که در استان مازندران کشت می گردد و شباهت ظاهری زیادی به برنج هاشمی دارد اما عطر و بوی آن کمتر و با قیمت پایین تری نیز به فروش می رسد.
از ویژگیهای بارز این نوع برنج تازگی آن بعد از چند ساعت از پخت می باشد و به همین دلیل عمده مصرف رستورانها و تالارها از برنج شیرودی است.
برنج فجر
برنج فجر تنها برنج پر محصول نیست که عطری هم می باشد و شکل ظاهری آن به صورت سوزنی شکل میباشد و از برنج های دانه بلند به حساب می آید.
از ویژگیهای بارز این نوع برنج میتوان به رنگ بلوری،میزان ری بالا و کیفیت آن اشاره نمود که این ویژگی ها سبب شده است که محصول پر مصرفی به شمار آید.
برنج ندا
از برنج های ارزان قیمت می توان به برنج ندا اشاره کرد که به شمشیری نیز معروف می باشد از نظر شکل ظاهری شبیه برنج طارم میباشد اما عطر و طعم زیادی ندارد.
برنج گرده
نوعی برنج دانه کوتاه می باشد که توپ و کوتاه است و بعد از پختن هم خیلی قد نمیکشد و بیشتر برای مصارف روزانه مورد استفاده قرار می گیرد.
از بهترین انواع برنج گرده میتوان به برنج عنبر بو که در خوزستان کشت می شود و همین طور چمپا و لنجان اشاره نمود و ویژگی مختص این نوع برنج ها ارگانیک بودن آنهاست که در مراحل کشت هیچگونه مواد شیمیایی برای رشد آنها استفاده نمی شود.
نوع دیگری از برنج چمپا در شمال کشت میشود اما برنج چمپای خوزستان از نظر عطر و بو برتری بالایی نسبت به برنج چمپاای دارد که در شمال کشور کشت می شود.