گل گاوزبان گیاهی است یک ساله که بیشتر در دامنه کوه های البرز رشد می کند و در طب سنتی از خواص دارویی_درمانی آن بسیار استفاده می شود.
این گیاه به رنگ آبی متمایل به بنفش روشن بوده و در زمان خشک شدن، رنگ آن به بنفش تیره می گراید، خواص گل گاوزبان بی شمار و بی نظیر است و دمنوش این گیاه برای درمان دیابت، سرماخوردگی، آرامش اعصاب، کاهش فشار خون مورد استفاده قرار می گیرد.
اطبای طب سنتی دمنوش این گیاه را همراه با سنبل الطیب به بیمارانی که دچار ضتعف اعصاب هستند اکیدا توصیه می کنند.
گل گاوزبان چیست
گل گاو زبان گیاهی است خودرو، که در دامنه کوه ها رشد کرده و عمری یک ساله دارد، نیاز این گیاه، به آّب زیاد بوده و نور مستقیم خورشید، یکی از الزامات رشد مناسب گل گاوزبان می باشد.
از آنجاییکه این گیاه خواص دارویی فوق العاده ای دارد، تمام قسمت های آن اعم از: ساقه، برگ و گل های آن به طرق مختلف آب‌پز یا بخارپز و دمنوش مورد استفاده قرار می گیرد.
اما نوع و کاربرد هر بخش آن، متفاوت است، ناگفته نماند که این گیاه علاوه بر مصارف دارویی، برای مصارف آرایشی و تولید محصولات مراقبت از پوست نیز به کار برده می شود.
- بیشتر بخوانید: گل گاوزبان مازندران
شاخه های این گیاه توخالی و آبدار و برگ هایش نسبتا بزرگ و تخم مرغی شکل می باشد، سر برگ ها نوک تیز بوده و تمامی قسمت های گیاه، پوشیده شده از کرک های ریز و سفید رنگ می باشد.
گل گاو زبان بومی اروپا و نواحی شمالی افریقا است که بعدها، به سایر نقاط مختلف جهان از جمله ایران راه یافته است.
از این رو گل گاو زبان دارای گونه های مختلفی است که در حال حاضر گونه ایرانی و اروپایی آن در بازار موجود است که به شکل بسته بندی و یا فله ای به فروش می رسد.
گل گاوزبان اروپایی، دارای گل های ریز و کوچک و به رنگ یاسی است که از لحاظ خاصیت نیز با گونه ایرانی کاملا متفاوت است.
- بیشتر بخوانید: گیاه گل گاوزبان
این گیاه مدر بوده و باعث افزایش حجم ادرار و عرق می شود که به این طریق سموم اضافی بدن دفع شده و به پاکسازی بدن کمک می کند.
ناگفته نماند که گل های گونه ایرانی از گونه اروپایی، کمی درشت تر بوده، که به رنگ لاجوردی است و بیشتر در دامنه ی کوه های البرز و قزوین یافت می شوند.
گل گاوزبان خواصش چیست
گل گاو زبان یا "لسان الثور"، گیاه محبوب و معروفی است که از خواص شگفت انگیز آن در طب سنتی استفاده های زیادی می شود، خشک شده گلبرگ های این گیاه فواید بی نظیری دارد که یکی از آنها، آرامش و تجدید اعصاب است.
بیشتر خواص این گیاه، در گلبرگ های آن نهفته است که سرشار از: انواع آنتی اکسیدان، اسید گاما لینولئیک، کولین و ویتامین های مختلف: B, Cو A می باشد، این گیاه حاوی املاح معدنی گوناگونی است که از میان آنها می توان به: کلسیم، منیزیم، آهن و پتاسیم اشاره کرد.
- بیشتر بخوانید: گل گاوزبان مازندران
خواص گل گاو زبان در طب سنتی به حدی است که از آن به عنوان نوعی گیاه اعجاز آور یاد شده است، این گیاه برای درمان دیابت، درمان سرماخوردگی و هر گونه بیماری که مرتبط با ضعف سیستم ایمنی بدن باشد.
مورد استفاده قرار می گیرد، درمان عفونت های دستگاه ادراری دوران بارداری، کاهش فشار خون بالا، و کاهش خونریزی دوران قاعدگی با استفاده از این گیاه به خوبی قابل انجام است.
عده ای گل گاو زبان را همراه با 'گیاه دارویی "بابونه" برای درمان بی خوابی های شبانه مورد استفاده قرار می دهند.
این گیاه به دلیل خاصیت مدر بودن، کلیه ها را تقویت کرده و همچنین در دفع شن و سنگ کلیه موثر است.
رفع افسردگی مزمن، تصفبه کردن خون، جلوگیری از بروز انواع سرطان ها به دلیل داشتن منیزیم فراوان، درمان سرخک و آبله مرغان، درمان ورم و التهاب کلبه از دیگر خواص گل گاو زبان است.
برخی از آمار نشان داده اند که بیماری برونشیت و برخی از بیماری های دهانی مانند: آفت و برفک نیز با استفاده از گل گاوزبان درمان می شوند.
خواص دمنوش گل گاوزبان
یکی از شیوه های بهره بردن از خواص فوق العاده گل گاو زبان، تهیه دمنوش آن می باشد، برای این منظور، کافی است یک مشت برگ های خشک شده این گیاه را درون ظرفی ریخته و به اندازه نیاز آب به آن اضافه کرده و بگذارید که به مدت 15 الی 20 دقیقه دم بکشد.
دمنوش به دست آمده به رنگ آبی لاجوردی مایل به بنفش تیره است که سرشار از آنتی اکسیدان و ویتامین های گروه B می باشد، فلانوئید، کولین و آنتوسیانین از جمله املاح معدنی موجود در این دمنوش است که باعث رفع استرس و اضطراب بدن می شود.
نوشیدن یک فنجان دمنوش گل گاوزبان، خستگی روزانه را از بدن می زداید علاوه بر این، به رفع التهاب و دردهای مفاصل کمک فراوانی می کند.
- بیشتر بخوانید: چای گل گاوزبان
"نیترات دو پتاس"، یکی از مهمترین ترکیبات موجود در دمنوش گل گاو زبان است که بیش از نیمی از خواص درمانی این گیاه، به دلیل وجود همین ماده می باشد.
برگ های مخملی گل گاو زبان، در زمان دم کشیدن، ترکیباتی را تحت عنوان " آلکوالویید"، از خود خارج می کنند که خاصیت ضد آلرژی داشته و برای زدودن درد مفاصل و قرمزی ناشی از سوختگی به کار برده می شود.
دمنوش گل گاوزبان، تب بر است و به پایین آوردن تب بیماری های مختلفی از جمله: سرخک، مخملک، کهیر و آبله مرغان کمک می کند.
تهیه دمنوش این گیاه همرا با بابونه و گل شقایق برای درمان سرفه های مزمن و برخی از بیماری های تنفسی مانند آسم به کار برده می شود، مصرف جوشانده این گیاه، به بهبود علایم سرماخوردگی و آنفولانزا کمک فراوانی می کند.
الته ناگفته نماند که امروزه دمنوش این گیاه با گیاهان دارویی دیگر همچون: به لیمو، بابونه، عناب و یا سنبل الطیب نیز مورد استفاده عموم مردم قرار می گیرد که این ترکیبات ارزش غذایی گیاه گل گاو زبان را دوچندان کرده و هرکدام از آنها، خواص دارویی و درمانی مختص خود را دارد.
دمنوش گل گاوزبان و عناب در رفع عفونت های ریوی و گلو درد، دمنوش گل گاوزبان و سنبل الطیب برای رفع استرس، دمنوش گل گاو زبان و به لیمو در رفع التهاب های بدن و دمنوش گل گاو زبان و بابونه در بهبود دردهای عضلانی و قاعدگی بسیار مفید و موثر است.
گل گاوزبان خنک است یا گرم
مصرف دمنوش گل گاو زبان به دلیل خواص بالایی که دارد، نه تنها در کشورهای آسیایی بلکه در برخی از کشورهای اروپایی مانند نروژ، هلند و آلمان امری کاملا متداول و مرسوم است.
طبع این گیاه گرم و تر بوده و برای افرادی که مزاج سردی دارند بسیار مناسب است، این گیاه به دلیل طبع گرمی که دارد برای تقویت معده و رفع دل درد و سو هاضمه نیز به کار برده می شود.
مصرف دمنوش این گیاه، کمک فراوانی به تنظیم مزاج افراد کرده و باعث درمان اختلال عملکرد افراد صفراوی و سوداوی نیز می شود.
افرادی که به دلیل مصرف سردی زیاد دچار گرفتگی عضلات و یا درد ماهیچه شده اند، می توانند جوشانده گل گاوزبان را همراه با عسل به مدت چند روز مصرف کرده و شاهد نتایج شگفت انگیز آن باشند.
افزایش متابولیسم بدن و بهبود عملکرد دستگاه گوارش نیز مدیون طبع گرم این گیاه است و از این رو افراد مبتلا به سو هاضمه و یبوست می توانند عصرها یک فنجان دمنوش این گیاه را نوش جان کنند.
- بیشتر بخوانید: گل گاوزبان مازندران
در صورت زیاده روی در مصرف این دمنوش، عوارضی در بدن به وجود می آید که برخی از آنها عبارتند از: مسمومیت کبدی، سرطان کبد، افزایش فشار خون، اختلال در عملکرد دستگاه گوارش، احتمال ابتلا به تشکیل سنگ کیسه صفرا، که در این صورت، بنا به سفارش و توصیه اطبا، باید این دمنوش همراه با مصلح آن مصرف شود.
استفاده از این مصلح سلیقه ای است و عده ای آن را با عسل و لیمو عمانی و عده ای از چوب صندل سفید به دلیل داشتن طبع سرد و خشک آن، استفاده می کنند.
چای گل گاوزبان برای چی خوبه
چای گل گاو زبان، یکی از محبوب ترین چای های ایرانی است که نوشیدن آن، در بعد از ظهرهای سرد زمستان واقعا می چسبد، این چای، به رنگ بنفش روشن است و چنانچه با لیمو عمانی مصرف شود.
عطر و طعم خاص خودش را دارد، خرید این چای به صورت کیسه ای یا تی بگ، از فروشگاه های بزرگ موجود در سطح شهر امکان پذیر است، این محصول کیفیتی عالی و بی نظیر داشته و با استانداردهای روز دنیا بسته بندی شده است، چای سیاه و گل گاو زبان از ترکیبات این محصول است که دارای خواص بالایی می باشد.
- بیشتر بخوانید: گل گاوزبان خشک
نوشیدن روزانه یک عدد تی بگ از این محصول، نشاط آور و انرژی بخش بوده و در رفع افسردگی و استرس بسیار مفید و موثر می باشد.
این چای، برای سرماخوردگی، آنفولانزا، بهبود روماتیسم، بهبود عملکرد کلیه ها و دستگاه مجاری ادراری، کم کردن فشار خون، جلوگیری از ریزش مو و کم خوابی بسیار مفید و موثر بوده و اضطراب و تنش های روحی را از بین می برد، ناگفته نماند که مشتریان می توانند این محصول را به صورت فله ای نیز از عطاری ها با قیمتی مناسب تهیه کنند.
گل گاوزبان را چگونه خشک کنیم
پس از برداشت گل گاو زبان توسط کشاورزان به شیوه سنتی و دستی، نوبت به خشک کردن آن می رسد، متاسفانه این روش، بدون رعایت اصول و موازین بهداشتی صورت می گیرد.
در این شیوه، گل های چیده شده بر روی پارچه ای بزرگ، پهن شده و دور از نور مستقیم آفتاب خشک می شوند، گیاهان دارویی خشک شده اصولا همراه با فضولات حیوانات، حشرات ریز، گرد و خاک و علف های هرز است و از آنجاییکه در برخی از مناطق ایران مانند نواحی شمالی، رطوبت هوا بالا است، شرایط رشد میکروب نیز در این گیاهان مهیا می شود.
ناگفته نماند که قبل از خشک کردن گل گاو زبان، باید بخش های اضافی مانند: خار و خاشاک و علف های هرز از آن جدا شود، در این پروسه میزان رطوبت گیاه کم شده و در نتیجه زمان ماندگاری محصول بالا می رود.
- بیشتر بخوانید: گل گاوزبان
این شیوه به دو روش سنتی و صنعتی انجام می گیرد که بالطبع روش صنعتی، کاملا بهداشتی بوده و قابل اطمینان است.
در روش دوم، از دستگاه های اتومات خشک کن استفاده شده و رطوبت نسبی هوا و درجه حرارت کنترل می شود که همین عامل به خشک کردن سریع گیاه بدون کاهش میزان کیفیت و مرغوبیت آن، منجر می شود.
از آنجاییکه خشک کردن گیاهان دارویی مستلزم رعایت اصول و موازین خاص خودش هست و ممکن است چندان این فرآیند موفقیت آمیز نبوده و محصول خشک شده آلوده به هرگونه میکروب شده، کیفیت بالایی نداشته باشد و یا به دلیل وجود رطوبت فاسد شده و کپک بزند لذا، استفاده از خشک کن های کابینتی توصیه می شود.
این دستگاه، مجهز به سینی های استیل سوراخ داری است که گیاه گل گاو زبان بر روی این سینی ها و در معرض حرارت بالا قرار می گیرند.
میزان حرارت دستگاه حین فرآیند خشک شدن، به صورت اتومات تنظیم می شود که همین عامل مانع از سوختن گلبرگ های گل گاو زبان می شود، سرعت جریان هوا نیز در این دستگاه قابل تنظیم است، پس از اتمام کار، گل گاو زبان خشک شده، بسته بندی شده و روانه بازار می شود.
گل گاوزبان چطوری دم کنم
دمنوش گل گاو زبان، قطعا یکی از بهترین و در عین حال پر مصرف ترین دمنوش در میان ایرانیان است، روش دم کردن این گیاه، در خانوارهای ایرانی متفاوت و کاملا سلیقه ای است.
اما یکی از متداول ترین و رایج ترین شیوه دم کردن این گیاه دارویی استفاده از لیمو عمانی برای تهیه این دمنوش است، در این روش، برگ های بنفش گل گاو زبان را از ساقه های آن جدا کرده و درون قوری ریخته و یک الی دو عدد لیمو عمانی را شکسته و یک لیوان آب جوش به آن اضافه کنید و بگذارید به مدت 20 دقیقه دم بکشد.
آنگاه، این ترکیب را از درون صافی رد کنید و به آن مقداری عسل یا نبات اضافه کنید، شایان ذکر است که بهتر است کمی صبر کنید تا این دمنوش خنک شود و آنگاه عسل را اضافه کنید.
این کار باعث می شود که عسل خواص خود را کاملا حفظ کرده و به آرامی درون آن حل شود، مصرف این ترکیب معجزه آسا، واقعا نتیجه بخش است و بهتر است بعد از شام و یک ساعت قبل از خواب مصرف شود تا نتیجه بخش بوده و باعث آرامش فرد شود.