برنج شیرودی استخوانی یکی از ارقام پر محصول برنج ایرانی شمال کشور بوده و جزء برنج های اصلاح شده ژنتیکی می باشد، علاوه بر داشتن کیفیت و طعم مناسب برنج طارم ایرانی، مثل برنج خزر از بازده رشد بالایی برخوردار بوده است.
برنج شیرودی خوش پخت
در سال ۱۳۶۹ در موسسه تحقیقات اصلاح، دو رقم برنج طارم دیلمانی و برنج خزر پر محصول را با هم ترکیب کرده و محصول به وجود آمده، رقم جدیدی از برنج ایرانی به نام شیرودی شد.
در سال ۱۳۷۵، به عدد ۱۰ لاین حاصل از ترکیب دو برنج دیلمان و خزر به طور تستی در زمین های کشاورزی شهرستان های آمل، چالوس و چپرسر تنکابن کشت شده و یکی از این لاین ها بازده و کیفیت بالاتری نسبت به سایرین داشت.
اسم آن را شیرودی نامیده و بذر آن از سال ۱۳۸۳ میان کشاورزان توزیع شده و با استقبال خوب و گرم آنان مواجه گردید.این برنج را بنا به یاد بود شهید علی اکبر شیرودی که از شهدای ۸ سال جنگ تحمیلی منطقه شیرود از شهر تنکابن در استان مازندران می باشد، برنج شیرودی استخوانی نامیدند.
مزایای برنج شیرودی
مقاومت در برابر آفت ها و مریضی ها :
به این دلیل برنج شیرودی اصلاح شده ژنتیکی شده می باشد، به انواع آفت ها (کرم ساقه خوار، کرم برگ خوار، شیت بلایت، لکه قهوه ای) و بیماری های رایج شالیزار های کشت برنج (بلاست و پوسیدگی طوقه) مقاوم می باشد.بنابراین در مراحل کاشت نیازی به استفاده از سم پاشی نبوده و محصول تولید شده عاری از آلودگی های شیمیایی خواهد بود.
پرمحصول: شالیزار های برنج شیرودی در هر هکتار به صورت متوسط ۸ تن محصول داده و بعد از ارقام برنج خزر و فجر، جزء برنج های پرمحصول و با کارایی بسیار بالا شناخته می شود.برنج شیرودی خروجی بسیار بهتر از سایر ارقام پر محصول همچون ندا، نعمت، بجار و دشت دارد.
قیمت کم تر: از آنجا که کیفیت طبخ برنج شیرودی به سایر برنج های معروف ایرانی از جمله طارم و هاشمی نمی رسد، قیمت آن نیز از این برنج ها پایینتر می باشد.
با این حال کیفیت و ماندگاری پس از طبخ آن بسیار بالاتر از برنج های خارجی بوده، به همین علت در رستوران ها، مجالس و مراسمات مختلف ترجیح داده می شود.
ماندگاری بالا پس از طبخ : برنج شیرودی مثل هاشمی و طارم ماندگاری بسیار بالایی پس از پخت داشته و این یکی از ویژگی هایی بوده که آن را به برنجی با کیفیت و قیمت مناسب تبدیل کرده است.یک مقیاس مناسب جهت اندازه گیری کیفیت و میزان ماندگاری برنج، غلظت یا قوام ژل (GC) برنج می باشد.
هرچه قوام ژل برنج بیشتر باشد پس از پخت نرم تر شده و درصد ماندگاری بالاتری دارا می باشد، قوام ژل برنج شیرودی از ۱۰۰، بین ۸۰ الی۹۵ می باشد.
ظاهری مناسب و مجلس پسند: کیفیت ظاهر برنج یکی از فاکتور های مهم در انتخاب برنج خوب بوده، که برای مصرف کنندگان اهمیت فراوان دارد، برنج شیرودی ظاهری استخوانی و دانه بلند دارا می باشد.
پس از پخت نیز به میزان بالایی قد کشیده و نرم و مرطوب می ماند، این امر به علت میزان مناسب آمیلوز دانه برنج بوده که حدودا ۲۳ درصد می باشد.
تشخیص برنج شیرودی
از آنجا که برنج شیرودی از نظر شکل ظاهری شباهت زیادی به برنج های طارم و هاشمی، بخصوص رقم طارم هاشمی داشته، تشخیص و تمایز آن از این ارقام برنج با کیفیت در نگاه اول سخت است.
همین امر موجب شده که اگر برنج شناس خوبی نبوده، به سهولت برنج شیرودی را در عوض طارم هاشمی و با قیمت بیشتری به شما بدهند.
برای تشخیص دادن این دو نوع برنج باید به خاطر داشته باشید که:عطر برنج شیرودی بسیار ضعیف تر از طارم هاشمی می باشد.طول دانه خام طارم هاشمی (7.6 میلی متر ) مقدار کمی بلندتر از برنج شیرودی می باشد.
نحوه کاشت برنج شیرودی
مراحل کاشت، داشت و برداشت برنج شیرودی پس از آزمایشات و ارزیابی های زیاد بدست آمده است.بنابراین لازم بوده کشاورزانی که قصد داشته این رقم برنج را کشت دهند، بر اساس این دستورالعمل ها که وزرات جهاد کشاورزی منتشر کرده، عمل کنند.
شخم زدن:
شخم اول: ابتدای زمستان و در جهت شمال به جنوب
شخم دوم: ابتدای اردیبهشت ماه و 15 الی 20 روز قبل از نشاء کاری عمود بر شخم اول
شخم سوم: ۲۰ الی۲۲ اردیبهشت ماه، ۱ الی۲ روز قبل از نشاء کاری
آماده سازی بذر:
بذر ها را به وسیله آب و نمک شست و شو دهید.بذر های سالم را جمع آوری کرده و 3 الی 4 بار آن ها را با آب معمولی بشویید تا بدون نمک شوند.
بذر ها را داخل محلول قارچ کش تیرام یا بنومیل به مقدار ۶۰ الی۸۰ گرم در ۲۰ لیتر آب و به مدت ۱۲ الی۲۴ ساعت قرار دهید و هر چند ساعت محلول را بهم زنید.( اگر از محلول قارچ کش استفاده نمی کنید، بذر ها را به مدت ۲۴ الی۴۸ ساعت در آب معمولی قرار دهید.)
بذر ها را از آب خارج نموده و در محلی گرم و بدون جریان هوا قرار داده و روزی ۳ الی۴ بار آن ها را آبیاری نموده تا جوانه بزنند.(جوانه ها باید ۳ الی۵ میلی متری باشند.)
آماده سازی خزانه و نشاء:
خزانه را به صورت جوی و پشته ای بسازید (پشته ها معمولا با عرض ۱٫۵ cm، طول ۱۵ m و ارتفاع ۵ cm از سطح خاک جوی تهیه می شوند.پشته ها را با مخلوط کردن مقداری کود اوره با خاک کود دهی نموده و با ماله صاف کنید و به مدت ۱۲ الی۲۴ ساعت به آن استراحت دهید.
در هر متر مربع از پشته، ۳۰۰ گرم بذر جوانه دار شده برنج شیرودی را ریخته و با ماله آنها را به خاک بچسبانید.۲۰ الی۲۵ روز بعد بذر ها تبدیل به نشاء شده و آماده مرحله نشاء کاری می شوند.
توجه نموده اگر از پوشش نایلونی برای هوا دهی بهتر بذر ها استفاده کردید، حتما یک هفته قبل از برداشت نشاء پوشش را برداشته تا نشاء ها به محیط بیرون عادت کنند.
نشاء کاری:
نشاء کاری برنج شیرودی را معمولا در تاریخ ۲۰ الی۲۵ اردیبهشت ماه آغاز می نمایند.تعداد نشاء در هر کپه ۳ الی۵ عدد و فاصله مناسب برای کاشت نشاء ۳۰×۱۲ cm با ماشین نشاء کاری در جهت شرقی – غربی باشد.عمق آبیاری در اوایل رشد نهایتا ۳ الی۴ سانتی متر و در ادامه می تواند به ۵ الی۷ سانتی متر نیز برسد.
خشکی دادن:
۲۵ روز بعد از نشاء کاری باید آبیاری را تا حد ترک جزیی قطع نمایید.این امر موجب کاهش مواد سمی و بهبود تهیه خاک نیز می شود.۴۵ روز بعد از نشاء کاری نیز این عمل را تکرار نمایید.
مبارزه با علف های هرز و آفت ها:
برای از میان برداشتن علف های هرز ۱۵ و ۳۰ روز پس از نشاء کاری با روش وجین دستی، علف کش یا دستگاه های مکانیکی می توانید اقدام نمایید.
برای مبارزه با کرم ساقه خوار از مبارزه فیزولوژیک ( زنبور تریکو گراما ) یا سم ساقه خوار( دیازینون ) استفاده نمایید.برنج شیرودی به بیماری بلاست مقاوم بوده و نیازی به استفاده سم در این موارد ندارد.
برداشت:
زمان مناسب برداشت زمانی است که ۹۰ الی۹۵ درصد خوشه ها رسیده باشند.توجه نمایید که ۱۵روز قبل و بعد از ظهور خوشه، نباید آبیاری را قطع نمایید، به دلیل آنکه در این زمان برنج نیاز شدید به آب دارد.معمولا در انتهای مرداد ماه یا ابتدای شهریور اقدام به برداشت این برنج می کنند.
چون زمان کاشت برنج شیرودی تقریبا طولانی می باشد، کشاورزانی که این برنج را کاشته اند نمی توانند در زمین خود برنج کشت دوم بکارند.
