پسته؛ بادامی زرند شاهپسند کله قوچی حاوی آهن ویتامین B6 C B5

برخی طعم ها وجود دارند که برای همه ما ایرانی ها لذت بخش و خاطره انگیز هستند و می توانند یادآور لحظات شیرینی باشند.

طعم پسته از آن دسته مواردی است که با مزه کردن آن می توان به ایام نوروز سفر کرد، یاد شب یلدا افتاد، خاطرات میهمانی های خاصی را تداعی و در کل حسی لذت بخش را تجربه کرد.

اما این پسته چیست که هم طعمی لذیذ دارد، هم خواص بی نظیر و هم عطر دلپذیر؟!

قبل از هر چیزی جالب است بدانید که پسته یکی از زیر مجموعه های بادام هندی به شمار می رود که بر درختی به همین نام رشد می کند.

برخلاف تصور عموم مردم، پسته به هیچ وجه جزء خانواده آجیل ها به شمار نمی رود و دسته بندی جداگانه ای دارد.

تاریخچه کاشت و برداشت پسته به حدود 6750 سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد که در منطقه آسیای مرکزی و به طور خاص ازبکستان امروزی کشت می شده است.

آسیای مرکزی به دلیل دارا بودن آب و هوای گرم و خشک در کنار زمستان های معتدل، بستری مناسب برای کاشت پسته به شمار می رود اما امروزه در مناطق غربی تر نیز می توان درخت های این محصول را مشاهده نمود.

با کشت های اولیه پسته، تقاضای این محصول در سراسر جهان افزایش زیادی پیدا کرد که سبب شد نهال درخت آن به دیگر مناطق نیز صادر شود تا این گونه به محصولی جهانی تبدیل گردد.

امروزه بزرگ ترین کشورهای تولید کننده پسته در جهان را می توان ایران، آمریکا، ترکیه، چین و سوریه نامید که بخش عمده این صنعت را در دست خود گرفته اند.

پسته، خوراک سلطنتی

شاید برایتان جالب باشد که بدانید به پسته، خوراک سلطنتی نیز گفته می شود! احتمالا حدس بزنید که این لقب به دلیل قیمت بالای آن است اما اشتباه می کنید!

اگر تاریخ کشت و برداشت پسته را مرور کنیم، متوجه خواهیم شد که این محصول با نام انسان های مهم و بزرگی در طول تاریخ عجین شده است.

به عنوان مثال آن گونه که در روایات آمده، ملکه شیبا به حدی شیفته پسته و میل کردن آن بوده که قانونی را تصویب کرد و مطابق آن هیچ فرد دیگری اجازه خوردن پسته را نداشت.

به جز این مورد، بزرگ ترین پادشاه امپراتوری بابل، یعنی نبکنزا، علاقه بسیار زیادی به پسته داشت، تا حدی که در باغ های شخصی خود دستور کاشت درخت آن را صادر کرده بود.

در کنار این مثال ها، نام امپراتوران روم باستان را نیز به علاقه مندان پسته اضافه کنید که در نمادهای این کشور نیز می توان نشانه های زیادی از پسته، درخت و برگ آن مشاهده کرد.

برترین تولید کنندگان پسته دنیا

اندکی از تاریخ دور شویم و به زمان حال حاضر برگردیم، زمانی که پسته دیگر محصولی منحصر خاندان سلطنتی نبوده و عموم مردم می توانند از آن استفاده کنند.

پیش تر، از پنج قدرت برتر دنیا در زمینه تولید پسته نام برده شد اما شاید برایتان میزان تولید پسته این کشورها نیز جالب توجه باشد.

ایران ما با دارا بودن رتبه اول، سالانه حدود 550 هزار تن پسته تولید می کند و در مقام دوم، آمریکا با تولید 448 هزار تنی قرار دارد.

سپس در جایگاه سوم، ترکیه با 240 هزار تن تولید دیده می شود که بعد از آن نیز به ترتیب چین با 75 هزار تن و سوریه با 44 هزار تن تولید قرار دارند.

ارزش غذایی پسته

در این قسمت نوبت به ویژگی و ارزش غذایی پسته می رسد، همان طور که احتمالا می دانید از پسته به عنوان یکی از غنی ترین دانه های خوراکی یاد می شود.

این محصول به دلیل دارا بودن انبوهی از مواد معدنی مفید و ضروری بدن، خواص بسیار زیادی را به همراه خواهد داشت که برخی از این مواد را می توان به شرح زیر نام برد (مقادیر به صورت حدودی برای 30 گرم پسته در نظر گرفته شده اند):

•  160 کالری انرژی
•  8 گرم کربوهیدرات
• 3 گرم فیبر
•  7 گرم پروتئین
•  13 گرم چربی
• 6 درصد از نیاز روزانه بدن به پتاسیم
• 11 درصد از نیاز روزانه بدن به فسفر
•  21 درصد از نیاز روزانه بدن به تیامین
• 41 درصد از نیاز روزانه بدن به مس
•  15 درصد از نیاز روزانه بدن به منگنز

ناگفته نماند که از 13 گرم چربی ذکر شده، حدود 11.7 گرم (یعنی 90 درصد) چربی غیراشباع بوده که این میزان برای قلب و عروق مفید و سالم است.

با در نظر گرفتن این موارد، می توان متوجه شد که مصرف روزانه پسته به مقدار مناسب می تواند فواید زیادی را برای بدن به همراه داشته باشد که البته متاسفانه به دلیل قیمت بالای آن، عموما این کار در بین مردم رواج ندارد.

مواد معدنی موجود در پسته

اگر تصور کرده اید که تنها موارد بالا در پسته وجود دارند، باید گفت که سخت در اشتباهید!

پسته یکی از منابع گیاهی غنی از ویتامین های مخلتف بوده که در 100 گرم از آن به صورت حدودی ویتامین های زیر یافت می شوند:

• 21 میکرو گرم ویتامین آ
• 2.3 میلی گرم ویتامین ای
• 5.6 میلی گرم ویتامین سی
• 0.87 میلی گرم تیامین (ویتامین ب 1)
• 0.16 میلی گرم ریبوفلاوین (ویتامین ب 2)
• 1.30 میلی گرم نیاسین (ویتامین ب 3)
• 0.52 میلی گرم پانتونیک اسید (ویتامین ب 5)
• 1.70 میلی گرم ویتامین ب 6
• 51 میکرو گرم فولات (ویتامین ب 9)

همچنین در 100 گرم پسته می توان مواد معدنی زیر را نیز مشاهده کرد:

• 105 میلی گرم کلسیم
•  4 میلی گرم آهن
• 121 میلی گرم منیزیم
• 490 میلی گرم فسفر
• 1025 میلی گرم پتاسیم
• 1 میلی گرم سدیم
• 2.3 میلی گرم روی
• 1.3 میلی گرم مس
• 1.2 میلی گرم منگنز
• 7 میکروگرم سلنیم

خواص و فواید پسته

فواید پسته را می توان نصیب بخش های مختلفی از بدن نمود، این محصول به نوعی می تواند تمام بدن را درگیر ویژگی های مفید و مثبت خود کند و سودمندی بالایی داشته باشد.

در پسته مقادیر بسیار مناسبی از انواع آنتی اکسیدان ها وجود دارد که این مواد نقش بسیار مهمی در سلامتی بدن ایفا می کنند.

سبک زندگی ماشینی این روزها، غذاهای فست فودی یا ناسالم، هوای آلوده و... از عواملی هستند که در بدن سبب ایجاد رادیکال های آزاد می شوند.

رادیکال های آزاد می توانند به بخش های مختلف بدن، آسیب های شدیدی وارد کنند و یکی از مهلک ترین تاثیرات آن، بروز سرطان های گوناگون است.

آنتی اکسیدان های موجود در پسته مانند لونئین و زآگزانتین نقش شکننده رادیکال های آزاد را داشته و جلوی فعالیت آن ها را می گیرند که در نتیجه از جهش های سلولی و ایجاد سرطان جلوگیری می شود.

پروتئین و انواع آمینواسیدها از دیگر موادی هستند که در پسته به وفور یافت شده و برای بدن بسیار مفید واقع خواهند شد.

پروتئین از جمله مواد اساسی و ضروری عملکرد بدن به شمار می رود و از اهمیت آن ذکر همین نکته کافی است که بخش عمده DNA انسان را پروتئین تشکیل داده است.

آمینواسیدها نیز زنجیره های ابتدایی تشکیل دهنده پروتئین هستند و کنار هم قرار گرفتن چند آمینواسید، تشکیل یک واحد پروتئین را می دهد.

پسته با دارا بودن حجم مناسبی از پروتئین و آمینواسید به طور هم زمان، می تواند یکی از منابع اصلی و مهم تامین پروتئین بدن به شمار آید.

تاثیر پسته در لاغری

مورد بعدی، خاصیت پسته در لاغری و کاهش اندام است، بله درست خواندید! لاغری با پسته شاید عجیب به نظر برسد مخصوصا به خاطر چرب بودن آن.

اما در این راستا باید گفت که پسته دارای فیبر بسیار زیادی بوده که این ماده به نوبه خود می تواند سبب لاغری و کاهش وزن شود.

فیبرها از جمله موادی محسوب می شوند که به دلیل ساختار خاص خود، می توانند با حجم کم، وارد معده شده اما حس سیری زیادی را به همراه داشته باشند.

با خوردن پسته و وارد شدن فیبرهای موجود در آن به بدن، گرسنگی های وقت و بی وقت کاهش پیدا کرده که در نتیجه آن فرد از میل کردن غذاهای اضافه و ورود کالری مضاعف به بدن خودداری می کند.

البته باید توجه داشت که نه تنها پسته، بلکه هیچ ماده غذایی دیگری به تنهایی نمی تواند باعث کاهش وزن شما شود و باید در کنار آن از یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی مناسب نیز بهره ببرید.

تاثیر پسته در گوارش

خاصیت دیگری که برای این محصول اعجاب انگیز وجود دارد و شاید کمتر کسی آن را شنیده باشد، بهبود عملکرد گوارش از طریق کمک به رشد باکتری های مفید روده است.

این خاصیت از جمله مواردی بوده که دارای اهمیت بسیار زیادی است، زیرا رژیم های غذایی ناسالم امروزی آسیب های زیادی به دستگاه گوارشی بدن وارد می کنند.

باکتری های مفیدی که در سطح روده وجود دارند به کمک مواد مختلفی می توانند تغذیه و تقویت شوند که یکی از این مواد، همان فیبر است.

در مورد حجم و میزان فیبر موجود در پسته هم که بالاتر صحبت شد و می توان نتیجه گرفت که مصرف پسته برای بهبود گوارش و سلامت روده نیز مفید واقع می شود.

پسته و سلامت قلب

بسیاری از بیماری های قلب و عروق به علت کلسترول بالا و چربی های اشباع به وجود می آیند که این موارد نیز در تغذیه روزانه به وفور وجود دارند.

موادی مانند روغن های سرخ کردنی، تنقلات گوناگون مثل چیپس و پفک، محصولات غیرارگانیک و... از معروف ترین منابع کلسترول مضر هستند.

کلسترول مضر یا همان LDL در قلب و عروق رسوب کرده و می تواند سبب تصلب شرائین، به وجود آمدن انواع بیماری های قلبی و مشکلات حاد دیگر شود.

در مقابل، کلسترول مفید یا HDL قرار دارد که نقش مهمی در سلامتی ارگان های گوناگون ایفا خواهد کرد.

پسته به دلیل دارا بودن کلسترول و چربی مفید غیراشباع، نقش موثری روی این روند داشته که در ادامه حتی می تواند باعث کاهش فشارخون نیز شود.

کاهش قند و فشار خون با پسته

تحقیقات انجام شده روی گروهی از افراد دارای فشارخون نشان داده است که پسته می تواند میزان فشارخون را حداکثر تا 1.8 میلی گرم بر جیوه و حداقل تا 0.8 میلی گرم بر جیوه کاهش دهد.

در کنار تمام این موارد، خوب است بدانید که پسته به دلیل دارا بودن شاخص گلیسمی پایین، می تواند سطح قند خون بدن را کاهش دهد.

درست است که میزان کربوهیدرات پسته نسبت به سایر دانه های گیاهی بیشتر است اما این شاخص در کنار موارد دیگر، تا حد مناسبی روی قند خون مفید واقع خواهد شد.

پسته در طب سنتی ایران

از آنجایی که پسته جزء محصولات قدیمی و کهن ایران به شمار می رود، از دیرباز تا کنون تحقیقات بسیاری در رابطه با خواص آن انجام شده است.

طبیبان سنتی ایرانی همواره تاکید زیادی روی خواص این دانه شگفت انگیز داشته و برای آن ویژگی های بی نظیری عنوان کرده اند.

از جمله این خواص می توان به درمان کم خونی اشاره کرد که به دلیل آهن موجود در پسته اتفاق میفتد.

گلبول های قرمز که بخش عمده خون انسان را تشکیل داده اند، برای تشکیل نیاز به مواد مختلفی از جمله آهن دارند.

این گلبول ها شامل هموگلوبین هستند که این بخش از 4 زنجیره هم تشکیل شده است.

زنجیره یا گروه هم، همان آهن موجود در خون بوده که می توان به این نتیجه رسید کاهش آهن در بدن مساوی می شود با کمبود خون.

از همین رو مصرف پسته می تواند بخشی از نیازهای بدن به ماده آهن را برطرف کرده که در نتیجه جلوی کم خونی را خواهد گرفت.

خاصیت بعدی پسته که در کتب پزشکی سنتی ایران ذکر شده است، بازکردن مجاری کبد نام دارد که می تواند فرآیند تصفیه شدن خون را بهبود بخشد.

همچنین پسته به دلیل دارا بودن مواد معدنی فراوان، روی مغز و فرآیند تفکر و هوش انسان تاثیرات زیادی داشته و آن را تقویت می کند.

استفاده از پسته یا دمنوش آن در طب سنتی برای آرامش اعصاب و تسکین قلب بسیار مفید ذکر شده است.

در ضمن از پسته می توان برای درمان و بهبود سرفه نیز استفاده کرد که ویتامین های موجود در آن، مشکلات گلو را رفع می کنند.

فواید پسته برای کودکان

کودکان به دلیل قرار داشتن در سن رشد نیاز بیشتری به مواد معدنی و مغذی دارند که پسته می تواند بخش هایی از این نیازها را برطرف کند.

پسته را می توان به شکل های مختلف مانند ساده، خشک شده، ترکیب شده با شیر، در دسر یا انواع مدل های دیگر برای کودکان مورد استفاده قرار داد.

خواص و فواید پسته برای کودکان را می توان شامل بخش های زیادی دانست اما مهم ترین آن ها عبارت هستند از:

• تقویت استخوان ها، بهبود رشد و سلامت دندان ها به دلیل وجود کلسیم در پسته
• رفع مشکل کم خونی و فقر آهن به دلیل وجود مقادیر مناسب آهن در پسته
• بهبود عملکرد مغز، ارتقاء هوش و حافظه به دلیل وجود امگا 3 در پسته
• بهبود سیستم ایمنی بدن و مقاومت در برابر بیماری ها به دلیل وجود ویتامین B6 در پسته

همچنین توصیه می شود برای جذب حداکثری این مواد و تاثیر بیشتر پسته روی بدن، از مواد مغذی دیگر و آجیل های گوناگون در کنار آن استفاده شود.

خواص پسته برای عملکرد جنسی

آجیل های گوناگون و مغزهای گیاهی را باید از مهم ترین منابع تقویت قوای جنسی یاد کرد که سالیان درازی است آن ها برای این موضوع و مخصوصا بهبود عملکرد جنسی مردان استفاده می شود.

پسته نیز اگر همراه با سایر دانه های گیاهی مصرف شود، تاثیر چشمگیری در این موضوع داشته و می تواند در مواردی مانند افزایش قوت مردانه، افزایش میل جنسی، درمان اختلالات نعوظ و همچنین بهبود عملکرد قلب حین نزدیکی مفید واقع شود.

پسته و فواید آن برای مو

استفاده از پسته چه به صورت عادی و چه به صورت عصاره، ماسک، ترکیبات شامپو و... تاثیرات بسیار مهم و مفیدی روی سلامتی مو خواهد گذاشت.

این دانه به دلیل دارا بودن مواد مغذی فراوان می توان در موارد زیر به موهای شما کمک کند:

• کاهش ریزش مو
•  افزایش رشد مو
•  حفظ رطوبت مو
•  افزایش لطافت مو
• تحکیم بافت مو
• ترمیم موهای خشک و آسیب دیده
• تغذیه پوست سر و در نتیجه بهبود کیفیت کلی مو

خواص پسته برای پوست

یکی از اصلی ترین ویتامین هایی که برای سلامت پوست انسان نیاز است، ویتامین E بوده که در پسته نیز مقادیر خوبی از آن یافت می شود.

این روزها می توان به وفور محصولات مراقبت از پوست مبتنی بر پسته را پیدا کرد که نشان دهنده اهمیت و تاثیر فوق العاده آن روی این بخش از بدن است.

پسته می تواند فرآیند تنفس پوست را بهبود بخشیده و در کنار آن میزان آب رسانی و رطوبت پوست را بالا ببرد.

رادیکال های آزاد از آن دسته موادی هستند که سلامت پوست را به خطر انداخته و جدای از احتمال بروز سرطان پوست، باعث چین و چروک آن نیز می شوند.

این محصول به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان های گوناگون فرآیند پیری پوست را به تاخیر انداخته و می تواند باعث شادابی و جوان ماندن پوست شما گردد.

استفاده از روغن پسته تاثیر بسزایی در رفع ترک های پوستی در بخش های مختلف بدن داشته و به درمان آن ها کمک شایانی خواهد کرد.

اسیدهای گوناگون موجود در پسته سبب می شوند رنگ پوست درخشان تر شده و زیبایی آن حفظ شود.

همچنین ویتامین E موجود در پسته به صورت کلی نقش مکمل سلامتی پوست را ایفا کرده و در تمام بخش های مورد نیاز پوست یاری رسان شما خواهد بود.

سایر خواص پسته

برای این دانه معجزه گر علاوه بر موارد بالا، فواید بسیار زیادی دیگری نیز وجود دارد که ذکر تمام آن ها از حوصله این متن خارج است، اما می توان به صورت تیترگونه سایر خواص پسته را بدین صورت نام برد:

• درمان بواسیر به کمک مصرف جوشانده پوست سفید پسته
• رفع بوی نامطبوع دهان با جویدن مغز پسته
• درمان آفات دهان و زخم های گوارشی
• استحکام دندان ها و سفیدی آن ها به وسیله ماساژ پوست پسته روی دندان
• رفع حالت تهوع در دوران بارداری با نوشیدن دم کرده پوست سبز پسته
• رفع سکسکه مداوم با نوشیدن دمنوش پوست سبز پسته

مضرات پسته

از فواید به سمت مضرات پسته کوچ کنیم و اندکی هم از معایب احتمالی مصرف این دانه سخن بگوییم.

مصرف پسته برای برخی افراد که معده آن ها توانایی هضم فروکتان را ندارد می تواند سبب بروز دردهای گوارشی شود.

فروکتان یکی از انواع کربوهیدرات های موجود در پسته بوده که در دسته فیبرهای محلول نیز قرار می گیرد.

این ماده علاوه بر پسته در انواعی از میوه ها، سبزیجات و سایر آجیل و مغزهای گیاهی نیز یافت می شود که البته برخی تولیدکنندگان این ماده را به صورت جداگانه وارد محصولات خود می کنند.

فروکتان به طور ذاتی ماده مضری نبوده و معمولا برای کاهش سطح فیبر، مورد استفاده قرار می گیرد اما افرادی که معده آن ها توانایی هضم این ماده را نداشته باشد، با مصرف پسته دچار مشکل خواهند شد.

از جمله مواردی که می توانند نشان دهنده عدم قابلیت معده در هضم فروکتان باشند، ایجاد گازهای معده، نفخ، درد معده، اسهال، یبوست، ایجاد حالت تهوع و گرفتگی معده بعد از خوردن غذاهای شامل این ماده هستند.

البته افراد حساس به این ماده عموما می توانند از پس هضم حدود 30 گرم پسته در هر وعده بر آیند اما اگر با مصرف این مقدار نیز مشکل ایجاد شد، باید پسته از رژیم غذایی فرد حذف شود.

کاربردهای پسته

برویم سراغ کاربردهای گوناگونی که برای پسته وجود دارند و از فرآورده های جانبی آن نیز صحبت کنیم.

پسته به عنوان ماده اولیه بسیاری از غذاهای ایرانی شناخته می شود و در تهیه خوراکی هایی مانند خورشت پسته، سالاد پسته و گندم، پسته پلو، سس پسته، مافین پسته و... کاربرد دارد.

علاوه بر این ها، شیرینی های گوناگون، انواع دسرها، باقلوا، کیک های مختلف و انواع تنقلات از جمله مواردی هستند که پسته در تهیه آن ها نقش دارد.

جدای از مغز پسته، پوست آن نیز می تواند در موارد گوناگونی مورد استفاده قرار گیرد که به عنوان مثال می توان از پوست پسته به عنوان کود گیاهی استفاده کرد.

نحوه تبدیل پوست پسته به کود نیز بسیار ساده است و تنها کافی است آن را در یک کیسه قرار داده تا به حد پوسیدگی برسد.

سپس می توانید آن را همراه با اندکی آب پای گلدان های خود ریخته تا خواص بی نظیر پوست آن، شادابی و نشاط را به گل و گیاهان هدیه کند.

همچنین از پوست پسته می توان در تهیه برخی دمنوش ها نیز استفاده کرد که البته شاید طعم دلپذیری نگیرند اما مطمعنا خواص زیادی را به همراه خواهد داشت.

قیمت انواع پسته

مورد مهم و قابل توجهی که در مورد قیمت کیلویی پسته وجود دارد، تنوع بالای آن باتوجه به مدل های مختلف پسته است و نمی توان قیمت ثابتی برای همه انواع پسته عنوان کرد.

اما اگر بخواهیم قیمت انواع پسته (برای مقدار 1 کیلوگرم) را عنوان کنیم، می توان به صورت حدودی موارد زیر را در نظر داشت:

• پسته عباسعی شور: کیلویی 500 هزار تومان
•  پسته خام دامغان: کیلویی 450 هزار تومان
• پسته خام فندقی: کیلویی 420 هزار تومان
• پسته اکبری: کیلویی 490 هزار تومان
•  پسته کله قوچی: کیلویی 470 هزار تومان
• پسته احمدآقایی: کیلویی 410 هزار تومان
•  پسته خنجری: کیلویی 330 هزار تومان
• پسته بدون پوست: کیلویی 750 هزار تومان

البته این قیمت ها برای پسته های خندان بوده و پسته های دربسته را می توان به صورت حدودی با قیمت زیر تهیه کرد:

• پسته اکبری: کیلویی 300 هزار تومان
• پسته کله قوچی: کیلویی 270 هزار تومان
• پسته احمدآقایی: کیلویی 250 هزار تومان
•  پسته فندقی: کیلویی 240 هزار تومان

انواع نژادهای پسته در ایران

به طور کلی پسته را به دو دسته کشیده و گرد تقیسم می کنند که انواع مختلفی از آن ها وجود دارند.

خواص پسته های گوناگون در نژادهای مختلف اختلاف چندانی با یکدیگر ندارند اما از لحاظ ظاهری و طعم می توان بین آن ها تفاوت قائل شد.

پسته های گوناگونی در کشور ایران کشت می شود اما معروف ترین نژادهای پسته موجود در ایران را باید به شرح زیر نام برد:

• فندقی
•  اکبری
• احمدآقایی
• کله قوچی
• خنجری
• قزوینی
• زرند
• ممتاز
• هیبریدی

تفاوت انواع پسته

جالب است بدانید تنها در ایران حدود 90 رقم انواع پسته شناخته شده است که البته تمام آن ها به صورت انبوه کشت نمی شوند.

در بین این 90 رقم می توان چهار مورد را از مشهورترین و معروف ترین پسته های ایرانی نام برد که عبارت اند از فندقی، اکبری، احمد آقایی و کله قوچی.

این پسته ها در مواردی مانند اندازه، طعم، شکل ظاهری و یک سری موارد دیگر با یکدیگر تفاوت دارند که در ادمه قصد داریم به بررسی مختصری از این تفاوت ها بپردازیم.

• پسته فندقی

همان طور که از اسم این پسته می توان حدس زد، پسته فندقی دارای اندازه ای کوچک شبیه فندق است و شکلی کروی دارد.

پسته فندقی همچنین به اسم پسته اوحدی نیز شناخته می شود و در صادرات پسته نام Round را یدک می کشد.

• پسته اکبری

پسته های اکبری دارای اندازه ای درشت تر و شکلی کشیده تر هستند که به دلیل زیبایی ظاهری از شهرت زیادی برخوردارند.

این نوع از پسته های در دسته محصولات لوکس و گران بها قرار گرفته که بخش زیادی از صادرات را با نام تجاریSuper Long در اختیار دارند.

• پسته احمدآقایی

پسته احمدآقایی نیز از جمله پسته های مهم صادراتی ایران به شمار رفته که با نام تجاری Long شناخته می شود.

این پسته شکلی شبیه به بادام داشته و با طعم بی نظیر خود و ظاهری کشیده، شهرتی جهانی پیدا کرده است.

• پسته کله قوچی

این نوع از پسته های ایران به دلیل شکل گرد و اندازه بزرگ خود مشهور شده اند و از دسته پسته های Jumbo به شمار می روند.

پسته کله قوچی جزء بزرگ ترین و سنگین وزن ترین پسته های ایرانی بوده که در سراسر جهان نیز بسیار پرفروش است.

سایر پسته های ایران

پسته بادامی زرند: این پسته از انواع بادامی شکل با اندازه ای ریز بوده که پوست آن نیز کدر است، پسته بادامی در باغات زرند کشت شده و از پسته های خیلی زودرس محسوب می شود.

پسته سفید نوق: این پسته نیز از مدل های بادامی شکل اما دیررس محسوب شده که در رفسنجان کشت می شود.

پسته قزوینی: همان طور که از اسم آن پیداست، این نوع در قزوین کشت شده و به پسته کله بزی نیز معروف است، اندازه ریز، شکل شبیه بادام و مغز سبز رنگ از بارزترین ویژگی های این نوع پسته هستند.

پسته خنجری: این رقم از مدل های معروف پسته بوده که منحصرا در دامغان کاشت و برداشت می شود و از لحاظ ظاهری شبیه به پسته های احمدآقایی و بادامی است.

این پسته از مدل های دیرگل اما زودرس بوده که رنگی سبز فسفری همراه با پوستی تیره دارد.

پسته شاهپسند: شاهپسند نیز از جمله پسته های دامغانی بوده که جزء مدل های تجاری و صادراتی محسوب می شود، این پسته از نوع دیرگل و متوسط رس بوده که به پوست سفیدش شهرت دارد.

تفاوت انواع درخت های پسته

همان طور که میوه این چهار نوع پسته با یکدیگر تفاوت دارند، درخت های آنان نیز از هم متمایز هستند.

درخت پسته فندقی قدرت رشد متوسط و عادت رشد گسترده ای دارد و ارتفاع آن نیز رشد چندانی نمی کند.

البته این نوع دارای بزرگ ترین عرض تاج در بین تمام مدل های درخت پسته بوده و بیشترین کشت آن نیز در استان کرمان انجام می شود که در جایگاه اول کشت های ایران قرار دارد.

درخت پسته اکبری به نسبت فندقی دارای قدرت رشد بیشتری است که عادت رشد فراگیرتری دارد اما ارتفاعشان تقریبا یکسان بوده و عرض تاجش کمتر است.

درخت پسته احمدآقایی کشیده تر از سایر مدل ها بوده و بیشتر از سایر مدل های ذکر شده قد می کشد، همچنین این درخت دارای عرض تاج وسیعی بوده اما عادت رشد ضعیف تری نسبت به سایر درخت های پسته دارد.

در آخر نیز درخت پسته کله قوچی که از لحاظ مشخصات تا حدودی شبیه به درخت پسته اکبری است.

اما تفاوت اصلی آن در قطر بسیار زیاد تنه آن است که نسبت به تمام مدل های دیگر قطورتر بوده و از لحاظ جایگاه کشت نیز در رتبه دوم قرار دارد.

در رابطه با شکل جوانه پسته ها نیز نوع فندقی دارای جوانه مخروطی شکل، پسته های اکبری و احمدآقایی دارای جوانه کروی و کوتاه و جوانه پسته کله قوچی دارای اندازه متوسط و شکل کروی هستند.

تفاوت پسته خام با پسته شور

یکی از سوالاتی که هنگام خرید پسته ممکن است ایجاد شود این است که پسته خام با شور چه تفاوت هایی دارد یا این که آیا خواص پسته شور با پسته خام متفاوت است؟ کدام نوع پسته بهتر است؟

در پاسخ به این سوالات باید گفت که خود پسته های شور یا بوداده در نوع فرآوری با هم تفاوت دارند که این تفاوت ها می توانند منشاء ایجاد تفاوت در خواص پسته باشند.

اگر پسته در دمای بسیار پایین و به صورت آرام بوداده شود، می توان انتظار داشت که خواص اصلی پسته تا حد زیادی حفظ شده و تنها بخش کوچکی از آن ها از بین بروند.

اما در مقابل اگر این فرآیند به سرعت انجام شده باشد، بیشتر خواص پسته از بین رفته و نمی توان روی ویژگی های مثبت آن حساب چندانی باز کرد.

از طرفی به این علت که نمی توان متوجه روش فرآوری پسته بوداده شد، توصیه می شود چنانچه قصد استفاده از خواص حداکثری پسته را دارید، بهتر است مدل های خام پسته را تهیه نمایید که دارای بالاترین میزان مواد معدنی هستند.

مدت زمان محصول دادن درخت پسته

پیش تر عنوان کردیم که در ایران بیش از 90 نوع پسته کشت شده است که این مدل ها در زمان گل دهی و به بار نشستن محصول نیز با هم تفاوت دارند.

از آنجایی که نمی توان تمام 90 نوع را به دقت بررسی و مقایسه کرد، زمان گل دهی همان چهار مدل اصلی را ذکر می کنیم.

پسته اکبری در دسته متوسط گل قرار دارد و مدت زمان میوه دادن درخت آن در حد وسط نسبت به سایرین است.

از لحاظ دیر گل بودن، پسته اکبری را باید معرفی کرد که زمان رشد و ثمردهی طولانی تری دارد که در این حین نیز باید مراقبت های ویژه ای از آن صورت گیرد.

اما درخت های پسته زود گل، پسته های احمدآقایی و کله قوچی نام داشته که زودتر از مدل های دیگر به بار خواهند نشست.

در کل اگر بخواهیم یک بازه زمانی برای ثمر دادن انواع درختان پسته عنوان کنیم، بازه های زیر را باید در نظر داشته باشیم:

•  درختان خیلی زودرس (تا 31 مرداد ماه)
• درختان زودرس (بین 1 تا 10 شهریور ماه)
• درختان متوسط رس (بین 11 تا 20 شهریور ماه)
• درختان دیررس (بین 21 تا 31 شهریور ماه)
• درختان خیلی دیررس (بین 1 الی 10 مهر ماه)

نحوه آبیاری انواع درخت پسته

آب و هوای مناسب و ایده آل برای کاشت درخت پسته و رشد آن، گرم و خشک بوده و این درخت مقاومت بسیار خوبی در برابر بی آبی دارد.

اما با این حال شرایط آبیاری انواع درخت پسته باتوجه به سن و قدمت کاشت آن ها بسیار مهم بوده که مخصوصا در سنین ابتدایی نباید در آبیاری آن ها غفلت شود.

مدت زمان آبیاری و نحوه آن برای سنین مختلف درخت پسته به شرح زیر است:

• درخت پسته با سن یک الی سه سال: مدار آبیاری هفت الی ده روز.
• درخت پسته با سن سه الی شش سال: مدار آبیاری دوازده الی بیست روز.
•  درخت پسته با سن بیشتر از شش سال: مدار آبیاری یک ماه.

زمانی که سن درخت به بیش از شش سال رسیده و مدار آبیاری آن به یک ماه می رسد، لازم است هر بار مقدار آب بیشتری نسبت به سنین کمتر پای درخت جاری شود تا این آب کاملا وارد خاک شده و ریشه را تغذیه کند.

نحوه کوددهی درختان پسته

بهترین نوع کودی که می توان برای درختان پسته مورد استفاده قرار داد، ترکیب کودهای حیوانی بوده که باید توجه داشت کود دامی گوسفندی و گاوی باید کاملا پوسیده شده تا برای این درختان مناسب باشند.

همچنین توصیه می شود از مخلوط کود مرغی همراه با گاوی و گوسفندی استفاده شود و این کود با توجه به سن درخت، حداقل در عمق 40 سانتی متری و عرض 45 سانتی متری در انتهای چتر سایه انداز درخت ریخته شود.

بهترین زمانی که می توان کار کوددهی درختان پسته را انجام داد، در فصل خواب آن ها یعنی زمستان است.

در ضمن می توانید برای نتیجه بهتر به ترکیب کود حیوانی تهیه شده، کود کامل شیمیایی (N-P-K) را نیز اضافه کرده تا درخت بهتر تغذیه شود.

به علاوه توصیه می شود که در نیمه دوم اردیبهشت ماه برای افزایش جوانه های رویشی و زایشی در مناطقی که آب و خاک شوری دارند، از کود شیمیایی آزته (آمونیوم سولفات و پتاسیم سولفات) استفاده شود.

میزان کود استفاده شده نیز باید به صورت دقیق کارشناسی شود اما به صورت حدودی بین 100 لی 200 گرم به ازای هر درخت از ترکیب کودهای ذکر شده مورد نیاز است.

کودهای مایع و جامد میکرو در حالت عادی لزومی به استفاده نداشته اما در فصل رشد با توجه به نوع درخت و کمبودهای آن، با نظرات کارشناسی می توانند همراه با سمپاشی استفاده شوند.

در آخر نیز پس از برداشت محصول توصیه می شود که کود روی را به صورت پاششی برای درخت مورد استفاده قرار دهید.

انواع آفات درخت پسته

درختان پسته با توجه به نوع، سن و سایر مشخصات ممکن است دچار آفات گوناگونی شوند که برای دفع آن ها نیاز به کارشناسی متخصصان این حوزه وجود دارد.

اما به طور عمومی می توان آفات زیر را برای انواع درخت پسته نام برد:

•  پسیل پسته: پسیل یک حشره ریز و زرد رنگ بوده که بیشترین خسارات را به درختان پسته وارد می کند، این حشره با تهاجم به درختان پسته، سبب ایجاد شکرک در پای درخت خواهد شد.
• کنه درخت پسته: به طور معمول این آفت با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیست اما نشانه های آن عبارت اند از تیره شدن برگ های سبز و سپس چرمی رنگ شدن آن ها.
•  شپشک پسته: شپشک را می توان به صورت کاملا واضح روی برگ درختان پسته مشاهده کرد که از تاثیرات آن نیز باید به پوک و نیم مغز شدن پسته درخت اشاره کرد.

برای دفع شپشک می توانید از سم اتیون با نسبت 2-2.5 در هزار استفاده کنید.

البته توجه داشته باشید که قبل از اقدام به سم پاشی و استفاده از هرنوع محلول ضد آفت، حتما با کارشناسان متخصص این حوزه مشورت نمایید تا دچار خسارات بیشتر نشوید.

بهترین خاک مناسب برای رشد درخت پسته

خاک هایی که برای کاشت و رشد درختان پسته مورد استفاده قرار می گیرند باید ترکیبی از شن و رس با زهکشی مناسب بوده که کاملا راه تهویه هوا داشته باشد.

به هر میزان که این خاک دارای عمق بیشتر و یکنواخت تری باشد، درخت پسته رشد بهتر و بیشتری تجربه خواهد کرد که نتیجه آن نیز ثمردهی بیشتر درخت خواهد بود.

پاسخ به ۲ سوال درباره پسته

۱: مواد معدنی پسته چیست؟

پسته سرشار از مواد مغذی و معدنی مانند کلسترول مفید یا HDL، ویتامین B6 ،C، B5، تیامین، آهن، فسفر، کلسیم، مس، روی، منگنز و غیره است.

۲: پسته ایران در چند نوع و نژاد تولید می شود؟

از انواع پسته می توان به مواردی مانند بادامی زرند، شاهپسند، خنجری، احمد آقایی، کله قوچی Jumbo، فندقی و اکبری اشاره کرد.