یکی از کانیهای رسی که به سبب مشخصات و ویژگیهای خاصی که دارد، استفاده از آن در صنایع مهمی مانند حفاری و کشاورزی متداول است بنتونیت سدیم می باشد امروزه اکثر کارخانجات تولیدی این محصول را در بسته بندیهای فله ای و عمده به بازار عرضه می کنند.
همانگونه که از نام این ترکیب مشخص است از ترکیب کانی مونت موریلونیت به همراه خاک رس فیلو سیلیکات آلومینیوم، بنتونیت سدیم حاصل می شود که یک ترکیب فوق العاده چسبنده و جاذب آب است.
بنتونیت در انواع بسیار متفاوتی در طبیعت یافت می شود که بر اساس درصد ترکیب این کانی با عناصر مختلف مانند سدیم، کلسیم و پتاسیم نام آن نیز متغیر است و اصولا نسبت ترکیب عناصر این محصول به صورت 85 به 15 می باشد که بخش غالب 85 درصدی متعلق به کانی مونت موریلونیت است و 15 درصد باقی منعلق به عناصر ترکیب شونده می باشد و نامگذاری آن به صورت بنتونیت سدیم، بنتونیت کلسیم و بنتونیت پتاسیم است.
زمانی که کانتی مونت موریلونیت با عناصر مختلف ترکیب می شود، خواص و ویژگیهای آن نیز متفات می شود و به همین دلیل کاربردهای مختلفی هم دارند شاید برایتان این سوال پیش بیاید که منشا کانی بنتونیت از کدام سنگ معدنی است؟ این کانی در زمان کرتاسه اول در مجاورت رودخانه رایک در اثر هوازدگی و فرسایش خاکسترهای داغ آتش فشانی و ترکیب شدن آن با آب، سنگ معدنی نرم و ارگانیک بنتونیت تشکیل شد که امروزه در رنگهای روشنی همچون سفید، کرمی و لیمویی در معادن یافت می شوند.
بنتونیت سدیم حفاری
همانگونه که گفته شد ساختار ظاهری بنتونیت سدیم به دلیل وجود بلورهای سدیمی به صورت بلوری و کریستالی دیده می شود این نوع بنتونیت سدیمی معمولا در صنعت حفاری چاه های نفت و آب های زیرزمینی متداول است و این ماده معدنی پر کاربرد پس از جذب مقداری آب تا حدود 15 برابر حجم اولیه خود حجیم می شود و پس از گذراندن فرآیند خشک شدن به صورت سازه های بتنی مستحکمی در می آید.
از جمله دلایلی که سبب رایج شدن این محصول در صنایع شده است همین ویژگی جاذب آب بودن آن است که در سالهای اخیر توجه بسیاری از صنعت کاران را به خود جلب کرده است.
شاید تصور کنید که بنتونیتها همانند دوغاب عمل می کنند و این در حالی است که ساختار بنتونیت پس از جذب آب متورم و چسنده می شود و مانند بتن به حدی سفت و مستحکم می شود که قدرت چسبندگی آن را از هیچ لحاظی نمی توان مشابه قدرت چسبندگی دوغاب دانست. از جمله کاربردهای متعدد این ماده معدنی طبیعی و متبلور می توان به موارد زیر اشاره کرد که در قسمتهای بعدی مقاله به تفضیل به بیان آنها می پردازیم.
- در صنایع غذایی دام و طیور به عنوان یک ماده ضد قارچ و باکتری
- در صنایع پرورش دام و طیور به عنوان ضد عفونی کننده و ضد رطوبت سالن پرورش
- در صنایع ساختمان سازی و نصب کاشی و سرامیک
- در صنعت پرورش ماهی و آبزیان
- در صنایع حفر چاه و تونل و ساخت سد و غیره.
مشخصات بنتونیت سدیم
در این قسمت از مقاله قصد داریم به تفضیل در خصوص مشخصات و ویژگیهای بارز ظاهری و ساختار بنتونیتهای سدیم، کلسیم، آلومینیوم و پتاسیم بپردازیم در متنهای بالایی اشاره شد که بنتونیت چیتیکا از ساختار آلومینیوم سیلیکاتی برخوردار است که دارای لایه های هشت و جهی و چهار وجهی به نسبت 1 به 2 می باشد که فرمول شیمیایی طویلی نیز دارد.
در هر دو قسمت چهار وجهی این کانی وجود اتمهای سیلیس که در مرکز یون در یک صفحه مسطح قرار دارند، اثبات شده است که این اتمها به وسیله پیوندهای درون مولکولی نسبتا ضعیفی به یکدیگر متصل شده اند.
در قسمت هشت وجهی آن نیز در راس مرکزی عنصر آلومینیوم قرار می گیرد که توسط کاتیونهای سدیم، پتاسیم و کلسیم احاطه می شوند و در لایه بیرونی زمانی که آب جذب بنتونیت می شود و اتمهای هیدروژن ساختار هشت وجهی را تکمیل می کنند و یکی از مهمترین دلایلی که بنتونیتها قابلیت جذب آب بالایی دارند وجود کاتیونهای مثبت سدیم و پتاسیم است که با قسمت آنیونی مولکولهای آب پیوندهای یونی قوی می دهند و ساختار مستحکم بتنی را تکمیل می کنند.
بسته بندی بنتونیت سدیم حفاری
مانند تمامی مصالح ساختمانی و عمرانی، بنتونیتهای سدیم نیز در بسته بندیهای 10 کیلویی و 50 کیلویی در گونیهای مخصوص خود به فروش می رسند اکثر خریداران این محصول، آن را در صنایع حفاری، ساخت سد و تونل و چاه سازی به کار می برند.
بنتونیت مناسب برای صنعت حفاری و چاه سازی، بنتونیت سدیمی است چرا که این محصول پس از جذب آب و متورم شدن، قابلیت سفت شدن و سنگ شدن دارد در صنایع ساخت سد نیز ازاین محصول برای ساخت لایه های بتنی مستحکم و نفوذ ناپذیر برای جلوگیری از نشستی و یا درز آب به خارج استفاده می کنند.
در صنایع ساختمان سازی و نصب انواع کاشی و سرامیک از این نوع بنتونیت برای چسباندن محکم کاشیها به دیوار استفاده می کنند که می توان برای قدرت چسبندگی ان تمضمین صد در صدی داد برای درز گیری برخی لایه های تخریب شده میان کاشی و سرامیک و قسمتهای مختلف منزل نیز، بنتونیتهای سدیمی را به کار می گیرند.
در صنایع مهندسی عمران و ساخت ساختمانهای مسکونی و تجاری از درصد کمی بنتونیت برای ساخت دوغاب در امر پی ریزی و شناژ بندی ساختمان استفاده می شود که همین درصد کم می تواند به عنوان یک سد مستحکم در برابر نفوذ هرگونه آب در پی اولیه ساختمان عمل کند.
بنتونیت سدیم عمده
شاید تصور کنید که تنها بنتونیت سدیم حفاری است که برای مصارف گوناگون در صنعت به صورت عمده خریداری می شود و این در حالی است که از بنتونیتهای پتاسیم دار و کلسیم دار نیز استفاده های زیادی می شود که در ادامه مطلب به مصارف مختلف آنها می پردازیم.
همان گونه که می دانید بنتونیتهای سدیمی را می توان تحت عنوان گندزا درسالنهای پرورش دام و طیور و حتی محل زندگی آبزیان به کار برد این نوع از مواد معدنی جاذب، رطوبت بیش از حد در محیط را به خود جذب می کند و مانع تکثیر قارچها، باکتریها و انواع بیماریهای ویروسی در محیط می شود.
همچنین از این ماده در جهت پیشگیری از بیماریهای احتمالی که ممکن است در اثر تغذیه مسموم دام و طیور، پیش بیاید استفاده می شود و ماده ای به نام توکسین بایندر که از مشتقات بنتونیت است به غذای آنها افزوده می شود تا در حفظ سلامت آنها موثر باشد از بنتونیت های کلسیمی نیز در ریخته گریها و ساخت قالب های ماسه ای استفاده می شود.
بنتونیت سدیم فله
در سالهای اخیر با افزایش تقاضای بنتونیت سدیم و بنتونیت ارت در بازار داخلی و خارجی مجموعه ما اقدام به فروش این محصول با کیفیت و مقرون به صرفه به صورت فله ای و عمده کرده است که تنها با پرکردن فرم مشاوره موجود در سایت می توان انواع بنتونیت را ثبت سفارش کرد.