صادرات لابستر، در جهان بیش از 5.66 میلیارد دلار در سال 2020 بوده و تجارت لابستر در ایران می تواند در جایگاه برتر صادرات قرار گیرد.
آشنایی با صادرات لابستر
لابستر، محصولی دریای و فوق العاده لوکس و گران قیمت در سرتاسر جهان بوده و علاوه بر ارزش غذایی حیرت آور آن، ارزش اقتصادی بسیار بالایی در دنیا دارد.
همچنین به عنوان یک محصول استراتژیک توسعه اقتصادی پایدار، در کشورهایی مانند ایران که دارای مناطق ساحلی گسترده می باشند را می تواند ایفا کند لابستر جانوری آبزی و از دسته سخت پوستان می باشد و در آب شور و شیرین میتواند پرورش یابد و یا به صورت طبیعی صید گردد.
همچنین لابستر را در دو دسته اصلی لابستر آب سرد که چنگال های نسبتا بزرگی دارند و لابستر آب گرم که فاقد چنگال می باشند، نیز میتوان تقسیم بندی کرد به اختصار برخی از خواص مهم لابستر شامل عناصر مفید و حیاتی، کلسیم، ید، پروتئین، آهن، سلنیوم، انواع ویتامین ب و نیاسین است.
شاه میگو به صورت طبیعی در سواحل مکران و همچنین تالاب انزلی، رودخانه ارس در شمال و در سواحل جنوبی مانند کیش و چابهار زندگی می کنند و به آنها شاه میگوی خاردار نیز می گویند.
صید لابستر در سواحل چابهار در سال 99 به دلیل کاهش چشمگیر آن ممنوع شد، اما صید غیر قانونی آن ادامه دارد به جز صید ترال در جنوب، تقریبا زمان فصل صید لابستر با زمان صید میگو یکی است و روش اصولی صید لابستر در ایران، استفاده از تله های قیفی و تا شو می باشد.
همچنین بر اساس اندازه مجاز برای صید لابستر در ایران طراحی شده اند و نیز تله های تاشو تقریبا دو برابر تله های قیفی صید می کنند و صید جنس نر در آنها بیشتر است.
صید لابستر در ایران به نسبت کشورهای پاکستان و عمان بسیار کم می باشد، مثلا در سال 2000 میزانن صید در ایران بنا بر آمار FAO ، 11 تن، میزان صید در پاکستان 373 تن و عمان 671 تن بوده و دلیل آن صید بی رویه و خطر انقراض در آبهای دریای عمان بوده است.
این در حالیست که ایران صید لابستر را ممنوع کرد، اما همان زمان عمان، با به کار گرفتن سیستم های جدید صید، مانند ایجاد زیستگاه های مصنوعی، تغییر فصل صید و استفاده از قفس برای صید، در سال 2019 به میزان 958 تن لابستر صید کرد!
همچنین جالب توجه است که تجارت جهانی این محصول در سال 2020 به میزان 5.66 میلیارد دلار بوده است و کانادا با میزان 87 درصد سهم تجارت جهانی پیشرو بوده است.
انواع لابستر در ایران
در خصوص قییمت انواع لابستر در ایران، باید گفت که در سال 1400 در آب حوضچه رودخانه ارس به میزان 240 تن پرورش داده شد و به قیمت جالب و چشمگیر 13 دلار به ازای هر کیلو گرم صادر گردید.
از آنجا که این محصول دارای ارزش فوق العاده بالای اقتصادی می باشد، تولید و تکثیر و پرورش آن توجیح اقتصادی برای آبزی پروران داشته و مطالعات فراوانی از جهات مختلف بر روی تکثیر مصنوعی آن انجام گرفته و در دسترس قرار دارد.
نکته مهم این است که با توجه به پتانسیل بالای ایران، چه از نظر دسترسی به آبهای سرد و گرم و چه دارا بودن مرزهای ساحلی چند هزار کیلومتری و چه تعداد بالای حوضچه های پرورشی می باشد.
همچنین از طرفی هزینه نسبتا پایین پرورش و صید لابستر در ایران، این محصول میتواند، صنعت آبزیی پروری در کشور را متحول کرده و سود آوری بالایی، هم برای تولید کننده و هم تاجران به ارمغان آورد لذا صید لابستر در ایران، با توجه به توضیحات فوق بسیار ضعیف بوده و سود حاصل از تجارت این محصول در ایران از نظر ها دور مانده است.
همچنین نکته مثبت این است که پرورش و صید لابستر در ایران، بکر و بسیار جای کار و سود کلانی در پی خواهد داشت، لذا سرمایه گذاری در بخش پروش این آبزی گرانبها، نتایج اقتصادی چشمگیری در پی دارد.
نکاتی جالب راجب پرورش لابستر
به منظور حفظ ذخایر ارزشمند لابستر، در جهان پیشرفت های چشمگیری انجام گرفته و در حال انجام است، چراکه تامین و تجارت لابستر بسیار سودآور و در جهان مورد توجه می باشد.
در سال 1399 تنها مرکز پرورش طبیعی لابستر در ایران از نوع آب شیرین، مخزن سد رودخانه ارس بود و برای نخستین بار نیز، پرورش لابستر در ایران در 4 استخر خاکی به مساحت هر کدام 400 متر مربع به مدت 6 ماه انجام شد و مولدها از مخزن طبیعی سد ارس، تامین و با روش تغذیه دستی، در استان گیلان انجام شد.
برای پرورش لابستر در ایران از نوع آب شیرین، باید میزان شوری آب بین 4 تا 14 گرم در لیتر باشد و دمای مناسب برای پرورش بین 20 تا 25 درجه، تا زمان رسیدن به اندازه مناسب بازاری یعنی بیش 15 سانتیمتر، باشد.
قیمت بالای لابستر، و محبوبیت فوق العاده آن در کشورهای جنوب شرق آسیا و آمار تجارت جهانی این محصول، تکثیر، تولید و پرورش آن را توجیح می کند و به طور خلاصه پرورش لابستر در ایران شامل مراحل زیر می باشد.
باید بین 5 تا 6 روز لابسترها قبل از انتقال به حوضچه، قرنطینه شده و در صورت دیدن علائم بیماری مانند، لکه روی بدن و دم و زخم خوردگی و غیره، لابستر بیمار از لابسترهای سالم جدا شوند، ضمنا لابسترهای بیمار را نیز میتوان با استفاده از حمام متیلن بلو، ضد عفونی و درمان کرد.
باید به مدت یک هفته لابسترها را با تغذیه خوراک غنی شده تقویت کرد، در این زمان دائما طول لابستر، میزان میکرو ارگانیسمهای آب و کیفیت آب و غذا را دقیق اندازه گیری و کنترل کرد.
سپس، آب را از فیلتر کیسه ماسه ای با سایز 1 میکرون عبور داده و ذرات معلق آنرا حذف کرده و در این مدت به طور مستمر نیز عملیات هوا دهی بایستی انجام گردد.
تانکهای نگهداری لابستر، بتنی با ظرفیت 50 تن و ارتفاع 1.5 متر می باشد و داخل آن با عایق سیاه رنگ پوشش می گردد تا رنگدانه های لابستر حفظ گردد تا لابستر ها به خوبی و با کیفیت و کمترین آسیب به مرحله رشد و برداشت بازاری برسند.