ماش (نام علمی: Vigna radiata) گیاهی از تیره باقلائیان و راسته باقلاسانان است و این گیاه در بسیاری از نقاط دنیا کشت می‌شود، اما خاستگاه آن در هندوستان است.
ایران به عنوان یکی از کشورهای واردکننده این محصول به نقش مهمی در بازار جهانی ماش دست یافته است و همچنین به دلیل شرایط اقلیمی و خاکی مناسب، توانسته است تولید داخلی این گیاه را نیز گسترش دهد.
استفاده گسترده از ماش در صنعت غذایی علاوه بر خواص غذایی بالا، بهره‌وری بالایی در کشاورزی همراه داشته است و ماش به عنوان یک گیاه کربوهیدراتی پروتئینی غنی و پرخاصیت در غذای انسان و دام معرفی شده است.
با توجه به حجم زیاد تولید این گیاه در ایران، سازمان‌های علمی و تحقیقاتی واحد انجام مطالعات بر روی ماش ایرانی شده‌اند تا از طریق بهره‌برداری های موردنظر و توسعه فناوری‌های جدید، افزایش بهره‌وری در تولید ماش داخلی را مشاهده کنیم.
یکی از مزایای تولید ماش ایرانی توانایی این گیاه در تثبیت نیتروژن از هوا و افزایش حاصلخیزی خاک است و با توجه به نیاز کم آبی و کشت بومی در اقلیم ایران، توسعه تولید و استفاده از ماش به عنوان گیاهی که از کود شیمیایی کمتری استفاده می‌کند، در حفاظت از منابع آبی و حیاتی کشور موثر خواهد بود.
همچنین ماش به دلیل دوره رشد کوتاه (حدود ۳ ماه)، از دیگر مزایایی است که اطلاعات تحقیقاتی بیشتری هم نیاز دارد و به همین دلیل، تلاش‌ها برای توسعه فناوری‌های جدید در زمینه کاشت، دانه‌برداری و فرآوری ماش ایرانی برای افزایش بهره‌وری و سودآوری بیشتر از این محصول ادامه دارد.
با توجه به جایگاه رو به رشد ماش ایرانی در بازار جهانی و اهمیت آن در افزایش خودکفایی کشور در تولید این محصول پروتئینی، سازمان‌های مرتبط و کشاورزان ایرانی موظف به استفاده از دستاوردهای علمی و تکنولوژی موجود در حوزه کشاورزی برای بهبود توان تولیدی ماش ایرانی هستند.
با گسترش تولید داخلی و افزایش بهره‌وری در تولید ماش ایرانی، به‌طور قابل توجهی می‌توان به معرفی و صادرات این محصول به کشورهای هدف در جهان فکر کرد.
در نهایت، بهبود توان تولیدی در زمینه ماش ایرانی باعث افزایش درآمد و رشد اقتصادی بخش کشاورزی کشور خواهد شد و برای توسعه تولید ماش ایرانی، باید به برخی از نکات کلیدی توجه کرد.
اولاً، استفاده از تکنولوژی های نوین کشاورزی، سیستم های آبیاری قطره‌ای و کنترل علف های هرز باید مورد استفاده قرار گیرد تا بهره‌وری و کیفیت محصول بهبود یابد.
این تکنولوژی ها به کشاورزان امکان می‌دهند تا زمان و هزینه خود را بهینه کنند و بهره‌وری بالاتری را در تولید محصول حاصل کنند.
همچنین باید به تحقیق و توسعه در زمینه ارقام مقاوم به شرایط آب و هوایی و آفات منطقه توجه کرد و با تولید ارقام مناسب، می‌توان به افزایش تولید و کاهش ضایعات در صنعت ماش ایرانی دست یافت.
در زمینه فرآوری و بسته بندی نیز نیاز به توسعه و بهبود وجود دارد و با توسعه و استفاده از فناوری های نوین در زمینه فرآوری ماش و بسته بندی آن، می توان ارزش اضافه بیشتری را به محصول اضافه کرد و صادرات آن را تسهیل کرد.
همچنین طرح های آموزشی و آگاهی بخشی برای کشاورزان و عموم مردم درباره خواص و کاربردهای ماش ایرانی می تواند افزایش مصرف داخلی و همچنین کشف بازار های جدید صادراتی را تسهیل کند.
به طور کلی توسعه تولید ماش ایرانی نه تنها به افزایش خودکفایی کشور و ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی کمک می‌کند بلکه به منافع اقتصادی و اجتماعی برای جامعه نیز منجر خواهد شد و با توجه به مزایای اقتصادی و زیست محیطی این گیاه، حمایت از تولید ماش ایرانی از جانب دولت و سازمان‌های ذی‌ربط اهمیت ویژه ای دارد.
