با ارزش‌ترین آثارهنری ایران
امروز در رابطه با صنایع دستی ایران برایتان صحبت خواهم کرد. در چند بخش ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های صنایع دستی ایران را برای شما بازرگو خواهم کرد. صنایع دستی ایران باارزش‌ترین آثار هنری ما به شمار رفته و جلوه‌ای از فرهنگ اقوام ماست. [aparat src="XJce3"]
تار و پود فرهنگ منشأ شهر و روستاهای کشور
صنایع دستی به معنای لغوی تلفیق هنر و دست انسان است. اگرچه صنایع مشترکی در برخی از شهرها وجود دارد ولی صنایع دستی هر منطقه از ایران منحصر به فرد است. در تار و پود هر اثر می‌توانیم نشانه‌هایی از فرهنگ ریشه‌دار یک شهر و یا روستا را مشاهده کنیم. صنایع دستی ایران به عنوان یکی از سه قطب صنایع دستی دنیا به شمار می‌رود.
صنایع دستی هنری و صنایع دستی مصرفی
از لحاظ کلی صنایع دستی ایران را می‌توان به سه دسته: صنایع دستی هنری، صنایع دستی هنری و مصرفی و صنایع دستی مصرفی تقسیم کرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های صنایع دستی، استفاده از مواد اولیه ساخت آن در داخل کشور است. از زمستان سال 1398 تا کنون که ویروس کرونا در جهان شدت گرفت، آسیب غیرقابل جبرانی به صنایع دستی ایران وارد شد.
انواع صنایع دستی ایران
این بخش می‌خواهم در رابطه با انواع صنایع دستی ایران برای شما صحبت کنم. در ابتدا چند گروه عمده و اولیه صنایع دستی را معرفی کرده و بعد گروه‌های فرعی را خدمت شما معرفی خواهم کرد. اولین گروه صنایع دستی بافت و نساجیست. این صنایع سنتی از قدیمی‌ترین صنایع دستی ایران بوده و می‌توان آن را یکی از متنوع‌ترین صنایع دستی ایران به شمار آورد.
فرش، گلیم و چادرشب
می‌توان انواع فرش، گلیم و برخی از زیرشاخه‌های آنها مانند: گبه، جاجیم، ابریشم، چادرشب، مخمل، پرده، نوار و چپیه بافی را در زمره بافت صنایع دستی به شمار آورد. از شهرهای بافنده قالی می‌توان به تبریز، کاشان، مشهد، کرمان و نائین اشاره کرد. این شهرها، صادرات بیش از 30 درصد فرش دستباف دنیا را بر عهده دارند.
ملیله دوزی، رودوزی، سوزن دوزی
مورد بعدی در صنایع دستی ایران رودوزی‌های سنتی است. هنر رودوزی به دلیل علاقه انسان به تزئین لباس و وسایل مختلفی مانند: رومیزی، روطاقچه‌ای و انواع رواندازها شکل گرفت. از معروف‌ترین شاخه‌های رودوزی می‌توانیم به سوزن دوزی، ملیله دوزی، پته دوزی و قلاب دوزی اشاره کنیم. به عنوان مثال سوزن دوزی را روی پارچه‌های ساده، ملیله دوزی را روی پارچه‌های سنتی مثل ترمه برای تزئین جانماز، پته دوزی را برای پارچه‌های ضخیم و قلاب دوزی را بر روی پارچه‌های ماهوتی انجام می‌دهند.
معرفی سایر هنرهای تزئین لباس
شایان ذکر است که در گذشته طلا و نقره را در ملیله دوزی و نخ ابریشم را در پته دوزی استفاده می‌کردند. از دیگر زیرشاخه‌های صنایع رودوزی می‌توان به خامه دوزی، چشمه دوزی، ستاره دوزی، گلابتون دوزی و ... اشاره کرد. صنایع دستی فلزی از دیگر صنایع پرکاربرد ایران است. قدمت این صنایع به دوران باستان برگشته و در زمره گران‌ترین وسایل صنایع دستی قرار می‌گیرد.
صنایع دستی فلزی ایران
نقره کاری و مس کوپی از پرطرفدارترین صنایع دستی ایران هستند. از معروف‌ترین شاخه‌های صنایع دستی فلزی می‌توان به حکاکی، قلم زنی، زرگری، طلاکاری، نقره کوبی، مس کوبی، ریخته‌گری، زیور سازی و امثال آن اشاره کرد.
هنر میناکاری، از گران‌ترین صنایع دستی
یکی دیگر از صنایع بسیار جالب، زیبا و بی‌نظیر ایرانی، میناکاری است. این اثر از زیباترین ظروف و صنایع دستی بوده که ساخت آن بسیار دشوار است. این محصول جزء صنایع دستی گران‌قیمت ایرانی به شمار رفته که قدمت آن به بیش از 5 هزار سال می‌رسد. هنرمندان میناکار با تلفیق رنگ‌ها و کار با کاشی و فلز، آثار بسیار زیبایی را خلق می‌کنند.
سفالگری حس خوب دنیای کودکی
از زیرمجموعه‌های صنعت میناکاری می‌توانیم به مرصع، مشبک، مینای نقاشی و مینای صبی اشاره کرد. هنر مرصع از سخت‌ترین هنرهای این رشته به حساب می‌آید. یکی دیگر از صنایع دستی جالب و چشم نواز ایرانی، سفالگری است که می‌توان آن را یکی از محبوب‌ترین هنرهای این حوزه دانست. ما از طفولیت عاشق خاک بازی و گِل بازی بودیم و سفالگری این حس و حال خوب را به ما می‌دهد. سفالگری از صنایع دستی مورد استفاده در صنعت گردشگریست.
انواع ظروف سفالی
در هر منطقه از ایران به دلیل دسترسی به عنصر خاک، ساخت ظروف سفالی رواج دارد. ظروف سفالی به دو دسته بدون لعاب و لعاب‌دار تقسیم می‌شود. از زیرشاخه‌های آن می‌توانیم به هنر سفالگری دستی، چرخی و سرمهره سازی اشاره کنیم. یکی دیگر از صنایع بسیار سخت و آثار هنری زیبای ایران، صنایع دستی شیشه‌ای یا آبگینه است.
آبگینه و سایر هنرهای شیشه‌گری
در موزه آبگینه تهران می‌توان زیباترین آثار هنری آبگینه را مشاهده کنید. از جمله هنرهای مربوط به آن می‌توان به شیشه‌گری قالبی، فوتی، سه پوسته، دو پوسته، تراشه روی شیشه، آبگز کاری و مات کاری اشاره کرد. صنایع دستی زیبایی از تلفیق هنر آبگینه، میناکاری و صنایع دستی فلزی توسط صنعتگران ساخته شده که چشم هر بیننده‌ای را به خودش خیره می‌کند.
هنر دست هنرمندان چیره دست
یکی از پرکاربردترین صنایع دستی ایران صنایع دستی چوبی است. از صنایع بسیار زیبا که در شهرهای مختلف ایران گسترده شده و هنر دست هنرمندان ایرانی را در آن نظاره‌گر هستید، می‌توان به خراطی، ساخت معرق، منبت کاری، خاتم کاری و مشبک اشاره کرد. صنایع دستی سنگی یکی دیگر از صنایع معروف ایران به شمار می‌رود که کاربرد بسیار زیادی دارد. تراش سنگ و حکاکی روی آن از نخستین صنایع دستی ایرانیان محسوب می‌شود.
سنگ‌های قیمتی و سایر هنرهای دستی ایرانی
معرق سنگ، فیروزه کوبی، حکاکی سنگ، مرصع کاری و مشبک سنگ را می توانیم از زیرشاخه های صنایع دستی به شمار بیاوریم. مواردی را که اعلام کردم بخشی از صنایع دستی ایران بوده که توانسته جایگاه خودش را در بازار داخلی و صادراتی به دست آورد. از پرطرفدارترین صنایع دستی ایران می‌توانیم به فرش یا قالی و صنایع چوبی مانند: مبلمان، سرویس خواب که با هنر منبت کاری ساخته شده باشند و ظروف مسی و شیشه‌ای اشاره کنیم.
میزان صادرات محصولات سفال و سرامیکی
بخش قابل توجهی از بازار صنایع دستی اصفهان و شیراز به صنایع مسی تعلق دارد. مصنوعات سرامیکی و سفال هم در بین گردشگران از محبوبیت خاصی برخوردار است. کشور ایران با فعالیت در 370 رشته از 600 رشته صنایع دستی شناخته شده در جهان، از فعال‌ترین کشورها به شمار می‌رود.
صنایع دستی ایران به کشورهای عراق، ترکیه، امارات، چین، کره جنوبی، افغانستان و برخی از کشورهای اروپایی و آمریکایی ارسال می‌گردد. در میان استان‌های کشور اصفهان به عنوان پیشتاز در صادرات صنایع دستی به شمار می‌رود؛ به همین دلیل در سال 1400 میز ملی توسعه صنایع دستی به اصفهان واگذار شد. دوستان و همراهان همیشگی آراد برندینگ، امیدوارم این بخش از صحبت‌های من در مورد صنایع دستی ایران مفید واقع شده باشد.
