برای پاسخ به سوال مطرح شده درباره چگونگی سفید کردن داخل قابلمه مسی باید گفت که یکی از بهترین روش های خانگی سفید کردن ظروف مسی به این صورت است که یک برش از لیمو ترش را به نمک آغشته کرده و آن را به همه قسمت های داخلی ظرف می کشیم. این کار را باید چندین مرتبه تکرار کرد تا کلیه لکه های کدر و سیاه از بین بروند و قابلمه مسی سفید و براق شود.
قابلمه مسی تیانچه
به نظر می رسد که مس یکی از قدیمی ترین و مهم ترین فلزاتی باشد که برای ساخت ظروف مورد استفاده قرار گرفته است. این فلز، ویژگی های جالب توجهی مثل چکش خوار بودن و قابلیت انتقال سریع حرارت را دارد.
بدون شک قابلمه مسی، مهم ترین و پر کاربردترین ظرف مسی می باشد. امروزه این محصول با تنوع بالایی از نظر سایز و مدل تولید می شود، همچنین در حال حاضر روش های مختلفی برای ساخت قابلمه مسی (سنتی یا صنعتی) وجود دارد؛ به تبع این مسئله کالای مذکور با اسامی مختلفی به فروش می رسد؛ به عنوان نمونه در اینجا از قابلمه مسی تیانچه نام می بریم که شهرت زیادی در بازار ایران دارد.
لازم به ذکر است که قابلمه مسی تیانچه در زمره مهم ترین صنایع دستی استان زنجان قرار می گیرد.
این قابلمه، دست ساز می باشد و قسمت بیرونی آن حالت چکش کاری شده دارد. ناگفته نماند که در حال حاضر شاهد تولید انواع قابلمه مسی چکش کاری شده دست ساز در نقاط مختلف کشور می باشیم.
بی تردید ظاهر سنتی و نوستالوژی قابلمه مسی تیانچه یکی از اصلی ترین دلایل رونق خرید و فروش آن طی سال های اخیر بوده است. استحکام بالا و طول عمر زیاد از دیگر مزایای قابلمه تیانچه مسی به شمار می روند؛ علاوه بر این امروزه قابلمه های مسی تیانچه با تنوع بالایی تولید می شوند و هر کس با هر سلیقه ای می تواند از بین آنها انتخاب کند.
قابلمه تیانچه مسی را می توان برای درست کردن انواع غذاها استفاده کرد؛ به عنوان مثال در اینجا به انواع آش، سوپ، خوراک، خورش، آبگوشت و پلو اشاره می کنیم.
مهم ترین مزیت قابلمه مسی برای آشپزی این است که حرارت شعله گاز را به صورت یکنواخت به مه قسمت های ظرف انتقال می دهد؛ به این ترتیب غذا سریع تر و بهتر پخته می شود یا به عبارت دیگر غذا در ظرف مسی به خوبی جا می افتد.
شایان ذکر است که علاوه بر آنچه تا بدین جا بیان شد، بسیاری از مردم قابلمه مسی تیانچه را به خاطر خواص درمانی آن استفاده می کنند. می دانیم که مس از جمله عناصر ضروری برای سلامت بدن می باشد.
از طرفی قابلمه تیانچه به صورت دست ساز و از مس خالص تهیه شده است؛ بنابراین علاوه بر بهبود طعم غذا، ارزش غذایی آن را نیز بالا می برد؛ البته ذکر این نکته نیز لازم است که به طور معمول و به منظور پیشگیری از عوارض مصرف زیاد مس، قسمت داخلی قابلمه مسی با استفاده از فلز قلع، پوشش داده می شود؛ به همین علت ظرف مسی نباید با سیم ظرفشویی یا اسکاچ زبر شسته شود.
در هنگام خرید قابلمه مسی تیانچه باید به کیفیت آن دقت کرد و برخی ویژگی های محصول را مورد بررسی قرار داد. کیفیت مس به کار رفته برای تولید قابلمه، ضخامت قسمت های مختلف قابلمه مسی، روش تولید و نحوه چکش زنی، نوع قلع استفاده شده برای پوشش داخلی ظرف، مهم ترین مواردی هستند که هر خریداری باید به آنها توجه کند.
فواید و مضرات قابلمه مسی
همان گونه که می دانیم و در قسمت قبل نیز تا حدودی اشاره شد، مس یکی از عناصر لازم برای بدن انسان می باشد؛ به همین علت امروزه با وجود اقسام گوناگون ظروف مدرن آشپزخانه، هنوز هم عده ای از مردم استفاده از قابلمه مسی را ترجیح می دهند.
- بیشتر بخوانید: ظروف مسی دکوری
گفته می شود که مصرف غذای درست شده در ظروف مسی، باعث بالا رفتن تعداد گلبول های قرمز خون می گردد؛ به عبارت دیگر آشپزی با قابلمه مسی برای پیشگیری و درمان کم خونی مفید است.
علاوه بر آنچه بیان شد، در ادامه به برخی دیگر از مهم ترین فواید قابلمه مسی اشاره می شود:
- سلامت سیستم ایمنی بدن
- کمک به سلامت قلب و عروق
- سلامت دستگاه گوارش
- نابود کننده باکتری های مضر
- کمک به پاکسازی کبد و پیشگیری از بیماری هایی مثل کبد چرب
- پیشگیری از آرتروز، درد مفاصل و بیماری های مشابه
- سلامت غذا تیروئید
علاوه بر موارد بیان شده در بالا، فلز مس به عملکرد مغز نیز کمک می کند، همچنین با پیری زودرس مقابله کرده و به خصوص برای سلامت پوست و مو بسیار مفید است. کمک به بهبود زخم و جای زخم از دیگر خواص قابلمه مسی می باشند.
سوای از همه فوایدی که ظروف مسی برای انسان دارند، یک سری مضرات نیز برای آنها مطرح می شود. مهم ترین ضرر فلز مس این است که در صورتی که بیش از حد وارد بدن شود، مسمومیت ایجاد کرده و حتی به کبد آسیب می رساند؛ به همین علت قسمت داخلی قابلمه های مسی را قلع اندود می کنند.
در ادامه مبحث مضرات استفاده از قابلمه مسی باید گفت که یکی از مهم ترین معایب فلز مس این است که به سرعت اکسید می شود. اکسید مس برای بدن بسیار مضر می باشد؛ به همین دلیل قلع اندود کردن (یا همان سفید کردن) صحیح و به موقع قابلمه مسی ضروری به نظر می رسد.
نکته بسیار مهمی که باید در خصوص آشپزی با قابلمه مسی بیان کرد، این است که حتی در استفاده از ظروف مسی قلع اندود شده و سالم نیز باید تا حدودی احتیاط کرد.
توصیه می شود به منظور پیشگیری از ورود بیش از نیاز عنصر مس به بدن، حداقل دو روز در هفته از ظرف مسی برای پخت غذا استفاده نشود، همچنین غذاهای بسیار چرب و غذاهای اسیدی یا قلیایی را نباید به مدت طولانی در ظروف مسی نگهداری نمود، زیرا این مواد غذایی به سرعت با مس وارد واکنش می شوند که این مسئله موجب فاسد و خراب شدن ماده خوراکی می گردد.
لازم به ذکر است که حالت تهوع، مشکلات گوارشی، سردرد، افسردگی و مشکلات عصبی از مهم ترین عوارض ورود بیش از نیاز مس به بدن انسان می باشند. از نظر طب سنتی استفاده از قابلمه مسی بدون پوشش داخلی مناسب می تواند، باعث ایجاد بیماری ها و ناراحتی های پوستی بسیار شدید شود.
