خرمای مضافتی یک میوه گرمسیری است که از درخت خرما به نام Phoenix dactylifera برداشت می‌شود که این میوه دارای پوستی نازک و طعمی شیرین متمایل به خامه‌ای است که پوشیده از یک هسته سخت است.
خرمای مضافتی چیست ؟
خرمای مضافتی یا خرمای معروف بم از جمله میوه‌های ارزشمند و لذیذی است که از خاورمیانه به خصوص ایران به دیگر نقاط جهان صادر می‌شود و این خرما با خصوصیات منحصر به فرد خود به شهرت جهانی دست یافته و به یکی از محصولات تجاری کشورمان تبدیل شده است .
خرمای مضافتی در واقع گونه ای از خرمای بم می‌باشد که با توجه به شرایط مناسب آب و هوایی منطقه ویژگی‌های گوناگونی دارد و این نوع خرما با رطوبتی بین ۲۰ تا ۲۵ درصد شهرت دارد که از دیگر پسندیده‌ترین و خوشمزه‌ترین میوه‌های خرمایی به‌شمار می‌رود و طعم شیرین و متعادل این خرما همراه با بافت نرم و رنگ زیبایش آن را از سایر انواع خرماها متمایز ساخته است.
تاریخچه خرمای مضافتی
خرمای مضافتی به عنوان یکی از نژادهای خرمای ایران شناخته می‌شود و بیشتر در استان کرمان به خصوص در شهر بم کشت می‌شود زیرا استان کرمان و مخصوصا شهر بم به دلیل شرایط اقلیمی گرم و خشکی که دارد شرایط بسیار مناسبی برای کشت و برداشت خرماهای مضافتی ایجاد کرده است.
این خرما که در منطقه گرم و خشک رشد کرده به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و خاک حاصلخیز شهر بم و استان کرمان در بازارهای محلی و بین المللی بین مصرف کنندگان محبوبیت زیادی پیدا کرده و توانسته جایگاه خوبی در رژیم غذایی سالم افراد پیدا کند.
ویتامین های موجود در خرمای مضافتی
خرمای مضافتی دارای مواد مغذی بسیاری است که برای حفظ سلامتی بدن ضروری هستند و این خرما حاوی ویتامین‌های متنوعی از جمله ویتامین C است که ویتامین C برای پشتیبانی از سیستم ایمنی بدن بسیار حیاتی است و این ویتامین قدرت آنتی‌اکسیدانی دارد که به مقابله با آسیب‌های اکسیداتیو در بدن کمک می‌کند.
ویتامین B6 یکی دیگر از مواد مغذی مهمی است که در خرمای مضافتی وجود دارد که این ویتامین برای تنظیم سطح هورمون‌ها، تقویت عملکرد مغز و سیستم عصبی و حتی حمایت از سیستم ایمنی بدن ضروری است علاوه بر این ویتامین B6 در فرایندهای متابولیسمی نقش دارد و این خرما حاوی ویتامین K نیز می باشد که یکی از ویتامین‌های کلیدی برای حفظ سلامت استخوان‌ها به شمار می‌آید.
املاح معدنی خرمای مضافتی
خرمای مضافتی مواد معدنی فراوانی مانند پتاسیم و منگنز دارد که وجود این مواد اهمیت ویژه ای برای سلامتی دارد که یکی از خواص بارز خرمای مضافتی محتوای بالای پتاسیم آن است و پتاسیم یک ماده معدنی حیاتی است که بی‌تردید به حفظ سلامتی عضلات و عملکرد قلب کمک می‌کند.
افرادی که دچار کمبود پتاسیم هستند ممکن است با مشکلات قلبی و عصبی مواجه شوند به همین دلیل مصرف خرمای مضافتی به عنوان یک منبع طبیعی پتاسیم می‌تواند به بهبود وضعیت عمومی بدن کمک کند.
منگنز یکی دیگر از مواد معدنی مهمی است که در خرمای مضافتی یافت می‌شود و این عنصر معدنی نقش اساسی در فعالیت‌های فیزیولوژیکی بدن از جمله حمایت از عملکرد سیستم ایمنی و افزایش متابولیسم دارد همچنین منگنز به عنوان یک آنتی‌اکسیدان می‌تواند در مقابله با آسیب‌های اکسایشی بدن مؤثر باشد و سلامت سلول‌های بدن را حفظ کند.
در خرمای مضافتی چه مواد مغذی وجود دارد ؟
خرمای مضافتی مواد مغذی گوناگونی مانند مس دارد که این مقدار بسیار قابل توجه می باشد و از جهتی که مس یکی از مواد حیاتی برای بدن به شمار می رود وجود خرمای مضافتی در رژیم غذایی بسیار مهم می باشد زیرا مس نقش مهمی در ساختار طبیعی موها، پوست، استخوان‌ها و سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند همچنین مس می‌تواند به ذخیره‌سازی انرژی و بهبود جذب آهن کمک کند.
فسفر یکی از مواد معدنی کلیدی دیگر موجود در خرمای مضافتی نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها دارد و این ماده معدنی نقش اساسی در ساختار استخوان‌ها و دندان‌ها و انتقال انرژی دارد همچنین براساس تحقیقات اخیر فسفر می‌تواند از بیماری‌های مزمنی مانند آلزایمر جلوگیری کند.
جلوگیری از کم خونی با خرمای مضافتی
خرمای مضافتی یکی از منابع غنی آهن است که برای سلامتی خون و جلوگیری از کم خونی بسیار مهم محسوب می شود و هر 100 گرم خرمای مضافتی حاوی حدود 1.8 میلی گرم آهن است که نیاز روزانه بزرگسالان را تامین کرده و از کم خونی جلوگیری می کند .
دستگاه خون سازی بدن برای تولید هموگلوبین از آهن به عنوان یک عنصر ضروری استفاده می کند و کمبود آهن ممکن است منجر به کم خونی و اختلال در عملکرد سلامتی عمومی شود بنابراین با استفاده روزانه خرمای مضافتی می توان میزان لازم آهن مورد نیاز بدن را تامین کرد .
راهکارهای بهینه کاشت خرما مضافتی
روش‌های کاشت خرمای مضافتی بسته به شرایط آب و هوایی و خاکی منطقه متفاوت است و این نوع خرما به دمای گرم نیاز دارد و باید در مناطق گرمسیری یا گرم‌خشک کشت شود و کاشت خرمای مضافتی معمولاً در بهار انجام می‌شود .
برای تولید بهترین نوع خرما مضافتی نیاز به رعایت شرایط کشت مناسب، نگهداری و آبیاری صحیح و استفاده از کودها و کنترل آفات و بیماری‌ها است و بسته به شرایط آب و هوایی منطقه و نوع خاک انتخاب گونه مناسب خرما نقش بسیار مهمی در موفقیت تولید خرما دارد علاوه بر این برنامه‌ریزی دقیق برای برداشت، نگهداری و توزیع خرما نیز برای بهره‌وری بهینه از این محصول ضروری است.
موارد مصرف خرمای مضافتی
یکی از معروف‌ترین مصارف خرما استفاده از آن به عنوان یک مواد شیرین‌کننده طبیعی در غذاها و نوشیدنی‌هاست و با توجه به شیرینی خرما و حجم قابل توجه فیبر استفاده از خرما به عنوان جایگزین مناسب برای شکر و سایر شیرینی‌های صنعتی در دسرها، آبمیوه‌ها، پخت و پز و نان‌ها رایج است.
اضافه کردن خرما به دسرها می‌تواند علاوه بر اضافه کردن شیرینی آن‌ها را مغذی‌تر هم کند زیرا خرما غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌های قوی است.
همچنین خرما می‌تواند به عنوان یک ماده پرانرژی و مقوی برای افراد فعال و افرادی که در ورزش‌های شدید شرکت می‌کنند استفاده شود و به دلیل حضور قندهای طبیعی و فیبر درخمیر خرما این میوه یک منبع انرژی پایدار فراهم می‌کند که مانع افت ناگهانی قند خون و افت انرژی در طول روز می‌شود.
خرمای مضافتی ایرانشهر
ویژگی‌های خرمای مضافتی ایرانشهر شامل طعم بی‌نظیر، ارزش غذایی بالا، قابلیت‌های بهداشتی و درمانی برجسته و ظاهری جذاب و منحصر به فرد است و این خرما دارای پوستی نرم و ریز است که گوشتی نرم و شیرین را در داخل خود نهفته کرده است و ارزش غذایی بالای خرمای مضافتی ایرانشهر شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبرهای غذایی و آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که به سلامتی بدن کمک می‌کنند.
بر اساس تحقیقات علمی خرمای مضافتی ایرانشهر اثرات بسیار مفیدی بر روی سلامتی انسان دارد و این خرما به عنوان یک منبع طبیعی انرژی، آهن، پتاسیم، منیزیم و فیبر شناخته شده است همچنین خواص ضد التهابی، ضد اکسیدانی و ضد میکروبی خرمای مضافتی ایرانشهر باعث شده تا این خرما به عنوان یک غذای پیشنهادی در رژیم غذایی افراد با بیماری‌های مزمن مورد توجه قرار گیرد.
خرمای مضافتی جیرفت
خرمای مضافتی جیرفت از جمله خوشمزه‌ترین خرماهای ایرانی است که به دلیل طعم شیرین و ملایمش همواره محبوبیت فراوانی در بین علاقمندان به میوه‌ها دارد و این خرما که از استان کرمان به خصوص منطقه جیرفت، تولید می‌شود از خصوصیات بارز و خواص بهداشتی فراوانی برخوردار است.
خرمای مضافتی جیرفت حاوی مقدار زیادی قندهای طبیعی مانند گلوکز و فروکتوز است که نه تنها انرژی فوری ارائه می‌دهند بلکه از نظر غذایی هم بسیار مفید هستند همچنین خرمای مضافتی جیرفت باعث تقویت عملکرد مغز، افزایش سطح انرژی و حتی کاهش استرس و اضطراب می‌شود.
تولید خرمای مضافتی جیرفت به دلیل شرایط آب و هوایی خاص منطقه جیرفت و منابع آبی فراوان از طرفی از تلاش‌های بسیار کشاورزان و باغداران این منطقه برخوردار است و نگهداری و پرورش این خرما نیاز به دقت و توجه بالایی دارد تا بتوان کیفیت بالایی از خرمای مضافتی جیرفت به دست آورد.
خرمای مضافتی خوزستان
خرمای مضافتی خوزستان یکی از نوع های برتر خرماهای ایرانی است که با تنوع و پرورش بسیار زیاد به عنوان یک محصول ممتاز و با ارزش شناخته می‌شود و این خرما به دلیل خواص غذایی بالا و طعم دلچسبش جایگاه ویژه‌ای در صنایع غذایی و سلامت دارد.
خصوصیات فیزیکی خرمای مضافتی خوزستان به صورت زیر است :
- شکل و رنگ: خرمای مضافتی خوزستان دارای شکلی استوانه‌ای و بلند با رنگی زرد تا کاهی و در برخی موارد درجه‌ای از قرمزی یا مشکی.
- طعم و بافت: این خرمای از بافت نرم و طعم شیرین و خوشمزه خاص خود برخوردار است.
- اندازه و وزن: خرمای مضافتی خوزستان معمولا دارای اندازه متوسطی است و وزنی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم دارد.
تفاوت خرمای کبکاب و مضافتی
در نگاه اول ممکن است خرما کبکاب و مضافتی به نظر یکسان بیایند اما در واقع دارای تفاوت های مشخصی هستند و خرمای مضافتی عمدتا رنگی تیره تر و روشنی کمتری دارد در حالی که خرمای کبکاب رنگ آن به روشنی سرخابی نزدیک تر است و یکی دیگر از اصلی ترین تفاوت های خرمای کبکاب و مضافتی این است که خرمای مضافتی نسبت به خرمای کبکاب شیرین تر و خمیری تر است و خرمای کبکاب بافتی سفت تر و مزه ای معتدل تر دارد.
هر دو نوع خرما در آشپزی کاربردهای گسترده ای دارند و خرمای کبکاب به عنوان یک انتخاب مناسب برای استفاده در طبخ غذاهای مختلف محسوب می شود در حالی که خرمای مضافتی برای تهیه دسرها و شیرینی ها غنی و خوشمزه است.
در نتیجه مصرف مداوم خرمای مضافتی به عنوان یک میوه غنی و متنوع بهبود کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر مثبت خود قرار می‌دهد و بنابراین خرما به عنوان یک انبار انرژی و غنی از ترکیبات مغذی یکی از میوه‌های برتر جهان محسوب می‌شود که از آن می‌توان در تغذیه سالم و بهبود سلامتی و ارتقای کیفیت زندگی بهره‌برد.
