میوه توت فرنگی یک میوه جدید است که تا 250 الی 300 سال پیش به شکل امروزی نبود و بیشتر مصرف دارویی داشت در قرن چهارده توت فرنگی های وحشی در فرانسه وارد زمین های زراعی شده و به گیاهان اهلی تبدیل شدند.
توت فرنگی های امروزی در 200 سال پیش با دورگه گیری بین توت فرنگی چیلوئنسیس به عنوان توت فرنگی ماده و نوع ویرجینیانا به عنوان توت فرنگی نر به وجود آمده اند.
توت فرنگی (Strawberry) در گمرک جهانی با کد تعرفه (HS Code) به شماره 081010 شناخته می شود و یکی از پرخاصیت ترین میوه ها در جهان می باشد از این میوه مربا درست شده و همچنین شیره گیری نیز می شود.
توت فرنگی به وفور در ایران تولید می گردد با توجه به فراوانی این میوه اشکال متنوعی از آن و به ویژه فرآورده های آن مورد استفاده قرار می گیرد.
میوه توت فرنگی یکی از معدود میوه هایی است که شیره آن تمام خواص خود میوه را دارد این شیره به روش های گوناگونی مثل شیره توت سنتی (خانگی) و شیره توت صنعتی (مکانیزه) تهیه و تولید می گردد.
خوشبختانه رشد بوته های توت فرنگی در بسیاری از نقاط ایران از شمال کشور گرفته تا غرب و شرق کشور امکان پذیر است استان کردستان در رتبه نخست تولید توت فرنگی کشور جای دارد و شهرستان های سنندج، کامیاران، سرو آباد و مریوان به ترتیب بیشترین میزان توت فرنگی استان را تولید می کنند.
- بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع کاغذ و مقوا و صادرات به بازارهای جهانی
توت فرنگی در سال 1600 میلادی از آمریکا وارد اروپا شد و به تدریج در اواخر سده 18 و اوایل سده 19 در کشور انگلستان به محبوبیت رسید.
یکی از دولتمردان کشور فرانسه در دهه 1610 میلادی گیاه توت فرنگی را از شیلی وارد فرانسه کرد و کشت این گیاه را در این کشور گسترش داد به طوری که با دورگه گیری این گیاه نمونه جدیدی از آن را به وجود آورد.
در دهه 1800 این نمونه جدیدی که در فرانسه کشت می شد به آمریکا ارسال شد در انگلستان نیز گونه های جدیدی از این گیاه به شکل دانه پرورش داده می شد.
توت فرنگی و نماد عشق و کمال
اولین تلاش برای کشت و پرورش میوه توت فرنگی به اسم پادشاه فرانسه یعنی شارل پنجم و در سال 1386 میلادی می باشد به طوری که 12 هزار گونه مختلف از این گیاه را در باغ سلطنتی خویش پرورش می داده است.
اسم اولین گونه های توت فرنگی در آمریکا هووی بوده که در واقع به نوعی جد گونه های جدید آن به شمار می رود و توسط یک باغبان به اسم هووی در سال 1834 و در ماساچوست پرورش داده می شد.
میوه توت فرنگی به دلیل شکل قلب و رنگ قرمز خود نماد الهه عشق بوده و روی ستون کلیساها یا سنگ های محراب در قرون وسطی حکاکی می شده است و به نوعی نمادی از کمال و عدالت نیز بود.
- بیشتر بخوانید: صادرات مشتقات کنجد و آشنایی با کشورهای هدف
توت فرنگی در ایران
در سال 1317 اولین بار توت فرنگی در ایران و زمان صدارت اتابک اعظم از کشور فرانسه وارد ایران و در باغ فلاحت کشت شد و به همین دلیل در ایران به اسم اتابکی معروف شد.
با وقوع حوادثی در سال 1320 باغ فلاحت به طور کامل رها شد و درختان، بوتاه های توت فرنگی و هر آنچه آنجا کشت می شد به طور کامل خشک گردید.
شیخ عثمان نقش بندی در سال 1345 و از کشور ترکیه تعدادی بوته توت فرنگی وارد کردستان کرده و در باغ خود آن ها را کشت نمود و از این جهت این نوع توت فرنگی ها به نوع کردستان معروف شدند.
طی دهه اخیر انواع تجاری توت فرنگی توسط مرکز تحقیقات کشت شد از نظر بازار فروش محبوبیت بیشتری داشته ولی نوع کردستان آن طعم بهتری دارد.
انواع توت فرنگی
توت فرنگی کاماروزا: این نوع میوه بزرگ و سختی داشته و داخل آن فرمز درخشان است همچنین پتانسیل تولید زیادی دارد.
توت فرنگی ونتانا: این نوع شبیه کاماروزا است ولی کیفیت بالاتری دارد.
توت فرنگی تیلاموک: با کیفیت خوبی که دارد معمولا برای فروش در بازار مناسب بوده و طعم فوق العاده ای دارد.
توت فرنگی سان رایس شیرین: این نوع توت فرنگی توسط سازمان کشاورزی ایالات متحده کشت شده و نوع جدیدی است همچنین کیفیت خوب و طعم شیرینی دارد و با چینش آسانی همراه است.
توت فرنگی چارلی شیرین: این نوع بیشتر در فلوریدا تولید و عرضه می شود و میوه ای متوسط دارد همچنین در کشورهای چین و آمریکا با رشد خوبی همراه است.
توت فرنگی پاگت کریمسون: دارای میوه ای بزرگ و طعمی بسیار شیرین است.
توت فرنگی پتالوما: این نوع توت فرنگی بیشتر در فصل تابستان تولید شده و با آب و هوای کالیفرنیا سازگاری خوبی دارد.
توت فرنگی مرسید: این نوع در آب و هوای خشک تولید شده و کیفیت خوبی دارد همچنین رنگ آن روشن است.
توت فرنگی ماریس پیک: در شمال غربی اقیانوس آرام یافت می شود و رشد بالای آن امکان برداشت را آسان کرده است.
توت فرنگی فستیوال: این نوع توت فرنگی میوه ای مخروطی شکل داشته و رنگ آن قرمز براق و تیره است.
توت فرنگی رادیانس آکافورتونا: این نوع توت فرنگی رنگ قرمز براقی داشته و صعم خوبی دارد.
توت فرنگی فلاورفست: این نوع معمولا در سواحل شرقی رشد کرده و میوه ای بزرگ و قرمز دارد.
توت فرنگی جواهر: از بهترین نوع توت فرنگی است که محبوبیت بسیار زیادی در شرق داد و میوه آن بزرگ، زیبا و باکیفیت است.
توت فرنگی هود: این توت فرنگی ها رنگ قرمز روشنی داشته و برای درست کردن مربا مناسب هستند.
توت فرنگی گرانادا: این توت فرنگی نمونه توسعه یافته بنیسیا است و عطر و مزه خوبی دارد.
توت فرنگی فرونتراس: در فصل پاییز میوه های بزرگی دارد.
توت فرنگی چارم: اندازه آن متوسط بوده و کیفیت عالی دارد و بیشتر برای تولید بستنی از آن استفاده می شود همچنین این نوع از توت فرنگی ها مقاومت بالایی در برابر انواع ویروس ها دارند.
توت فرنگی چاندر: معمولا در باغ های بدون سکنه و کنار جاده های خلوت رشد کرده و میوه ای شیرین دارد.
توت فرنگی کامینو رئال: این میوه طعم خوبی داشته و به صورت تازه در بازار عرضه می شود.
توت فرنگی کاماروزا: گیاهی بزرگ با میوه هایی قرمز روشن و درخشان است.
توت فرنگی بنیسیا: میوه ای بزرگ با عطر و طعم عالی داشته و رنگ داخل آن تیره است همچنین نسبت به بیماری ها مقاومت بالایی دارد.
توت فرنگی استلا: این نوع ابعاد بزرگ و رنگ قرمز تیره ای داشته همچنین بسیار شیرین بوده و در برابر گرما و رطوبت مقاومت خوبی دارد.
توت فرنگی اسکارلت: رنگ داخل آن روشن بوده و طعم خوبی دارد.
توت فرنگی رابی جان: رنگ تیره ای داشته و طعم آن مطلوب است.
توت فرنگی لوسیا: استحکام خوبی داشته و طعم آن مناسب است.
توت فرنگی سیاسکوپ: کیفیت بسیار بالایی داشته و با پوشش براق خود بسیار خوش طعم است.
توت فرنگی سن آندراس: رنگ آن روشن بوده و با طعم خوب و کیفیت بالایی همراه است.
توت فرنگی پورتولا: این نوع بیشتر در فصل های بهار و تابستان کشت می شود وزن سبک و رنگ شفافی داشته و طعم بی نظیری دارد.
توت فرنگی مونتری: طعم فوق العاده و شیرینی دارد.
توت فرنگی کئوکی: شبیه توت فرنگی وحشی است و ابعادی کوچک با طعمی خوشمزه دارد.
توت فرنگی کابریلو: این نوع سازگاری خوبی با تابستان و زمستان داشته و طعم خوبی دارد.
توت فرنگی آلیبون: این نوع توت فرنگی به لحاظ طعم و مزه دارای استاندارد طلایی است.
توت فرنگی Ann – LCN: این میوه بزرگ و مخروطی شکل بوده و طعم شیرین و رنگ قرمز براقی دارد.
شرایط عمومی کشت توت فرنگی
درجه حرارت مطلوب یعنی 15 تا 25 سانتیگراد
آب باکیفیت در اندازه 800 میکروموس
رطوبت بالای 40 درصد
رعایت فاصله بوته ها در حدود 6 بوته در متر مربع
اسیدیته کردن خاک در اندازه 5/6 تا 5/7
وجود خاک های شنی
کنترل آفات
استفاده از کود برای تغذیه گیاه
استفاده از خاکپوش برای جلوگیری از رشد آفات
آبیاری مناسب
تابش نور خورشید به اندازه تعیین شده
- بیشتر بخوانید: آشنایی با کیسه جاروبرقی و نکات مهم در خصوص تجارت این محصول
خواص توت فرنگی
توت فرنگی با داشتن ویتامین C، فیبر و مواد معدنی مثل منیزیم و پتاسیم خواص زیادی برای بدن دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
سلامت مغز: توت فرنگی به جهت داشتن مواد مغذی باعث کاهش خطر بروز اختلالات عصبی و روانی در پی پیر شدن می شود همچنین بهبود عملکرد مغز را به دنبال دارد.
افزایش حافظه: مصرف توت فرنگی باعث افزایش تمرکز و یادگیری شده و افزایش حافظه را به دنبال دارد همچنین باعث کاهش ابتلا به بیماری هایی مثل پارکینسون و آلزایمر می شود.
پیشگیری از بیماری های قلبی: توت فرنگی باعث کاهش ابتلا به بیماری های قلبی _ عروقی، کاهش فشار خون، کاهش سطح کلسترول خون و بهبود فعالیت های عروق می شود همچنین مانع از بروز سکته قلبی، مغذی و بیماری های عروق می گردد.
سیستم ایمنی بدن: ویتامین C و مواد اکسیدانی موجود در توت فرنگی باعث افزایش سیستم ایمنی بدن در برابر انواع عفونت ها و بیماری ها می گردد.
کاهش خطر بروز سرطان: اکسیدان و فلانوئیدهای توت فرنگی خطر بروز بیماری هایی مثل سرطان سینه، سرطان روده و انواع سرطان ها را کاهش می دهد.
تنظیم قند خون: فیبر موجود در توت فرنگی سطح قند خون را تنظیم کرده و در درمان دیابت اثر گذار است.
- بیشتر بخوانید: صادرات به اروپا
فراورده های توت فرنگی
شیره و پوره توت فرنگی: این محصولات از توت فرنگی درست می شوند و می توان از آن ها در تهیه کیک، دسر، مافین و دیگر شیرینی ها استفاده کرد. همچنین می توان از شیره توت فرنگی به جای شیره و قند در نوشیدنی ها و غذاها استفاده نمود.
بستنی: استفاده از توت فرنگی در تولید بستنی یکی از بهترین طعم ها را ارئه می دهد به طوری که می توان از آن به عنوان یک دسر خوشمزه استفاده کرد.
سس و مربا: از توت فرنگی در تهیه بسیاری از سس ها و مرباها استفاده می شود همچنین سس های تولید شده با توت فرنگی را می توان با خوراکی های زیادی مثل پنکیک، گوشت و ماهی مصرف نمود.
کنسرو و آبمیوه: از توت فرنگی برای تولید کنسرو و آبمیوه استفاده می شود که برای تامین مواد مغذی و مفید بدن مصرف می گردند.
تولید کنندگان توت فرنگی در جهان
بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمان فائو، کشور چین با تولید 3 میلیون 793 هزار تن توت فرنگی اولین کشور تولید کننده این میوه در جهان می باشد.
بعد از کشور چین، کشورهای آمریکا و مکزیک هر کدام با تولید 1.4 میلیون تن و 468 هزار تن به ترتیب در رتبه های دوم و سوم این رده بندی قرار دارند اسپانیا، هلند، یونان، بلژیک و ترکیه در رده های بعدی قرار می گیرند.
- بیشتر بخوانید: صادرات به ترکیه
صادر کنندگان برتر توت فرنگی در جهان
توت فرنگی یکی از محصولات کشاورزی و صادراتی بسیار مهمی است که در کشورهای زیادی با استقبال بی نظیری روبه رو شده و طرفداران بسیاری دارد همچنین این میوه به توت ملکه شهرت دارد.
از بزرگترین صادر کنندگان توت فرنگی در جهان می توان به ژاپن، ترکیه، کره جنوبی، مصر، یونان، ایالات متحده، اسپانیا، آلمان، فرانسه، ایتالیا، مراکش، بلژیک، هلند و مکزیک اشاره کرد.
وارد کنندگان برتر توت فرنگی در جهان
رتبه نخست واردات توت فرنگی در جهان را کشور آمریکا از آن خود کرده است و بعد از آن کشورهای امارات متحده عربی، عربستان، سوئیس، ایتالیا، هلند، نروژ، اتریش، هنگ کنگ و بلژیک را می توان در رده های بعدی قرار داد.
بازارهای فعلی توت فرنگی ایران
توت فرنگی از میوه هایی است که محصولات مختلفی را می توان از آن تهیه کرد بر این اساس تاجران و کشورها اقدام به صادرات این محصول در حجم های بالا کردند و سود خوبی نیز نصیبشان شد بازارهای فعلی توت فرنگی از ایران کشورهای روسیه، ارمنستان، عراق، آذربایجان، ترکیه، امارات، پاکستان و افغانستان می باشند.
بازارهای پرتقاضا برای توت فرنگی ایران
کشور ایران تولید بسیار بالایی از توت فرنگی را داشته و بر همین مبنا به صادرات این محصول روی آورده است در حقیقت تولید این میوه در سال های گذشته افزایش یافته و شهرهای زیادی به تولید انبوه آن رسیده اند.
کشورهای ژاپن، کویت، ایسلند، فنلاند، سوئد، استرالیا، کانادا، یمن، سوریه، سنگاپور، اسپانیا، انگلستان، دانمارک، روسیه، فرانسه، آلمان، نروژ، بحرین و عربستان بازار پرتقاضایی برای توت فرنگی ایرانی دارند.
- بیشتر بخوانید: صادرات به عربستان
در سال 2022 ارزش صادرات جهانی توت فرنگی تازه و منجمد در مجموع برای همه کشورها 4.72 میلیارد دلار بود ارزش تجارت جهانی توت فرنگی 26.9 درصد نسبت به 3.72 میلیارد دلار در در سال 2018 افزایش یافته است.
توت فرنگی تازه 3.39 میلیارد دلار از صادرات جهانی یا 71.7 درصد از کل صادرات را به خود اختصاص داده است این درصد در سال 2021 به 72 درصد و در سال 2018 به 70.4 درصد می رسد.
توت فرنگی منجمد صادراتی 1.34 میلیارد دلار یا 28.3 درصد باقی مانده از مجموع توت فرنگی جهانی را تشکیل می دهد ارزش توت فرنگی تازه صادر شده در سطح جهان از سال 2021 که به 3.54 میلیارد دلار رسید و 4.4- درصد کاهش یافت.
محموله‌های توت فرنگی منجمد با سرعت کمی پایین‌تر از 1.34 میلیارد دلار در سال 2021 حدود 2.7٪ کاهش یافت توت فرنگی که به دلیل رنگ قرمز روشن، بافت آبدار، شیرینی و عطر متمایزش شهرت دارد میوه محبوبی است که به صورت خام خورده می شود یا در غذاها و نوشیدنی های آماده از جمله پودینگ، مربا، پای، بستنی، میلک شیک و آب میوه مصرف می شود.