آیا تحریم ها در اقتصاد مردم و وضعیت مالی آنها، میزان خرید و توان خرید آنها هیچ تأثیری نگذاشته است؟ البته که تأثیر گذاشته است. اولین اثر تحریم، افزایش قیمت کالاهاست.
بنابراین قیمت محصولات و کالاها در کشور ما که کشور فقیری است، افزایش پیدا میکند. این افزایش به چه دلیلی است؟
چه میشود که قیمت رب گوجه که زمانی دو یا سه هزار تومان بود، یکدفعه به ۱۸، ۲۰ و ۲۵ هزار تومان میرسد؟ به چه دلیلی است؟
آیا گوجه در ایران کم است؟ چه اتفاقی میافتد؟ آثار تحریم ها بر زندگی مردم
علت افزایش قیمت کالاها
ما زمانی افزایش قیمت داریم که دو اتفاق بارز را ببینیم.
اتفاق اول: قیمت مواد اولیه برای من که کارخانهدار هستم، افزایش پیدا کند. این قیمت چگونه افزایش پیدا میکند؟ من برای کارخانهام به مواد اولیه نیاز دارم تا بتوانم جنسی را تولید کنم.
و این مواد اولیه از کشورهای دیگر تأمین و به کشور من وارد میشود. یک زمانی من میتوانستم با ارزهای دو هزار، سه هزار و چهار هزار تومانی این مواد اولیه را به کشور وارد کنم.
اما امروز دولت دیگر چنین شرایطی برای من به وجود نمیآورد و فقط با ارزِ آزادِ حداقل ده یا دوازده هزار تومانی، میتوانم آن مواد اولیه را به دلار بخرم. پس طبیعی است.
که وقتی خود من گران میخرم، باید گران هم بفروشم بنابراین چه کسی ضرر میکند؟ مصرفکننده؛ یعنی مردم عادی. منِ کارخانهدار گران میخرم و گران هم می فروشم.
اصلا ضرری متوجه من نیست و این طبیعی است، در مورد تجار هم همینطور است. کسانی که مصرفکننده هستند به ریال حقوق میگیرند.
اما مجبورند برای خرید این جنس معادل دلاری آن را بپردازند، پس طبیعی است که قیمت کالا افزایش پیدا کند. اتفاق دوم: وقتی کارخانهدارها و تولیدکنندههای ایرانی میبینند.
که میتوانند این محصول را در کشورهای دیگر بفروشند و به دلار پول دریافت کنند، باید دیوانه باشند که بخواهند در کشور خودشان جنس را توزیع کنند و به ریال پول بگیرند.
کسانی هم که نمیتوانند صادر کنند، معادلسازی میکنند و میگویند: بقیه با چه قیمتی میفروشند؟ ما هم با همین قیمت در ایران میفروشیم. بنابراین قیمت اجناس به همین ترتیب بالا میرود.
تاثیر تحریم بر بیکاری
مشکل بعدی در زمان تحریم این است که جدا از افزایش قیمتها، تورم هم ایجاد میشود. تورم یعنی بزرگ شدن. یک بادکنک کوچک را در نظر بگیرید که وقتی آن را باد میکنید.
مدام بزرگتر و بزرگتر میشود. با افزایش تورم هم زندگیها سختتر و سختتر میشود. جدا از تورم، باید نرخ بیکاری را هم نگاه کنید.
چرا بیکاری بیشتر میشود؟ چه اتفاقی میافتد که افراد بیشتری در ایران بیکار میشوند و هرچه زمان میگذرد، تعداد این افراد بیشتر میشود و کاری پیدا نمیکنند؟
دلیل آن تعطیلی کارخانههاست. وقتی کارخانهای نمیتواند هزینهای که کرده، برگرداند، بازگشت سرمایه ندارد و درواقع سودی به دست نمیآورد.
به سراغ تعدیل نیرو میرود و نیروهای خود را کم میکند، خط تولیدش را کاهش میدهد و بعد شما میبینید که نرخ بیکاری همینطور زیاد میشود.
تاثیر تحریم بر زندگی مردم
اگر واقعا به راه حل فکر نکنیم، در آیندهای نزدیک باز هم شاهد این موضوع خواهیم بود که قدرت خرید و توان خرید مردم کاهش پیدا کند.
تقریبا یک سوم مردم ایران با حقوق کارمندی هزینههای زندگی خود را میدهند و این افراد هم هر کدام حداقل سه نفر، چهار نفر یا پنج نفر نانخور دارند.
بنابراین یک سوم جمعیت ایران همین گروهی هستند که به ریال حقوق دریافت میکنند. بعد خواهیم دید که اگر شرایط ایران به همین شکل جلو برود، تنها گروهی که آسیب میبینند.
همین یک سوم هستند. البته گروههای دیگری هم در ایران هستند که کمتر آسیب میبینند و گروههای بسیار قدرتمندی هم هستند که هیچ اتفاقی برای آنها نمیافتد.