|
خانواده پولساز ایرانی |
ترخیص کالا از گمرک یکی از مهمترین و حساسترین مراحل در فرآیند واردات و صادرات است. هر کالایی که به کشور وارد یا از آن خارج میشود باید از مسیر گمرک عبور کند، اسناد آن بررسی گردد و مجوزهای قانونی صادر شود. اگر این فرآیند بهدرستی انجام نشو، ممکن است محموله برای مدت طولانی در انبار گمرک باقی بماند یا حتی توقیف گردد. بنابراین شناخت کامل مراحل ترخیص کالا از گمرک میتواند به کاهش هزینهها، جلوگیری از اتلاف زمان و جلوگیری از ریسکهای حقوقی کمک بزرگی کند.
در ادامه یک راهنمای جامع از صفر تا صد مراحل ترخیص کالا از گمرک ارائه میشود تا تاجران و بازرگانان بتوانند با دیدی روشنتر وارد این مسیر شوند.
مرحله اول: آشنایی با قوانین و محدودیتهای گمرکی
پیش از هر اقدامی، واردکننده باید قوانین گمرکی کشور را بهخوبی مطالعه کند. برخی کالاها ممنوع یا مشمول محدودیت هستند و نیاز به مجوزهای خاص دارند. همچنین تعرفههای گمرکی هر کالا متفاوت است. ناآگاهی از این موضوعات میتواند منجر به هزینههای اضافی یا توقف کالا شود.
مرحله دوم: دریافت کارت بازرگانی
بدون کارت بازرگانی، امکان انجام واردات یا صادرات رسمی وجود ندارد. این کارت توسط اتاق بازرگانی صادر میشود و به اشخاص حقیقی و حقوقی اجازه فعالیت تجاری میدهد. مدارکی همچون گواهی مالیاتی، کارت ملی، شناسنامه و گواهی عدم سوء پیشینه برای دریافت کارت الزامی است.
مرحله سوم: تعیین کد تعرفه یا HS Code
هر کالا در سطح بینالمللی دارای یک کد تعرفه (HS Code) است. این کد مشخصکننده نوع کالا، حقوق ورودی، و نیاز به مجوزهای خاص میباشد. انتخاب نادرست HS Code باعث اختلاف هزینهها و حتی مشکلات قانونی میشود.
مرحله چهارم: اخذ مجوزهای موردنیاز
بسته به نوع کالا باید مجوزهای لازم از سازمانهای مربوطه دریافت شود. برای نمونه، مواد غذایی و دارویی نیازمند مجوز وزارت بهداشت، محصولات کشاورزی نیازمند گواهی قرنطینه و برخی تجهیزات صنعتی نیازمند تأییدیه سازمان استاندارد هستند. نبود این مجوزها یکی از دلایل اصلی توقف کالا در گمرک است.
مرحله پنجم: ثبت اظهارنامه گمرکی
از مهمترین مراحل ترخیص کالا از گمرک، ثبت اظهارنامه در سامانه EPL است. این اظهارنامه شامل اطلاعات دقیق کالا مانند نوع، وزن، ارزش دلاری، کشور مبدأ و شماره قبض انبار میشود. هرگونه خطا در این مرحله میتواند باعث جریمه یا تأخیر در ترخیص شود.
مرحله ششم: ارزیابی و بازرسی کالا
پس از ثبت اظهارنامه، کالا توسط مأموران گمرک بررسی میشود. این ارزیابی بهصورت اسنادی و در صورت نیاز بهصورت فیزیکی انجام میگردد تا مطابقت کامل کالا با مدارک ارائهشده مشخص شود. این مرحله تعیینکننده میزان نهایی حقوق ورودی خواهد بود.
مرحله هفتم: پرداخت هزینهها و عوارض
تاجر موظف است هزینههایی مانند حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، هزینه انبارداری و سایر عوارض جانبی را پرداخت کند. در حال حاضر بیشتر پرداختها بهصورت آنلاین و از طریق سامانههای گمرکی انجام میشود.
مرحله هشتم: صدور پروانه ترخیص
پس از پرداخت هزینهها و تکمیل تمام مراحل قبلی، گمرک پروانه ترخیص صادر میکند. این سند رسمی نشان میدهد که کالا بهطور قانونی اجازه خروج از محوطه گمرکی را دارد. بدون این پروانه، حمل کالا غیرممکن خواهد بود.
مرحله نهم: بارگیری و دریافت اسناد حمل
بعد از دریافت پروانه، کالا توسط شرکتهای حملونقل بارگیری شده و اسناد حمل مانند بارنامه زمینی، دریایی یا هوایی صادر میگردد. این اسناد برای انتقال کالا تا مقصد ضروری هستند.
مرحله دهم: اخذ گواهی مبدأ (برای صادرات)
در بسیاری از موارد صادرات، نیاز به دریافت گواهی مبدأ از اتاق بازرگانی وجود دارد. این گواهی نشان میدهد کالا در ایران تولید یا پردازش شده است و برای گمرک کشور مقصد اهمیت ویژهای دارد.
مرحله یازدهم: ثبت آماری و تسویه مالی
پس از ترخیص کالا از گمرک، اطلاعات مربوطه در سامانههای آماری ثبت میشود. همچنین در حوزه صادرات، بازگشت ارز حاصل از فروش طبق قوانین بانک مرکزی الزامی است.
مرحله دوازدهم: بایگانی و مستندسازی
تمامی اسناد و مدارک مربوط به ترخیص کالا باید نگهداری شوند. این اسناد در صورت بروز اختلافات قانونی یا در معاملات آینده اهمیت زیادی پیدا خواهند کرد.
جمعبندی
ترخیص کالا از گمرک فرآیندی چندمرحلهای و تخصصی است که نیازمند دقت، آگاهی و مدیریت صحیح میباشد. از بررسی قوانین اولیه تا دریافت پروانه ترخیص و ثبت نهایی، هر مرحله میتواند بر سرعت و هزینه نهایی واردکننده یا صادرکننده تأثیرگذار باشد. تاجران حرفهای معمولاً برای کاهش ریسک و صرفهجویی در زمان از خدمات ترخیصکاران باتجربه استفاده میکنند.
بنابراین، هر فردی که قصد فعالیت در عرصه تجارت بینالملل را دارد باید بهخوبی با این مراحل آشنا باشد و بداند که رعایت جزئیات در فرآیند ترخیص کالا از گمرک مساوی است با موفقیت در تجارت و جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالی.