در جواب این سوال که کاه زیره چیست و از کجا میتوانیم آنرا تهیه کنیم باید اشاره کرد که کاه پوسته و ساقه ای است که در اطراف دانه های غلاتی مثل گندم و جو وجود دارد که در هنگام خرمن کوبی خرد شده و از این دانه ها جدا می شود که یکی از انواع آنها کاه زیره است که در تمامی فروشگاههای عرضه علوفه این محصول را نیز توزیع می گردد.
دام ها از موادی مثل یونجه، کنجاله سویا، دانه جو و... تغذیه می نمایند که یکی از ارزانترین مواد غذایی مورد مصرف در دامداری ها برای تغذیه دامها کاه می باشد. ارزش غذایی کاه به طور کلی پایین می باشد و ارزش آن از گیاهی که کاه از آن تولید می شود بسیار پایین تر است.
- بیشتر بخوانید: کاه گندم دیم
دلیل آن این است که زمانی که کاه تولید می شود گیاه حداکثر رشد خود را کرده و تمامی مواد غذایی در دانه آن گیاه و غله جمع شده است. کاه یک منبع غنی از فیبر است اما ارزش غذایی بسیار پایینی دارد و نمی تواند انرژی مورد نیاز برای پرورش و رشد دام ها را تامین نماید که برای برطرف کردن این مشکل اصطلاحا کاه را غنی می کنند که باعث می شود 15 درصد به ارزش غذایی کاه اضافه گردد میزان پروتئین موجود در آن هم افزایش پیدا کند.
همچنین غنی سازی باعث خوش خوراک شدن کاه می گردد. به منظور غنی سازی کاه از سه ماده اوره، آمونیاک و هیدروکسید سدیم استفاده می شود که در بین این سه ماده اوره کاربرد بیشتری دارد که یک منبع ارزان برای نیتروژن غیر پروتئینی می باشد و البته به مقدار بیشتری هم در دسترس دامداران و کشاورزان قرار دارد.
در فرایند غنی سازی گاهی اوقات از ملاس هم استفاده می کنند که باعث می شود انرژی موجود در آن علوفه بیشتر گردد. کاه اگر به همراه سبوس باشد زبر می شود و کاههایی که زیره زیادی دارند برای تغذیه دامها مناسب نیستند.
کاه زیره چیست
در مورد اینکه کاه زیره چیست باید گفت کاه زیره همان پوسته اطراف دانه های زیره است که بعد از چیدن دانه های زیره و خشک کردن آنها از آن دانه ها جدا می شود. بطور کلی کاه بدست آمده از گیاه زیره نسبت به کاه گندم کم هزینه تر است و ارزش غذایی بالاتری دارد و استفاده از آن در جیره های غذایی دامهای پرواری مفیدتر می باشد.
کاه زیره هم در دو نوع غنی شده و غنی نشده تولید می گردد که ارزش غذایی کاه زیره غنی شده هم از کاه گندم بیشتر می باشد. از تفاوتهای دیگر کاه زیره و کاه گندم می توان به تفاوت در میزان چربی می باشد که میزان چربی کاه زیره بیشتر از کاه گندم می باشد.
بیشتر بخوانید: خرید یونجه خشک
از کاه زیره درشت برای عرق گیری و همچنین آسیاب کردن هم استفاده می کنند. کاه زیره اگر مورد غنی سازی قرار بگیرد علاوه بر خوش خوراک شدن و ارزش غذایی بالاتر، قابلیت هضم بیشتری را پیدا خواهد کرد.
ارزان بودن کاه زیره و آسان بودن غنی سازی آن به همراه میزان بالای پروتئینی که دارد و همچنین داشتن مواد لازم برای رشد دام باعث شده است تا تغذیه با کاه زیره یکی از بهترین روشها برای تغذیه دامها در دامداریها باشد.
یکی از بهترین روشها برای غنی کردن کاه زیره استفاده از آبپاش می باشد که بوسیله آن محلول غنی سازی بر روی کاهها پاشیده می شود. پس از پاشیدن محلول باید کاهها به خوبی هم زده شوند تا محلول بطور یکنواخت بر روی سطح تمامی کاهها پخش شود.
در مرحله بعد کاهها را بصورت لایه لایه در داخل سیلو قرار میدهند و آنها را پرس می نمایند و این کار را ادامه می دهند تا سیلو پر شود. سپس روی سیلو را با پلاستیک می پوشانند و پلاستیک را هم بوسیله گل در جای خود ثابت می کنند تا هوا و رطوبت به کاهها نرسد.
مدت زمان مورد نیاز برای به عمل آمدن کاهها به دمای محیط بستگی دارد. در هوای گرم حدودا یک هفته، در هوای معتدل در حدود دو هفته و در هوای سرد حدود سه هفته زمان لازم است تا کاهها به عمل آیند.
کاه زیره را از کجا تهیه کنیم
در مورد تهیه کاه زیره و اینکه از کجا می توان کاه زیره را تهیه کرد بهتر است به جستجوی مراکز پخش و توزیع علوفه و تغذیه دام در اینترنت پرداخته شود تا از بین آنها بتوان بر حسب قیمت یک مرکز را برای خریداری انتخاب کرد.
در ادامه غنی سازی کاه زیره باید به این مساله اشاره کرد که کاه غنی شده را باید قبل از مصرف به مدت چند ساعت در هوای آزاد قرار داد گاز آمونیاکی که در هنگام غنی سازی در آنها تولید شده است خارج شود. همچنین برای جلوگیری از مسمومیت دامها با استفاده از کاه زیره غنی شده بهتر است که دامداران مصرف آنرا به تدریج افزایش دهند تا دام به مرور به آن عادت کند.
یکی از راههایی که می توان میزان کاه زیره مصرفی را افزایش داد قرار دادن آب تمیز و سالم برای نوشیدن دامها است که از ایجاد مسمومیت در دامها جلوگیری می کند.
بیشتر بخوانید: عرق کاه زیره
مطلب دیگر اینکه خوراک اصلی دامها کنستانتره و علوفه است که برخی از دامداران کاه را جایگزین کنستانتره می کنند که این کار تا حدودی مناسب است اما کنستانتره بدلیل دارا بودن یک سری مواد برای دامهای سبک و همچنین گوسفندان مناسبتر می باشد.
نکته حائز اهمیت در نگهداری و تغذیه دامها جیره نویسی است که مشخص کننده نوع و میزان خوراک و جیره دامها بر اساس سن و سال آنها، جنسیتی که دارند و همچنین هدف از پرورش آنها می باشد که بهتر است این جیره نویسی بوسیله کارشناسان مربوطه انجام شود تا با کمترین هزینه بیشترین بازدهی عاید شود.
علاوه بر کاه زیره، کاه گندم هم در تغذیه دامها مصرف بالایی دارد هر چند که از ارزش غذایی بالایی بویژه برای دامهای شیری برخوردار نمی باشد ولی در تغذیه نشخوار کنندگان نقشی معجزه آسا ایفا می کند.
ارزش غذایی کاه به موارد زیر بستگی دارد: فصل برداشت آن گیاه: کاه غلاتی که در بهار برداشت می شوند نسبت به آنهایی که در پاییز برداشت می شوند ارزش غذایی بالاتری دارد. سن گیاه: ارزش غذایی کاههای تولید شده از قسمتهای پایین ساقه قسمتهایی که نزدیک خوشه هستند کمتر می باشد. شرایط آب و هوایی در هنگام برداشت محصول: ارزش غذایی محصولاتی که در فصل بارندگی برداشت می شود پایین می باشد.